SJUNIL MUK’UL MANTALIL TA SPAMAL SLUM SK’INAL MEJIKO
Muk’ ul Mantalil la yich’ pukel ta a’ yel ta Diario Oficial de la Federacion ta jo’ eb yu’ un ferbrero ta ya’ wilal 1917
Slajib Mantalil jun pukbil ta a’ yel ta DOF27-05-2015
Yoxebal sjol sbiil
Yoxtenel
Yu’un yu’el Jmantaltesewanej
Balub yo’winik mantal. Te bin yilel spas te ya’tel sok te ay ta swenta te Muk’ul Ajwalil, ja jich bit’il yalbeel leto:
I. Ta Xchiknantesel sok ta spasel te mantaliletik te jich’ yax k’anot ta stojol te muk’ul komon chajbajibal, ta sk’asesel le’ ta yolil te at’el tujneletik yu’unme ya st’unbey sk’oplal.
II. Ya me stak’ snajkanik sok ta stijel ja chijkan bit’il sk’anik’ te at’el tujnel te pas junejtik, stijel te tulan at’el te ay muk’ sk’oplal sjunik sok te at’eletik te tuemik yu’un ta Snail xchajpanel patan. Sok ta snak’anel sok ta stijel ja chijk’an te bijyilel ya sk’anik junax, ja te sjun yu’un te at’el mok stijel te me majba lajem ta spasel yu’un yanme sk’oplal ta banti Muk’ul mantalil muk sok ta mantaliletik;
Te mach’atik ayik ta Secretaryoil yu’un Estado sok yantik niwak a’tel yu’un Hacienda mak ay yantik, ya me stsajk ya’telik ta sbaj k’aalel k’alal ya yich’ najkanele. K’alal teme maba la yich’ix ya’tele jich bit’il ay sk’oplal ta mantalil jun yame yikitay jilel.
Teme ja’chuk la xcha’ yich’ ya’tel te Secretarios de Relaciones sok Hacienda, teme ay maba komon lejbiltel ta yan tsobe, teme Cámara maba ja’ la snajkan te mach’a ya xjil ta Secretario yu’un Estado, ja’me ya smak jilel te mach’a ya snajkan te muk’ul ajwalile;
III. Yame xnajka jilel teme pajal jich sk’opik ajwaliletik ta Senado, te mach’atik ya yich’ ya’telik ta swenta embajadas, consules generales; muk’ul a’teletik yu’un Hacienda sok yantik a’teletik ta snail chajpajibaletik sok mach’atik ya xchajpanik bitik ya xlok’ ta ilel sok a’yel, bitik ay yip sk’aal sok tsaltomba ta sleel tak’in;
IV. Snajkanel teme jich yo’tanik ajwalil ta Senado, te mach’atik ya yich’ ya’telik ta coronel sok yantik niwaktik, jich bit’il soltaroetik sok mach’atik ya xwilik ta wilel te ya yich’ stujk’ike.
V. Skananteyel ta lek ta spamal slum skinal mejiko, te jich ay ta mantalil yu’unik, sok ta stik’unel ta spisil jun cheb k’aal te Xchajpatik Yip Wileletik ta ik’ mok jaik’ te tujk’awaletik, te xchajpatik sopk yip wileltik ta ik’ swenta yu’un lanan ta yu’t’il sok skoltayel ta spat te Stsobil tsobil Jtejklumetik.
VI. Yak’el k’anantawanej ta spamal slum sk’inal mejiko ja nix me jich te bijtik ay, yu’un me jich le talem ta xchan xajt’al yu’un waklajune’b xchanwinik tsob mantal.
VII. Yak’el ta ich’el ta muk’ te k’opetik ta spamal slum sk’inal mejiko, ja me ne’el te mantaliletik yu’un snail muk’ul tsoble ta junax.
VIII. Yak’el, ta tojobtesel yu’un tojobtesel te pasmantaliletik, ta Spisil Muk’ at’el tujneletik spamal sk’inal mejiko;
IX. Snajkanel mach’a ya xjil ya’tel ta Fiscal General de la República sok sjelel, jich bit’il ay sk’oplal ta xche’bal swakwinik artikulo ta banti apartado A, li’ta mantalil jun.
X. Ya’ayel stojol bitik k’op a’yejil ta yantik k’ejel lum sok xchajpanel mantaliletik, ja’nix jich bit’il slajinel, sk’anel, yilel, smakel, sjelontesel, slok’esel, skananteyel sok sk’anel xchajpanel sok yantik bitik chopol ya yich’ pasel, ja’uk meto, yame sk’an yich’ ak’beyel sna’ stojol te a’teletik ta Senado teme ya yich’ mak ma xyich’ ch’uunele. Ta sbeintayel te k’op a’yejetike, te muk’ul ajwalile yame yil bit’il chajpanbil k’op a’ayetik into: yilel bit’il ya xchajpan sbaik jujsejp lumetik; xchajpanel ta slekilal k’op a’yejetik; slajinel sk’oplal tawaltayel; stuuntesel yip tujk’etik ta yantik k’ejel lum; ich’el ta muk’ ta jujsejp estadoetik; ta spasel ya’telul lekuptesel sok yantik ich’el ta muk’; skanantayel sok spasel ya’telul ta yich’el ta muk’ krisanuetik sok ayuk lekil utsilal ta yantik k’ejel lum.
XI. Jamal me sbej ta spasel sok ta slekubtesbel skóplal te mach’atik sk’anik koltael ta jichnax yu’unme jich ya sk’an pas te yat’el.
XII. Skanante’el ta psisil yantik te banti ya stak xpaxajik, sok ta spasel ta lek te.
XIII. Nux k’uchjibal paxajibaletik sok ba k’alal k’axem sk’inalul, sok ak’el ta ilel te banti ay.
XIV. Yak’el ja chikan te mantaliletik, ya sk’anik wokol yuun te mach’atik spaso muliletik ta swenta Snail Muk’pasmantaliletik ta Jtsobil jtsotejklum sok te mach’atik ch’akbil yawilal ta chokel yuun mulil komon pasbil, ta yolil spamal sk’inal mejiko;
XV. Yak’el kolta’el sok janax me ta jun cheb k’aal, ta schajpanel ta stojol te mantalil ja jich’ xchiknantesel, st’unel mok snojpjibalil snail biluketik ta pasel.
XVI. Te snail muk’ul tsoble yu’un pasmantaliletik te maba ayik ta tsobjibal, te mu’kul at’el tujnel ta spamal skinal mejiko ya me stak’ spas te jich yayejul ta yoxebal, xchanebal sok sbalunebal xajt’al, ja’nix xk’ases sjoyobal te abatinel.
XVII. Te snail muk’ul tsoble yu’un pasmantaliletik te maba ayik ta tsobjibal, te mu’kul at’el tujnel ta spamal skinal mejiko ya me stak’ spas te jich yayejul ta yoxebal, xchanebal sok sbalunebal xajt’al, ja’nix xk’ases sjoyobal te abatinel.
Te mach’a ochem ta ajwalil te komon najkanbile, yame yich’ chajpanel sjunil sok bitik ya stak’ ta pasel, ja’ into teme k’axem ta olil xch’uunejik te jay tulik mach’atik ya x-a’tejik ta banti Cámara de Senadores, te sjunile teyme ya yich’ albeyel sk’oplal te binti swentailuk teme ja’chuk la sjin sbaj ya’tel ajwalile.
XVIII. Yak’el ta ilel ta stojolil ta snail chajpajibal, junaxme yu’un ta lek’uptesbel sk’oplal ta yilel sok te Muk’ul Pasmantal te ja ichbil ta muk’ ta snail chajpajibal k’opetik sok stojil sjunal sok ta yiktael sk’asesel ta stojol snail chajpane mantaliletik;
XIX. Stup’el sk’oplal mach’atik najkanbilik yich’ojik mantal ta chajpajibaletik, jich bit’il aybil sk’oplal ta swakebal artikulo li’ta smantalil jun te chajpanbil yu’un te ajwaliletik ta banti Senado de la República, ja’nix jich bit’il nakal sk’oplal li’ ta sjunil mantalil.
XX. Ja’nix jich’ lek ya xcholbot sk’plal te Muk’ul mantalil.