El tseltal es parte de la familia lingüística del maya y tiene diversas variantes, las cuales se autodenominan: bats’il k’op (del occidente), bats’il k’op (del norte), bats’il k’op ...

SJUNIL MUK’UL MANTALIL TA SPAMAL SLUM SK’INAL MEJIKO

Muk’ ul Mantalil la yich’ pukel ta a’ yel ta Diario Oficial de la Federacion ta jo’ eb yu’ un ferbrero ta ya’ wilal 1917
Slajib Mantalil jun pukbil ta a’ yel ta DOF27-05-2015

Sbajkajal K’op

Sbajkumul a’yej

Yich’el ta muk’ jch’iel jk’opojel sok wentainel ta stojolik

Jun xcha’winik mantal. Te st’unel muliletike ja’me smako te Jt’unmulil komon stuntesel sok te jtsakawaletike, binti yu’un yame spasik te yat’elik ta yik’elbeel sok yu’un yak’el xch’uun ta spasel.

Ta yak’el stojol mulil sjelele sok sjalalil ja naxme yu’un te muk’ul chajpanwane.

Ayme ta swenta te kanan at’el tunel ta yak’el stojol muliletik te mach’a ma xch’unik te binti albil yu’un tojobtesel ta swenta ajwaliletik sok tsakwane, ja’naxme swenta stojol mulil ayme ta chukel ta waklajuneb xcha’winik yorail, mok ta at’el ta skoltael te ch’in lum; teme muliletike ma la stoj te smule te ak’bile, yame yich ta jelel ta chukel ja’nix-a mame stak’ k’ax ta waklajuneb xcha’winik yorail.

Te mulwane yu’un mantalil ajwaliletik sok yu’un tsakwane jicuk biluk at’eletik pek’el at’el mok at’eletiknax, ma stak ta sk’anbeyel stojol smul, jelawena-a te bit’il stojol yat’el ta jun k’aal.

Te at’eletik te ma ch’abiluk stojol, te stojol mulil albil ja’ into te mach’a ma-xch’uun te tojtesibal yu’un ajwaliletik sok tsakwane, mame sk’ax-a te bit’il stojol jun k’aal yat’el.

Te t’un mulil tunel ya stak’ yalbey sk’oplal ta yalel mulil, jich bit’il sok sk’oplal albil yu’un te mantarile.

Te muk’ul mantalil ajwalil ta tsobil tsob jteklum yame stak’, sok sk’oplalul yu’un kajal chapmantal yich’el ta muk te smakojibal chapmantal ta spamal balumilal.

Te komon tuntesel tunel ja jun at’elil te ay ta swenta te tsobil jtsob jtejk’lum sok yolil slum sk’inal mejiko, te tsobil jtsob jtejklumetik, te ay ta swenta te ma spasta te mulile; te jun mulil sok sleelbeel ta pasel yu’un ta xch’unel ja’nix jich te muliletik yu’un kananetik jich bit’il yalo te muk’ul mantalil.

Te yat’el te tuneletik komon stuntesel yame yak’ sbaik ta swentail xjach’ibal yu’un mantal, sleibal smelelil, toyol bijil, lekil ot’anil sok ich’el ta muk swenta sbeik ats winiketik nabil sba yu’un te muk’ul mantalil.

Te snail te komon stuntesel tunel ja’naxme yu’un jochwinik, lek yat’el sok toyol sbijile. Te t’un at’el tunel sok snail tsakawaletik ta yoxkajal túnel, yame sk’an x-at’ejik junax ta stsakel te lekil kananteel sok yame swentainik te komon stuntesel te ayik ta swenta ta sch’uunel ini k’opetikto:

a) Te sk’oplal yu’un sk’ejel sk’oplal muliletik sok yu’un at’elwiniketik ta snail komon stuntesel. Mame tulukwinik ya stak’ x-och ta snail te komon stuntesel tunel te me ma ak’biluk sjunal sok ichbiluk ta wenta ta chinamtak’in.

b) Ta spasel tsob k’opetik yu’un komon stuntesel sk’oplal ta ma spasel mulil.

c) Ya me yich alel ta stojol ch’in lum ta spasel, sok yantik, ta sbeibal yu’un tsael te k’opetik ta smak’el te muliletike ja’nix jich bit’il snail komon stuntesel tunel.

d) Te koltael akbilñ yu’un tsobil jtsobj teklum yu’un komon stuntesel tunel, ta sjoyobal sk’inal mejiko ya yich akbelbeel ta tsob jtejklumetik sok tejklumetik ta yak’el ta stojol ini at’elilto.

e) Te stak’inal ta swenta skanantayel krisanuetik ta spamal slum sk’inal Mejiko, te ya yich’ ak’el ta jujusep teklumetik sok ta jujsejp tut teklumetik ta swenta ja’nax ya stun te bit’il ay ya’yejale.