U ALMEJEN NOJ A’ALMAJT’AANIL U MÚUCH’ PÉETLU’UMILO’OB MÉXICO
Noj a’almajt’aan ts’áaba’an ojéeltbil tu Jala’ach Tsaalajil Nojlu’um tu 5 k’iinil u winalil febreero tu ja’abil 1917
U ts’ook jelbesajil ts’a’aba’an k’ajóoltbil DOF 27-05-2015
Óoxjo’olts’íib
Péets’el III
Tu Yóok’olal U Nojbéeytalil Noj Jala’ach
U 89 Jatsts’íibil. U béeytalilo’ob yéetel u ka’aka’ajilo’ob Noj jala’ache’, leti’ le je’elo’oba’:
I. U ts’áajik k’aj óoltbil yéetel u meyajtik le a’almajt’aano’ob ku jóok’sik u Múuch' Mola'ayil México, ka’alikil u yáantik u baatsil tsolmeyaj uti’al u chíimpolta’al u Nojbiilalil.
II. U ts’áajkuchtik yéetel u péeksik u Nojoch Jo'olpóopil México je’el bix u k’áate’, u tselik le jalacho’obil yéetel noj jala’achilo’ob yéetel u ka'analil Meyajnáal Xokba'albalil, yéetel u ts’áajkuchtik yéetel u péeksik u meyajnáalo’ob ti’ núuptambal, u ts’a’abalo’ob wáaj u tse’elelo’ob tu kuuche’ ma’ jets’a’an ti’ le Noj a’almajt’aana’ wáaj ti’ le a’almajt’aano’obo’;
U Nojoch Jo'olpóopil México yéetel u ka'analil Meyajnáal Xokba'albalil yéetel u Ch'a'at'aanil meyaje’ yaan u je’ets'el u meyajo’ob ti’ u k’iinil u ts’a’abalil. Wáaj ma’ jeets'el ti’ le a’almajt’aana’, yaan u p’atik u meyajtik u kuuch.
Ti’ u jaajil wáaj ma’ u jaajil u je'ets'el u No'ojk'abilo’ob ti’ u Ch'a'at'aanil meyaj yéetel u Xokba'albalil, wáaj ma’ u yeeya’al tumen juntúul Múuch' almejen mola'ayilo'obe’, wáaj le mola’ay k’a’anano’ ma’ u Ka'ajaajkuntik tak ka’atéene’,u ts’a’abalil U Nojoch Jo'olpóopil Méxicoe’, U Noj Jala'achil México ken u ya’al máax ku k’amik le kuucho’;
III. U ts’áajik yéetel u keetbesaj tuukulil u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob, embajadores, cónsules generales, ka'analil Meyajnáal Xokba'albalil yéetel u máakilo’ob táakpaja’an ichil le mola’ayilo’ob Múuch'meyaj ku táan óoltik le Jets'meyaj tu yóok’olal Náachkunsaj ts'áaj ojéelalo'ob, U muuk' sakléembalcháak, yéetel páajtalil ti’ taak’in;
IV. U ts’áajik yéetel u keetbesaj tuukulil u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob, jala’acho’ob k’atunil yéetel u jeel Noj Jo’olilo’ob ti’ K’atun, K’áak’náab K’atun yéetel Xik’nal K’atun ti’ Nojlu’um;
V. U ts’áajik le uláak’ jo’olilo’ob ti’ K’atun, K’áak’náab K’atun yéetel Xik’nal K’atun ti’ Nojlu’um, yéetel u jach je’ets’elil ti’ le a’almajt’aano’obo’.
VI. U kanáantik u kanáanta’al Nojlu’um, je’ebix jets’a’an ti’ u a’almajt’aanil, yéetel u meyajtik tuláakal le maantats’ K’áak’náab K’atun wáaj K’atun, ti’ K’áak’náab K’atun yéetel Xik’nal K’atun uti’al u kanáanta’al ich Nojlu’um yéetel u tookil Múuch’péetlu’umo’ob ti’ táanxel nojlu’umo’ob.
VII. U meyajtik u Kanáanil Nojlu’um uti’al le láayli’ ba’alo’obo’, je’el bix jets’a’an ti’ jaatsil IV ti’ jatsts’íib 76.
VIII. U jets’ik ba’ateltaambal tu k’aaba’ u Múuch’ Péetlu’umilo’ob México, yéetel u yáax a’almajt’aanil U Múuch' Mola'ayil México.
IX. U Juupul ichil ts’a’abalil U Noj Xak'alkaxannáalil Nojlu'um yéetel u péeksik je’el bix jets’a’anil ti’ u 102 jáats ts’íibil U múulxot'ts'íibil A, ti’ le a’almajt’aana’;
X. U ts’áabeeltik almejenil ich táanxel Nojlu’umo’ob yéetel u meentik k’axt’aano’ob yéetel táanxel Nojlu’umo’ob bey xan u xu’ulsik, u takjo’oltik, u ch’éensik, u jelbesik, u yutskíintik, u luk’sik ma’ béeytalilo’ob yéetel u meentik na’atbil t’aano’ob tu yóok’olal le je’elo’oba’, yaan u ts’áajik ti’ u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob u éejentej. Ka’alikil u ts’áabeeltik le almejenilo’, u jo’olil U Nojpáajtalil Jala'achile’ yaan u chíimpoltik le belbes chunt’aano’oba’: u juunal jala’achkuunsikubáajo’ob u kaajilo’ob nojlu’umo’ob; ma’ táakpajalil; u xu’ulsa’al ba’atel yéetel jets’eknakil; u luk’sa’al péek óolil wáaj u k’a’abetkuunsa’al muuk’il ti’ paaklanil yéetel táanxel nojlu’umo’ob; u keetil a’almajil ti’ le Nojlu’umo’obo’; u múul meyaj nojlu’umo’ob uti’al jóok’ol táanil; bey xan u kaxta’al jets’ óolil yéetel u kanáanta’al nojlu’umo’ob;
XI. U páayt’antik Nojmola’ay uti’al Múuch'meyaj kun téek k'a'abetchajal, lekéen u ch’a’at’ant u Masabk’iin Mola’ay.
XII. U ts’áajik le yáantajilo’ob k’a’ana’antako’ob ti’ u Nojpáajtalil P'is Óolal uti’al u séeba’antal u meyaj.
XIII. U ts’áajik tuláakal u jejeláasil k’am chéemo’ob, u jets’ik kúuchil xak’al kanáambal ti’ k’áak’náab yéetel ti’ u xuulilo’ob lu’um, bey xan u jets’ik tu’ux kun ts’áabilo’ob.
XIV. U ts’áajik sa’asajil ti’ le máako’ob k’ala’ano’ob ts’okt’anta’ano’ob tu yóok’olal si’ipilo’ob yaan ti’ u péetil u U kúuchil p'is óolal nojlu’um beyxan ti’ le ts’okt’anta’ano’ob tu yóok’olal ma’ noj si’ipilo’obo’, ti’ Distrito Federal, je’ebix jets’a’an ti’ le a’almajt’aano’obo’;
XV. U ts’áajik béeytalilo’ob u jatsk’iino’ob, chéen ti’ kaxano’ob, patjo’olo’ob wáaj ma’alobkuunsajo’ob ti’ jump’éel u jaatsil Meyajkúuchil, je’elbix jets’a’an ti’ u a’almajt’aanilo’.
XVI. Lekéen p’áatak ma’ táan u múuch’meyaj u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'obe’, u Noj jala’achil Nojlu’ume’ je’el u béeytal u meentik le ts’a’abalilo’ob jets’a’an ti’ jaatsil III, IV yéetel IXo’, yéetel u éejenil Msabk’iin Mola’ayo’;
XVII. Ti’ je’el ba’axak súutuke’, ka yéeya’ak juntúul Múuch' almejen mola'ayilo'ob yéetel juntúul wáaj maanal ti’ juntúul Almejen Mola'ayilo’ob táan óoltano’ob tumen u Múuch' Mola'ayil México.
Le Múuch' almejen mola'ayilo'obo’ yaan u ts'a'abal u p'iisil tu yóok'olal u k'axt'aanil yéetel u Jets'tsolmeyaj le je’elo’obo’ k’a’ana’an u keetbesa’al u tuukulil tumen u ya’abil u máakilo’ob yano’ob ich u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob. Le k'axt'aano’ yaan u jets’ik ba’ax óolal xu'ulbesa’ab u múuch' almejen mola'ayilo'ob.
XVIII. U ts’áajik éejentbil ti’ u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob, u ts’a’abalil ti’ le óoxtúul máak ku ya’aliko’ uti’al Ka'anal P'is Óolal ti’ u Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolal way Méxicoe' bey xan u ts’áajik éejentbil tumen u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob u cha’abalilo’ob yéetel p’atkuucho’ob le je’elo’oba’;
XIX. Ma' u k'amik u ya'ala'al máax je’ets u kuuch ti’ u túuxtmeyaj mola’ay ku jets’ik le 6º jáats ts’íib ti’ le a’almajt’aana’, beeta'an tumen u Mola'ayil Jets' A'almajt'aano'ob je’ebix jests’a’an ti’ le Noj a’almajt’aana’ yéetel a’almajt’aano’obo’;
XX. Le u jeelo’ob ku chíika’an ts’a’abal ti’ tumen le Noj a’almajt’aana’.