Iyojok Tlaijtolnechikoli

Se Tekpanali

Sesenkatsitsij Tepanitali

Sentipaj tlaijtoli. Pan mexkotlali nochi maseualmej kipiasej sesenkatsitsij tepanitali ixmatilosej ipanTlanejnewilyotl uan tlajtolsenkauali ueyi sentikajnechikoli katlimexkotlali itstokej, uan nokia tepanitali kin manauia, tlayejyekoli uan amo uelis kinkixtilisej tlan amo tlajtoua ipan ni tlanejneuilyotl kijtoua.

Ni tekpanyotl inon itstinij ixkayotin kiixpantlalisej nelneliya ika ni Tlanejnewilyotl uan ikatonelueyi teyoualtekpiloltlakamejnochi tlen nika asi analieuanij maseualmej kinmanauia.

Nochi tekitinimej, ipan inin kakiuiltlanauatisej, kipiaj kichiwasen tenextilisen, tlaipanitali, manauili uan kipia itstinij ixkayotin kiijtoua ika peualistli tlen iuexka, tekikalmej, motlajkotlapanas uan tlayekantiasej.Nelkualtisej, tlen tlateyouali tlamachiltili, tlatemoli, tlaijiyouiliuan tlanelchichiuas tlaixpanolmej ika itstinij ixkayotin, ipan tlajtolketsali katli kitlaliya machiotlajtoli.

Majmauilo tlen tlaijiowili nepaj tlateyolkachopi maseualmej.Inin tlaijiowili kachopimej katli kalaki mexkotlali kiaxiliya, uan tlamanauilistli ika nauatilmej.

Majmauilo nochi tlaixpinaualistli ika maseualtsitsi katli euani tomexkotlali ,siuatl uan tlakatl, ininxiui, uan katli amo ueli motekipanolia, maseualmej, melauatlajkayotl, teotlanejnewili, tlatsintokilistli, kualtiloni pakilistli,sanimanyotl nemili o akinijki kichiuas tlaixpanoli ika maseual tlaixpinauali uan kipia tamantli tlaixkotonali o tlaijtlakoli tlen tlamelaualistli uan tlamakixtiistli ika maseualmej.

Ometipaj tlaijtoli. Mexkotlali amo uelis motlajkotlapanas.

Pan ni mexkotlali itstokej maneltikej maseualikiniuaj katli momelaua pan teyoualmej, uan ni ualaui tlen saniki ya itstoya pan ni mexkotlal tlen uajka ayamo asitoya analieuanijuan kipia ininkalchikolis, tomintekitlaxtlauili, uejkapantlalnamikili uan tlamantli tlaneneuili.

Ixtlimaseualtlaneneuili ni katli ipati ikayampa nesis ajkeyamej monelkualtia pan teyoual maseualmej.

Teyoualmaseualmej katli kichiua se sentikanok nechikolistli, tomintekitlaxtlauili, uan uejkapantlalnamikili, tlen itstoke pan se almontlali uan kipia inintekichiuanij katli yajuanti kintokaxtia ika uejkapantlalnamikilis.

Ixitlaualis maseualteyoualmej kipia majkauilistli,mochiuas tlen tlajtoua tekpantlajtoli ka inemajkayotlchiuali tlen ka motemachis pan ueyisentijkonechikoli. Nelkiximatilistli tlenaltepemej uan teyoualmej mochiuas pan tekpantlajtolmej uan xitlaualismej tlen tlaltokayolmej, katli yajuanti kiipanitase katli nika ya achtiui ijkuilijtok pan ni ome tlaijtoli.

A. Ni tekpantlajtoli kineliximatiuan temaka ixitlaualis tlen kipiaj altepemej uan maseualteyoualmej, kinmaka majkayotlsenkaualistli uan nelkualtisej:

I. Kijtosej kejnijki kichiuase ipakilisnechikolis, tomintekitlaxtlauili, tlajtoltinij uan uejkapantlalnamikili.

II. Kitlalis uan kitekiuis ixitlaualis ika yani kisenkauasej kuesolmej, kichiuase ken ijkuilijtok ipan tekpantlajtoli, kiipanitase sesenkatsitsitepanitali uan amochsentijkamaseualtlanauatili uan nojkia kipanitas tlen ininpatij siuamej. Tekpantlajtoli kiijtos katliketlamanauijkemejtekipanose ken moneki.

III. Ika ininxitlaualis kintokaxtise pan nesentiloli inintekichiuanij katli tekitlnenemiltise, iuan kininpatiuisej siuamej sanse ken tlakamej,mopakiltisej uan tlayejkosej inin xitlawili tlen tlaixtlalisej sansej; kiani mopanoltisej uan motekipanoltisej ipan inin sentika tekitl uan sentik tetlalisej katli motlali o motlalkej, ipantekpanyotl tlen moipanitas tlaijtol tla senkawali uan tlamakaualistli inon tlateyouali. Anmo panos iyonsej sentikaj tlatekiwili kin ixkotonasej tlen xitlaualistli ixpantlajtoli tlaixtlalilistli uan maseual tekitinij ipan tlaixtlalili inin teyoual tlanauatiyanij.

IV. Kinmanauise uan kinpajtitlalisej ininmaseualtlajtol, inin tlaneneuili uan nochi katli momelaua pan ininuejkapantlalnamikili.

V. Kikualchichiuas uan kimanauis kampa itstok ialmontlali tlen tlajtoua tekpantlajtoli.

VI. Kiselis katlaipanitali iaxka tlali, almontlali, tlen taltoua pan tekpantlajtoli, uan ixitlaualis katli kipia exkatiyani pan teyoualmej, kitekiuis ken moneki katli eltok pan iteyoual uan amo uelis kitekiuis katli kinmanauia tekpantlajtoli. Pan inoj moneki achtiuimonechikose ken tekpantlajtoli tlajtoua.

VII. Kampa kamanalti maseuatlajtolmejkintokaxtise inintlayakankemej katli tekipanose pan teyoualtlatilankemej.

Tekpantlajtolmej katli eltok pan tlaaltokayolmej kiipanitase ni xitlaualismej tlen tlalilanka teyoualmej, ka yani tekipanoseken katli kipiaj ininmaseualxitlaualis.

VIII. Kintlakakilisej pan tekisenkaualkamanali tlen tlaaltokayotl. Ni xitlaualistli motekiuis pan nochiamatlasenkaualismej ka tekichiuanij kisenkauas, tlen katli se o ka miakili moixpantia, kipajtitlalise iuejkapantlalnamikilis ka tlaipanitali tlen tajtoa tekpantlajtoli. Maseualmej nochipa tonali kipia kinmatlakechise tlatotonketlkamanali iua tlamanauijkemej katli kiiximatij inin maseualtlajtol uan uejkapantlanamikili.

Tekpantlajtolmej uan xitlaualismej katli kipia tlaltokayomej kinmakasnemajkayotl maseualteyoualmej tlen yajuanti kijtose katli kinmonekilia pan sesenka tlaltokayolmej, kiampa kinmanauis maseualteyoualmej.

B. Nochi tlaltokayolmej tlen tomexko uan itlatilanka teyoualmej, tlayolchikauase san se tlen nochi maseualmej uan kitlamise katli amo kuali, kitlalise kaltekichiuanij uan kichiuase tlaneneuiltipa kampa moixpanextis ipatijka ixitlaualis tlen maseualmej uanikualtilojkatlen altepemej uan teyoualmej, ni mochiuas ka itlapaleuikauanmaseualmej.

Tlen motlamiltiskatli amo kipiaj altepemej uan teyoualmej,uan kinmonekilia,tekichiuanij moneki kichiuasej:

I. Kinpaleuis ka tekitlsentiloli tlen iuexka uextekapan maseualteyoualmej, tlen ka yampa mokualtilitias tomintlachtlauiliuan mokualtilis inemilis teyoualmej, ka itlapaleuijka tlen eyi tekitlanauatianij, uan nojkia ka itlapaleuil teyoualmej. tekichiuanij tlen tlatilanka teyoualmej kinmakas san se tomintlapaleuili katli teyoualmej kitekiuise tlen kinmonekilia.

II. Kimiakiltis kaltlamachtiloyalmej kampa monextilis nemachtili ka omej tlatolmej, tlajkuilosej uan momachtise ika maseualtlajkuilolpamitl, momachtianij ma kitsontika inimachtil, kin nextilisej kenijki tekipanose, uan nojia ma kitsontijka pan ueyikaltlamachtiloyalmej. Kinpaleuis ka tomintlaxtlauili maseualmomachtianij, ka yani mopaleuise.Mochiuas uan motlalis pan amochtli tlanextilistli, tlanextili katli moneki, uan eltok pan uekapantlalnamikili teyouali, tlen tlajtoua xitlaualistli uan ka itlakechil maseualteyoualmej. Moipanitas tlaneneuili tlen nochi uejkapantlalnamikili tlen eltok pan tomexkotlal.

III. Kinpaleuisej ika tepajtikakalmej tlen nochi mexko tlali, uan kitekiuisekuatitlaxiuipajmej, uan kinpaleuis teyoualmaseualmej ka tlakualistli nelkuali, achtiui kiselise nochi konemej.

IV. Kinkualchiuasej tlen kinmonekilia maseualteyoualmej uan ikakiuil pakilisnechikoli, uan ka tomintlapaleuilitlaixpantiloxpa o teaxkatomintlapaleuijketl ika yani kichiuase uan kikualtilise inin kaljuan iuan sejkinoj tlapaleuilistli.

V. Kinmakas kakiuili maseualsiuamej pan tekinechikolmej, kinmanauis inemilis, kinmapaleuisepan nemachtili uan itlanejneuiltlapaleuil tlen mochiuas tlen inemilis teyouali.

VI. Kiueiyichiuasejtepostlanonotsalolipan teyoualmej, kichijchiuase uan kiuejueyakilise apolteueyiojtli, chapojpoueyiojtli, tlilmekakamanali altepemej uan maseualteyoualmej uelise kipiase, kitekiuise uan kikuitlauiseteposkamanali, teposixpatlanextili uan amatlamoyajketltlen tlajtoa xitlaualistli.

VII. Kinpaleuisepan tekitlachiualika tekinechikoli tlen maseualteyoalmejika kuali tlapaleuili ika yani uelis moaxitilise ka tomin itlatlanuelis tlajtlanise tlapaleuilikiampa tekipanose uan kintlaxtlauise, uan kitekiuise teposyankuikchiuali uan ka yani momapaleuisuan kinemakas tlen tlamantli katli elki.

VIII. Kitlalise tlajtoltinij tlanejneuili ka kin manauisekatli yaui uan mokuepaj maseualteyoalmej, tlenpan to mexko tlaliuanpan analieuanij, ka sesenkatsitsij tepanitalitlen ixitlaualis tekipanojkemej, miltekitinij; kikualtilise inemilis siuamej; kinpaleuise ka kualitlamachtili katli kinmonekilia uan ika katlakualika konemej uan telpokamej tlen champoyouan uan katli asi o yauij tekipanouaj ojsejko;kitlachilise ka tlaipanitali inin amochsentikamaseualtlanauatili uankinpaleuis ma kiuejkapantlalikaj inin tlaneneuilis.

IX. Kintlatsintokilise maseual teyoualmej kema mochiuas ueyiamochtlitlachiuali uan tlaltokayolmej, teyoualtlatilankemejuan kinselise inin amatlajkuilol katli kichiuaj.

Katli nikan ijkuilojtok yani mochiuas ken moneki,nechikoltlaijtolxitlajkemej, tlaijtoltiyani tlen tlaltokayolmej, uan teyoualtlatilanka tlan kampa kinmelaua, kiijtose keski tomintlaxtlauili motekiuis uan kiamatlatskiltise tlen katli motekiuis uan katli kijtokej ma mochiua, uan nojkia kenijkatsa teyoualmejkitlachilise uan kimokuitlauise tlen inoj.

Xitlaualismej katli kinpaleuiateyoualmaseualmej nojkia uelis kinpaleuise altepemejika yampatsan xitlaualistli tlen tlajtoa tlanauatili.

Eyitipa tlaijtoli. Nochimaseualmejkipia xitlaualis kiselis tlamachtili. Tlentlaltolkayolmej, D.F., uan itlatilankateyoualmejtemakase tlamachtilistitlen xochikaltlamachtiloyan, primaria,secundaria uan tlajko kaltlamachtili.Uan ni tlamachtili xochikaltlamachtiloyan, nemachtiliprimaria, uan secundaria katli tenextiliya tlamachtili tlen bàsica kipia kichiuasej uankitsontisej ni momachtianij.

Ni tlamachtili katli temaka tlatokayotl mochiuas ka pakiliskayotl, nochi katli kin monekilia maseualmej uan kikualtlaliya yayak, kiiknelisimexkotlaluan, teipanitali itlaneneuili, ka tlapaleuilistli tlen pan sekinokueueyilistliuan katlaipanitalotl.

Tlatokayotl ki ipatijmakasej kuali ipan tlamachtili kipia kitsontisej sankej tlatekiuilmej uankiani mochiuastlamachtili,sentiltlamachtilistli, kaltlamachtili uan mochiuas kuali tlamachtiyani uan nokia tlamachtil tekipanouanikiaxilisej ueyi machtijkayotl momachtiyani.

I. Ki ipatijmakas sempoali uan nauitipaj tlaijtoli kampa eltok kakikuili tlalneltokili, tlamachtili katli motemakas pan kaltlamachtiloyan amo monextilis teotlajtoli katli motemaka pan teopankali.

II. Tlamachtili motemakas tlen katli kistok ipan yankuik tlanextiloli, kitlamiltis nochi katli amo kuali.

Nojkia:

a) Elis sentiktlapepenolpa, moitas ni sentiktlapepenolpa amo ken san tlanauatilxitlaualistli uan sejkotlaneneuilili, moitas ka se kuali yolnemilistli kampa mokualchitias tomin tlaxtlauili, pakilnechikolistli uan uejkapantlalnamikili tlen altepemej.

b) Elis iuexkamexko, amo san tlapepenolpa o san pika mopatijmakas- kiselis uan kimachilis tokuesoljuan, kampa kuali mo tekiuis katli eltok ipna teyoualmej, kimanauis to tlamantlaneneuilis, ma mokuitlaui to tomintlaxtlauili, momakilis uan mak mouejkapantlali to uejkapantlalnamikili,

c) Kikualtlalis ma motemaka kuali maseual sentik yolnechikolistli,ika yani kuali monextilis , moipatijmakas kuali uaya katli itstokej ichaneuaj, katli nelkinekinochi nechikolistli, ma mopaleuika ka kuali tlaneneuili uan san sejtipa ka xitlaualistli tlen nochi tlakamej,amo kitas tla maseuali o amo, iteotlajtoli,inechikolis,tlan tlakatl o siuatl.

d) Elis tlen kuali, kitlalise nochipa kualtiloya uan ueyi axitili tlamachtikayotl ika momachtiyani;

III. Tlen mochiuas ken moneki tlen tlajtoua itlamijka II, tlayakanketl tekitlanauatijketl tlen tomexko kipanextis pan amochtlitlanextilistli, tlen ichiualis xochikaltlamachtiloyalmej, kaltlamachtiloyalmej primaria, secundaria uan ueyikaltlamachtiloyalmej tlen iuexka tomexkotlal. Tlayakanketltlanauatijketl kintlakalilis tlen nochi inintlaneuililis tlayakankemej tekichiuanij tlen tlaltokayolmej uan D.F. uan nojkia tlen sekinok nechikolismej katli kitlakechia tlamachtili, tlen tlajtoua xitlaualistli. Tlajkos, tlaxtlauili ipan tlamachtikayotl uan kiixpanextis tlateekilistli tlen tlayekantli o tlaixpialistli ipan ueyikaltlamachtili katli temaktiliya tlaltokayotl, kichiuas sentiktlapepenolpauan kualtlaliya nochi inintlanejneuilis uan tlamatilistli sankej kimelaua.Ni tekpamitl machiotlajtolikitlalis tlanejneuilistli, tlajtolketsali iuan kipiya kipanoltisej amochtlitlanextilistli kemaj kalakis ipan tlamachtili, kimoyauas, ipatiloyotl uan katli ya mokakej ipan tekipanotlamachtijkayotl ika miak ipanitalistli tlen xitlawalismej tlanejneuiyotl inon tekipnouani ipan tlamchtilistli.Elis iuan amo panos nochi tlaxtlauili uan tlamoyaualistli katli amo moixpantiya sanke ikilitok ipan machiotlajtoli.Mochiuas ken moneki tlen tlajtoua itlamijka iuan amo mochiuas ipan tlalnamikyantinij kaltli tlajtoua tlajtlapantli chokomej machiotlajtoli.

IV. Nochi tlamachtili tlen tlaltokayolmej temakas amo tlainamas.

V. Nojkia kinpaleuis tlen nochimej kaltlamachtilxochikalkonemej, -tlen katli kin machtiaj konemej katli kipia eyi xiuitl uan tlen ueyikaltlamachtiloyalmej- tlauel ipati ika inoj ueias tomexkotlal, kipaleuis katli kitemoua yayankuik yolkatlamachtili ika yayankuik tepostlanextilistli, uan nojkia kiyolchikauas, kiixpanextis uejkapantlalnamikilipantlilmekatl,teposuikatl, nochi maseualtajtolmej,

VI. Kaltlamachtiloyalmej katli tlainamaj, tatamej katli tlaxtlauaj, uelis tlamachtisej tlen nochi pan kaltlamachtiloyalmej.Tlen tlajtoua tekpantlajtoli, tlaltokayolmej uelis kinmakas kuali tlaneskayotluan uelis kinkixtilistlen iuexka ipatijka tlen katli tlanextiliaj inemachtil pan nochi inoj kaltlamachtiloyalmej.Tlen katli momelaua xochikaltlamachtiloyalmej, kaltlamachtiloyalmej primaria, secundaria uan ueyikaltlamachtiloyalmej, inoj tlainamaj nemachtili, moneki:

a) Nemachtili tlen katli tlajtoua itlamiya II, nojkia kichiuas ken moneki katli eltok pan amochtlitlanextilistli katli tlajtoua III, uan.

b) Kipias achtiui, tlanauatilika xitlauaktlajkuiloli tlen tlayakanketl tekitijketl, tlen tlajtojtos xitlaualistli;

VII. Ueyikaltlamachtiloyalmej iuan sekinok ken inoj tlen katli kinmaka tekpantlajtoli ma yajuanti monenemiltika, kipia uan uelis kichiuasej isentijkatlanauatijka; kitasej tlake kitokilia uan kiasisej ka innemachtil, tlatemoli uan kiuejkapantlalisej inin tlalnamikili tlen katli tlajtouaniijtoli, ka tlaipanitali kinmaka nemajkayotl katli tlanextilisej uantlaneneuilistli; kitasej tlake amochtitlanextilistli, kijtosej tlake moneki tlatlanisej katli paya tekipanos, tlake moneki tla kitekiuis seyok uejkapatekitl uan katli payaya itstoseja tekitlakuilolmej; yajuanti monenemiltise ka itomintlaxtlauil.Nochi katli paya tekipanoua, tlamachtianij, tekitlakuilolmej mokichiuas ken tlajtouachikuasenpoali uan eyitipaj tlaijtoli tlen ni tekpantlajtoli, nojkia katli tlajtoua tekixitlaualistli, tlen katli se mauililtekil tekipanoua,mochiua ken moneki san setsa, katli kinmaka nemajkayol katli tlanextilisej tlamachtianij uan katli kinmonekilia kiasisej.

VIII. Nechikolueyitlaijtoltiyanij, kisentika kualchichiuasej tlamachtili tlen iuexka tomexko, kichiuasej xitlaualismej tlen moneki, uan moxelos pan tlen nochi pakilistlamachnechikoli tlen nochi tlaltokayolmej uan itlatilanka teyoualmej, tlen kitasej keski tomintlaxtlauili temakase katli motekiuisuan kijtose keski kiinamasej tekichiuanij katli amo tekipanoua ken moneki, uan katli amo tlaneltoka tlen kijtoua tlanauatili, uan.

IX. Kikualtlaliya yolchikaualotl tlen yolchikaualistli ka kuali machtijkayotl, kitlaliya tlachiuali iuexka tlen amoxtlitlanextilistli. Tlanauatil tlachiualistli motsontekotiya miyayotl iuexka tlen amoxtlitlanexilistli ika tlamchtikayotl. Ni iuexka miyayotl inon tlanextilistli ka tlamachtilistli elis sentikatlakanejchikoli iseli, kamaseualtlajtolketsali uan elis axkayotl kimelaua katli kiyejkana kuali tlamachtikapanoltilistli, inin tekipanolis iuan ixpanextili iuexka tlanextilistli ipan tlamachtikayotl kaltlamachtilxochikalkonemej,kaltlamachtili primaria, secundaria iuan ueyi tlajko tlamachtilistli. Kiani mochiuas:

a) Kitlalis uan kichiuas san katli kiaxiliya mochijchiuas, tekichiualistli o ixpanextil tlachiualistli;

b) Se tlajtlantos tlen tekpanyotl katli kitlakechiya axkayo tlamachkatekitinij uan nepanteyouali kemaj kichiuasej ininteki tlen amoxtlitlanextilistli katli moneki, uan.

c) Mochiuas uan kimoyauas tlajtoli uan ka tlaneltokilistli kiani, motlalistlanejneuilistli kuajkuali tlapaleuisej inon moneki mokualchichiuas tlen tlamachtilistli iuan nochi sansej, tlapeualtilistli ipan tlatemolistli nochi sansejipatijmakayotl ika maseuali.

Nechikol tlajtouani elis yayatlakayochiualistli kiyekanas tlalnamiktili uan mopantisej makuili imaxjua. Axkayochiualketstli motlalis se tokajyotl ika tlanejneuilistli inon machiosentili nejchikoli, kiampa mochiuas ipan ixpanextilistli katli maseualmej tlaixtlachilmej, tlapejpenas imaxjua tlen tlajpatlas kakiuilistli. Kemaj tlapejpenas mochiuas tlaixnextili ka ome tlaixtlalistli ipan eyitipaj tlatlapantli tlen imaxjua machiosentili nejchikoli mopantiya, ka ni siyaketsa, tlatitlanili mokauas nochi tonali, kemaj ya kalitij amoyok tijpopolotsas ika se chiyaltilistli sempouali uan majtlaktli tonali, tlaj nopa machiosentili nejchikoli amo kijsenkatok katli kitlali tonali, uajka kiixnamikis tlen imaxjua nechikol tlajtouani sankej, ika eyi tonali,tlapejpenas tekichiuani tlen sentlanauatiloyan.

Uelis inon nopa machiosentili nejchikoli kixkotonas nochi ipan expatlaixtlachilmej,tlen axkayochiualketstli sempa kichiuas yankuik,ipan tetomitl tlen achtouitlajkuilolpamitl. Tlaj ipan ompaj sempa kixkotonasej,uajka tekitis nopa maseuali katli panko expa tlen tekichuani tlen sentlanatiloyan.

Nochi imaxjua tlen nechikol tlajtouani uelis mokauasej se maseualmej katli ixtlamati uan kalti ijpa kijyekolia pamitl tlen yejyekoltlanilistli tlalnamiktli uan motsontisej amatlanekilistli katli kitlaliya machiotlajtoli ,tekipanosej tlen chikomej xiuitl mopajtlase uan panosej ipan se pamitl. Katli imaxjua amo eltok mopantisej ininteki kaxtoli uan naui xiuitl.Tla sanimaj mokauas akinejki ininjuanti ,ipatlaka sempa motemos kemaj tekijkisati. San mojikuinis pampa mopoloj ipan tetomitl tokayotl naui tlanejneuilyotl uan amoyok uelis kijpantis seyok tekitl, o tekipanos o tlatitlanili, kenopaj ininjuanti tlaixnamikisej tlalnamiakantli uan amo tlaxtlauasej tekipanolistli tlamachtilistli ,tlamatilistli ,tlalnamikilistli o moaxkatisej.

Nechikol tlajtouani sentikapa tlaixtlalis kalti kiyejkanas, ka sentij tlapejpenalistli eyi imaxjua katli tekitis ipan tekipanolistli katli tonali kitlaliya machiotlajtoli.

Machiotlajtoli kitlaliya mauiltekpanalistli kemaj nechikoli uan,tlalnamiktili kenopa kitlalis tekipanolistli ka tlajtolmelaualistli, atsalantik , asitilistli, kaltli kimelaua, tlamantli uantilistli.

Machiotlajtoli kiixtlaliya tlamantli tlatekuilmejkaltli temaktiliya tlakayochiualistli uan axkayo tlamachtikatekitinij uan nepanteyouali se kuali tlapaleuilistli iuan mopaleuisej kuali motsontisej tekipanolistli.

Nauitipaj tlaijtoli. Se tlakatl uan se siuatl nochi sansemej ipan tlanauatilistli.Inin kin manauis nejchikolis uan iueixka iuikaluan.

Nochi maseuali kipia xitlaualistlitlen kijtos yaya tlen katli kinekiskinejneuiliskeskij konemej kimpiasej uan amo nelnenechka.

Nochi maseuali kipia ixitlaualis kuali tlakualistli, miak uan kej kimelaua.Tlateyouali ki nelchichihuas.

Nochi maseuali kipia xitlaualistli kimakasetlakuitlauiliitlakayo. Ipan tlanauatilistlikijtos kenijki kiselise ni tlakayotlamokuitlauili; uan nojkia tlaijtos kema tlapaleuis to mexkoaltepetl, uan tlaltokayolmejtlen momelaua pan kaxtoli uan se tekpantlajtoli, tlen expouali uan matlaktli uan eyitipajtlaijtoli.

Nochi maseuali kipia ixitlaualis itstos pan se kuali tlaltepaktli tlen ueixtias ika imelajka. Nochi maseuali kipia ixitlaualis itstos pan se kuali tlaltepaktlli tlen ueixtias ika imelajka. Tlateyouli ki nelchichihuas ka ipanitali ni xitlaualistli. Nelsosololi uan tlapoliuilistli tlaltipajtli kiixnamikisej ajke sanima kichiuas tlake kijtoua ni machiotlajtoli.

Nochi masuali kipia xitlaualistli axitili, tlalili uan kuali tlatsejtseloli tlen atl kema moijjis uan kema mo tekiuis ipan kali kiampa onkas, tlatsejtseloli, kiampa se kiselis uan amo uwe. Tlateyouali ki nelchichihuas ni xitlaualistli aun machiotlajtoli kiijtos keninkatsa mochiuas, tlapalehuilistli uan seseltlamantli axitilistli uan motekius nochi sansemej uan tlakechilistli tlajpipiyali katli kipia atl, kiixtlalis tlamapaleuislistli ka axkayotilotl, tlateyoualmej uan nepanteyoualme, kiani sanke maseuali tlapaleuilistli kemaj ki axilisej.

Nochi uikalotl kipia xitlaualistli mochantis ika kuali kali.Tlanauatilistli kitlalis katlike mochiuas tlen uelis moaxitis nopa tlapaleuili.

Nochi maseuali kipia xitlaualistli ixneskayotl uan moikuilos achi nimaya kema euas.Tlateyouali kikuatlauis ma mochiuas ni xitlaualistli. Yekan tekitiketl temakas sankiampa katli iyojok kopinkayotl amatokayotl tlakuilolistli.

Nochi monekilistli uan olinilistli tlen tlateyoualotl tlakuitlauisej uan motsontisej ka amatlapeualtilistli katli moneki mochiuas ika okichpilmej, kinelchiuasej kiampa nochi inin xitlauilis.Okichpilmej uan siuapilmej kipia xitlaualistli tlen kinmakase kuali tlakualistli, tlakayotlamokuitlauili, nemachtili, uan kuali kakiuili tlen ueyiasej ikaimelajka. Ni amatlapeualtilistli kipiya kinelnemiltis tlachiualmej, kichiuasej, kimakilisej uan amatlaixnestilistli sentikaixpantlajtoliamatlatexpouilistli ika konemej.

Tatauanij, konetlachilianij uan tlamokuitlauianij kipiaj kipanitasej uan tlatlanisej mak motsontika ika ajukuili inin Ininxitlaualismej amatlapeualtilistli uan ipanitali .

Tlaltokayotl kitlalis katli monekilistlen kiipanitas inemilis konemej uan kiipanitas Ininxitlaualismej.

Nochi maseualmej kipiya tlalnamikilistli uan tlamantli axkayotl yolchikaualotl katli temaktiliya tlateyouali pamitl, kejni tlayejyekoli inin xitlauilis tlalnamikilismej.Tlateyouali kimoyauas tlamachiltili uan moskaltili tlen tlalnamikilistli, tlapaleuis tlamantli tlalnamikilismej tlenochi inin ixpanextilis uan tlajtolmej ika miak ipanitalistli ka tlamakixtilistli tlanejuilistli. Machiotlajtoli kitlaliya tlamantli kemaj moasitisej uan uelis tiyas katli ueli ixpanextilistli ipan tlalnamikilsimej.

Nochi maseuali kipiya xitlaualistli ika tlalnamikilistli ka tlakayotluan kichiuas mauiltilistli .Kitlaliya tlateyouali moyaualistli, uejkapantili uan tlapaleuiya sankej kijtoua ipan machiotlajtoli.

Makultipaj tlaijtoli. Yon se maseuali amo uelis se kitsakuilis tla kineki yaya tekipanos, pan se tlilchiualtekitl, tlanemakiltekitl, o seyok tekitl tlen katli mochiua ka xitlaualistli. Ni majkauiltekikayotl uelis kijtos se tekichijketl amo kuali tekitlamanauijketl ma amo mochiua, kema kikuesoua seyok maseualixitlaualis, o kitlamiltis ikatlanauatujkaj tlen tlaltokayotl, tlen tlajtoua tlanauatili, kema kiixpano ixitlaualis sepakilisnechikoli.Amo aki mitsiljuis amo kuali katli tipiaj o tipixkatoktlen ka motetikayotl tichijki, se tekitijketl yaya kena uelis mits iljuis.

Tlanauatili tlejtos tlen sesenka tlaltokayolmej, katlike tlapejpeniltlamachtili kinmonekilis amatsontiltlamachtili katli kitekiuis, tlake moneki motemitis ka inoj se kiselis uan katlike tekichiuani katli temakase.

Amo a ki se kichiualtismatekipanotlaamo kuali kitlaxtlauia,tlan ya amo kineki, kena uelis ajkineki tekipanos tlen kijtoa tekitlamanauijketl, uan ya kichiuas tlen tlajtouase uan ome pamitl pan makuilpouali uan matlaktli uan eyi tlaijtoli.

Pantekitlaixpantilmej kena uelis mochiualtis tlen tlajtoua tlanauatili, ken nopa tepostlatopontli uan katli tekimaxaltia,nojkia katli kipiase tekitlalnamiktianij uankatli tekiti tlapepenolpa.Pan tekitlapepenolpauan kalnechikoamatlatsintokili ni mochiua ka tlachiualtili uan amo moinama, inoj uelis kintlaxtlauise katli kichiuakatlapejpeniltlamachtili tlen tlatoua tekpantlajtoli uan katli kijtoua tlanauatili. Nochi tekitlaixpantilmejmochiuas katlachiualtiliuan kinixtlauis tlen tlajtoua tlanauatili.

Tlaltokayotl amo uelis kiselis ma mochiua yon se tekitl tla inoj kipololuis san tlen nemajkayotl tlen katliueli maseuali.

Yampatsa amo uelis kiselis tla se maseuali kineki kichiuas pan se tekitl, kitekikixtilisej, tlan makikauas se keski tonali o tle ya nochipa,tlen tlilchiualtekitl o tlanemakiltekitl.

Pan se tekipanolpa,uelis mochiualtis tekipanos tlen mosenkaua tonali tlen tlajtoua tlanauatili, uan amo uelis se kitlanauiltis tekipanojketl tlen ipanojka se siuitl, uan amo uelis moueyiakilis tonali, ika inoj ma kikaua iteki, kipolos tlen katliueli xitlauali tlajtolneneuili.

Tla sentikatekichiuali amo mokichiua ken moneki, tlen ka kimelaua tekipanojketl, uelis kichiualtis tlen inoj tlajtoua tlanauatili, uan amo meneki se kichiualtis pan tlakayomaseualtekipanojketl.

Chikuasentipaj tlaijtoli. Nochi katli se kineneuilia ueli se kijtos, amo uelis sanima mits iljuis se tlaijtoltlamanauijketl o se amatlachijketl amo kuali, yaniuaj mits nauatise kema ajkinejki ka motlajtol kitlanaui se eyitipaj maseuali, tichiua se tlajtlajkoli, kinejkomanatlaixpanelkualtili; uelis kijtos katlikitlanauia tlen tlajtoua tlanauatili. Xitlauak tlamachiloyan mochiuas ka inelkualtil tlaltokayol.

Nochi maseuali kipiya xitlaualistli tlen makauili ka Sentikapa tlaijtoli uan ka kuali, kiani motemolis, kiselisej uan kimoyauas tlaijtoli uan tlanejneuilistli nochi tlamantli ka seyok setlamantik tlaijtoli.

Tlalteyouali kitlaliya xitlaualistli tlen asitilistli ika tepostlatemolismej tlajtolmej uan tlamachiltili,kiani tlapaleuiya tlen tepostlamoyaualistli uan teposixnestilistli, ka banda ancha uan intenet.Tlalteyouali kichiuas tlamantli tlen yejyekoltlanili kichiuasej ipan yolchikaualotl.

Mochiuas katli kiijtoua ni ijtoli motlachiliya kiani:

A. Kemaj tlayejyekoli tlen xitlaualistli ka asitilistli ika tlaijtoli, axkayotilotl, tlateyoualmej uan mexko altepeyotl, ipan kakiuili tlen yejyekoltlanili, mopaleuisej katli uala peualtili uan amatlakechili. Tlen ken mochiuas tlen se ixitlaualis kipias tlamachiltili, tlaltolkayolmej, D.F., tlen kampa kinmelaua itlanauatil, kichiuasej tlen ka inoj tlanauatiliyoltlapeualistli:

I. Nochi tlamachiltili katli kipiaj pan imako se tekitijketl, mexkokaltlanauatilpa,tlaltokayotl, uan itlatilankemej teyoualmej, tlakayochiuali iselnemilis, tlajtoli nechikolismej, tlatekiuili uan sentikatipa tomi,kani sankej sekinok tlakayo maseuali,nochi maseuali o nechikolistli katli kiseliya uan katli kitekiuiya sentika tomi o kichiua tlachiuali ka tekitijketl ipan kakiuil axkayoltl, tlateyouali uan nepanteyouali, nopa sentik uan uelis moajukuis tlatoktsi ka nekiltili sentik uan namikilteyouali tlamanauilistli, ipan tetomitl katli tlajtoua tlanauatilmej. Pan ni xitlauali nochipa eltos tlen temaka yolueyipejkatlamachiltili. Nochi maseuali kichiuasej tlaixpanelkualtili tlachiuali tlapeualtilistli, tlayejyekoli o tekipanolismej, tlanauatilmej kitlaliya amatlanauatili nochi kaltli nelneliya amo ixnestok tlaijtoli.

II. Ni tlaixpantilolpa, uan uelis amo temakas tlamachiltili se keski tonaltipaj pampa kiampa kimonekilia tlaixpanelkualtili tlen tlajtoua tlanauatilmej. Pan ni xitlauali nochipa eltos tlen temaka yolueyipejkatlamachiltili.

III. Nochi maseuali, tlen amo moneki kijtos kenke kineki kitekiuis, uelis tlatlanis uan kipias tlaixpantilolpatlamachiltikayotl, amo kiinamase nopa san nemaktli, tlen yaya kimonekilia o kinelkualtis tlen inoj.

IV. Mochiuas kenijki uelis se kipias tlamachiltili uan kenijki nelkitase ken moneki tlen amo aki uelis kitsakuilis. Ni tlen tlake ojtli motekiuis kema se tlenijki mochiuas, kichiuas ken moneki kaltlamatiltlaiximatketlanauatilpa uan katlatlaniltekitlapaleuili ka nemachili.

V. Tekichiuanij kipiaj ichiualis tlen kipixtose inin amauan pan tekpanechikolamatlachiuanij, uan kipanoltisej pan tliltepostlajkuilolpa tlen ken moneki tlamachiltili kayayankuiktipa tlen kenijki kichijki uan kenijki kitlaixpantiloltepaleuijkej.

VI. Tekichiuanij kipiaj ichiualis tlen kipixtose inin amauan pan tekpanechikolamatlachiuanij, uan kipanoltisej pan tliltepostlajkuilolpa tlen ken moneki tlamachiltili kayayankuiktipa tlen kenijki kichijki uan kenijki kitlaixpantiloltepaleuijkej.

VII. Tlanauatili kijtos kenijki tekichiuanij kipia tlamachiltisej tlaixpantilolpa tlen keski tomintlapaleuili temakakej.

VIII. Tlan mochiuas san kejueltsa tlaixpantilolpatlamachiltili kipia mosenkauas itlajtlakol tlen tlajtoua tlanauatili. Ni Federación kipias se tekikalko tlan iseltij monauatis, tlan nelixmatis itekitl, tlan axkana yauis ka se tlapanka, tlan mosentilis, tlan kipias itlanautili uan nojkia iaxkatilis, ka chikauak tlanauatili tlamantinij kitekiuis, kitejtemos senkaualistli, kimatis kenijki moijtos kenijkatsa motekiuis itomin uan kenikatsa motsontlananas kalijtik, kipias tlanauatili ma mosenkauas tepanitali ma mokalakis maseualyolmelaualistli uan mokuitlauis maseuali sense yolmelaualistli tlan kipia tlanautili kej moijtoua tlanauatilpa.

Ni tekikalko iseltij monauatis tlan mosenkaua pan ni tlapanka, motsontlananas ka tlanauatilpa tlan tsalantik uan ma mokalakis maseualyolmelaualistli uan mokuitlauis maseuali sense yolmelaualistli pan iaxkatilis tlan maseualmej kipia tlanauatili, ka mosenkaua pan tlanauatili kisas pan Congreso de la Unión ma kisenkaua kampa peuas, achi ueyi peualistli uan ojtli tlen tlachiualistli pan ni tepanitali.

Pan itekitl motlanauatis ka peualistli tlan nejnelia, tlanauatilpa, iseltij monauatis, axkana yas ka se tlapanka, kuali tekitis, ka tlan nelia pano, ka miak momachtijtokej, tsalantik uan tlauelueyi ixmoyaualistli.

Ni tekikalko tlan kichiuatekitl kipia tlanauatili ma kimatis kamanali tlan motlatskia kalakis maseualyolmelaualistli uan maseuali sense yolmelaualistli tlan ueli tlanauatiyanij, tlalatokajyotl, tekikalko kej elis tlan Poderes Ejecutivo, Legislativo uan Judicial, tekikalko tlan iseltij monuatia, maseualnechikolistli, kampa mokuitlauia tomin uan maseualtomin, ijkinoj kej tlan ueli maseuali tlen iseltij tekiti, mosentiliaj ma tekitis noso nechikoltekitianij tlan kimanelouaj maseualtomin noso kichiuas tlachiualistli tlan tlanauatia pan federal; san amo ne kamanali tlayektli tlan elij Suprema Corte de Justicia de la Nación, tlaj ijkinoj eli kisenkauas se sentilistli ka eyi tekichiuanij. Nojkia kimatis tlan tlatetsopali tlan kitlalisej sekinoj maseualmej ka senkaualistli tlan tekikalko iseltij monauatia uan nelkimati ni pan tlaltojkayotl uan Distrito Federal kej moijtos ka tlan mokauas, motsakuas yolmelaualistli, tlaj axonka noso moijtos axonka yolmelaualistli, kej mosenkaua pan tlanautilpa.

Ni tekikalko tlan kichiuatekitl federal tlan ipanimaj mochiuas noso pampa onka se chikauak tlajtlanilistli tlan tekikalko kichiuatekitl iuikal tlan tlaltokajyotl noso Distrito Federal, ueli kimatis tlatetsopali kej monekis pampa nelueyieli.

Tlanauatili kisenkauas yolmelaualistli tlan moitas mokauas nosos motsakuas.

Tlan tekikalko kichiuatekitl temakaj senkaualistli tlen motlatskia, mouejkauas uan axuelis moxitinis iuaya maseualmej kipiaj tlanauatili. Ni ajkaya kineltoka pan tlanauatili Consejero Jurídico tlen Gobierno uelis kitetsopas ma sempa kitlachilikaj tekitl ixpa Suprema Corte de Justicia de la Nación kej moijtoua pan tlanauatilpa, san kej moijtos senkaualistli uelis axkuali pampa panos se tlamantli pan Mexko kej mokajtok pan tlanautili tlen nompa kamanali.

Ni tekikalko tlan kichiuatekitl mokualtia ka chikome tekichiuanij. Ma kintlalikaj, ni Cámara tlen Senadores, ka tlajtlanilistli ka maseualmej, pampa kitlajtlania maseualnechikolis, ka uasantli tlan ome tlen eyi itlapanka tlen nompona itstokej, kijtos ajkaya tekichijketl kichiuas nompa tekitl ma onkas ajkaya kiyekanas, kej pan ojtli moijtoua pan tlanauatili. Ni tekichijketl ueli amo kualikitlachilis Mexko Tlanauatijketl uajka onkas majtlaktli tonali tlen motekiti ma moijtos. Tlan Mexko tlanauatijktl axkana kijtos pan ni tonali, elis itekitl tlen ni tekichijketl kati kitokachtijkej ka Senado tlen Republica.

Tlaj Mexko Tlanauatijketl amo kuali kiitas nompa kintokachtijkej, uajka Camara tlen Senadores kichiuas se yankuik tekpantli, ka mosenkaua pan achtoui tlajkuiloli, seye ka uasantli eyi tlen makuili itlapanka tlen maseualmej nompona itstokej, Tlaj sempa axkuali kintlachilisej, ni Camara tlen Senadores, ka mosenkaua pan achtoui tlajkuiloli, ka uasantli eyi tlen makuili itlapanka maseualmej nompona itstokej, kijtos ajkaya kiyekanas ni tekitl.

Ni tekichiuanimej mouejkauasej pan itekitl chikuase xiuitl uan moneki kitlepanitas tlen moijtoua pan tlapanka I, II, IV, V, uan VI tlen Sentipaj tlaijtoli 95 tlen ni Amatlamoyauali, axueli kinpiasej seki itekitl, itekpa, san kej tlen axkiselia tomin pan tekikalmej kampa motlamachtiaj, motejtemouaj noso kipaleuiaj, san uelis kiolinisej ka itekitl kej moijtoua pan amatlajkuiloli Titulo Cuarto tlen ni Amatlamoyauali uan ueli kitlatsakuiltisej ka maseualnechikolis.

Ka maseualmej mochiuas moneki itlapanka elis iuikal ka siuamej uan nojkia tlakamej.

Ni tekichijketl tlanauatijketl kipejpenisej nompa tekichiuanij, ka uasantli tlen axmomatis, pan eyi xiuitl itonalpa, ueli sempa kiuasanisej ka iuikal tonalpa; kipias tlanauatili ma yolmeluas ka sense xiuitl ixpa Senado, pan tonali uan kej moijtoua ka tlanauatili.

Ni tekikalko kichiuatekitl kipias se Consejo Consultivo, mokualtias ka majtlaktli tekichiuanij temakaj neltokalistli, kej mopejpenisej ka ome tlen eyi itlapanka tlen maseualmej nompona itstokej tlen Camara tlen Senadores, Ni tlanauatili moijtos ojtli mochiuas ka ixnestilistli tlen kijtoua ni Camara. Pan sense xiuitl mopatlasej tekichiuanij katli achi mouejkauajtokej pan nompa tekitl, san kej kiijtosej sempa uan mosenkauas ome itonalpa.

Tlanauatili moijtos tlatsakuilistli noso tlen ueli kichiuas tekikalko tlen kichiuatekitl ma katemachtli mochiuas tlen moijtoua.

Nochi tekichiuanij uan maseualtekichiuanimej kipia tlanauatili ma kipaleuis tekikalko kichiuatekitl uan tlan kikualtia ma kuali tekitika.

Ni tekikalko kichiuatekitl kiyekanas tlachiualistli pan tlaltokajyotl katli kitlachia fiscalización superior de la Federacion, ka tekikalko tlen kikajokuia amatinij uan ka tekikalko tlen kiselia, kitekitia uan kimoyaua yomelaualistli tlen pouali uan tlalnextili, ijkinoj kej ka tekikalko kichiuatekitl pan tlaltokajyotl uan Distrito Federal, pampa kitetoniaj ma kuali mosenkauakaj kuentaj tlen Mexko Tlaltokajyotl.

B. Pan radiodifusión uan telecomunicaciones ikamanal:

I. Tlaltokajyotl temakas maseualmej monechikolis pan maseualyolmelaualistli uan tlen ixmatilistli, ka maseualkamanal pan nochi kinamikij pan nochi tlaltipak ka asitilistli pan se xiuitl uan sense chikuasej xiuitl.

II. Ni telecomunicaciones elij maseualkamanal tlen nochimej, yeka Tlaltokajyotl kitlachilis ma kuali mochiuas, kuali, miakij, asiti kampa ueli, onkas interconeccion, tlen kuali moitasej, motlatokilis, axoui mokalakisej uan axueli kitlatsakuiltisej.

III. Ni radiodifusión elij maseualkamanal tlen nochimej, yeka Tlaltokajyotl kitlachilis ma kuali motlaneuis, kuali, uan temakas kualtiloli ka nochi maseualmej inejnemilis, mouejkauas miakij itstokej uan tipia melauak yolmelaualistli nojkia ma kimoyaua topatiixneska mopaleuis nompa Sentipaj tlaijtoli 3º tlen ni Amatlamoyauali.

IV. Motsakua ma kisas ixnestilistli noso tlajtoli tlen kimoyauas kej yolmelaualistli tlen moneki moixmatis noso tlen panouaj; mosenkauas kamanali tlen monekis ma kisas tlajkuiloli uan amatlajkuiloli tlen kiixmatisej maseualmej, nojkia nompa tlen eli tlanauatili ajkaya kinpiaj iamatinij tlan kikauiliaj ma kimoyaua yolmelaualistli tlan ikuenta sekinoj eyi maseuali, san amo kikokolis xoxolkayotl ma kintlajtoakaj uan ma kinmoyauakaj tlajtoli.

V. Ni tlanauatili kisenkauas se tekikalko kichiuatekitl ka kipia tlanauatili iseltij monauatis tlen tlamantinij kintekiuisej, tlen kichiuasej, tlen moijtouas uan tlan mochiuas se tlachiualistli, tlan elij ma momakas kualtiloli tlen panos tepostlatopontli uan axkitlanis tomin, pampa moneki ma motemachtis asiti achi mas ka maseualmej pan sense tlaltokajyotl tlen Federación, tlaj elij tekikayotl tlen kisentilia Mexko, tlen kitetonia tlamachtilistli, nejnemilistli uan kichiuaj kuali se maseuali, ma siuamej uan tlakamej touikal tielikaj, ixmoyauas yolmelaualistli tlen axkipatiitas san se kamanali, tlen kena pano,kema pano uan tlen melauak pan Mexko noso pan tlaktipaktli, uan nojkia ma moixmatis tlen kichiua sekinoj maseualmejtlen iseltij tekiti, nojkia tlen axtouikal uan ka miakij tiitstokej uan toijtoli nojkia miak kej kitetonis inemilis tlen nochi maseualmej.

Ni maseualtekikalko kipias se Consejo Ciudadano ma motemachtis axseyok kinauatis uan ma moixmatis amochtinij tlen axkipatiitas san se kamanali uan ka tlen nelia pano. Mokualtias ka chiknaui tekichiuanij san kitlalia inintokaj kej kipejpenojka ka maseualtlajtlanilis ka uasantli ome tlen eyi tlapanka tlen maseualmej nompona itstokej Camara tlen Senadores noso kema moseuia, tlen Comision Permanate. Tikichiuanij kichiuasej itekitl kej kauastli, yepa pan se xiuitl mopatlasej ome tlen achi tonali kipia pan ni tekitl, san kej sempa kitlajtlanisej ma mokauakaj ka Senado pan ome tonalpa.

Tlanauatijketl tlan tekikalko kichiuatekitl kitlalis, tlan kijtos Ejecutivo Federal, ka uasantli ome tlan eyi tlapanka tlan maseualmej nompona itstokej Camara tlen Senadores noso, kema moseuia, Comision Permanente; mouejkauas pan itekitl makuili xiuitl, ueli sempa kitokachtisej ome tonalpa ka sanse uelta, uan san uelis kiolinis itekitl ni Senado kej pampa achi ijkinoj kijneki.

Tlanauatijketl tlen tekikalko ixnestis pan sense xiuitl ka Poderes Ejecutivo uan Legislativo de la Union se yolmelaualistli tlen itekitistsi kichijtokej; ma ni moneki moixpantis pan Camaras del Congreso kej moijtoua pan tlanauatilpa.

VI. Tlanauatili kisenkauas techpouilistli tlen maseualmej kitekiuiaj telecomunicaciones, tlen kikakiliaj, nojkia tlen monekis ma mokuitlauis ni.

Chikometipaj tlaijtoli. Tipia majkauilotl tlen tineki titlajkuilos uan tikixpanextis tlen tlaixpantilolpa moamatlajkuilol tlen katliueli tlanechtilistli. Tlanauatili kijtos tlen moneki, ka inoj amo sanimaj ajkinejki kijtos mochijki se tlaixpanojketl pan amamoyaketlakuilolpa, mokaltsakuasej katli kichiua amatlajkilolpa, katli tlanauatiaj uan sekinok tekipanouanij tlen kampa eltok uan kiski amatlajkuiloli katli moijto, kena mochiuas tlan nelia monextis tlatlakojketl.

Yon se tlanauatili, uan tekichijketl uelis mits chiualtis, mits tlatlanis xitlaxtlaua katli tlajkuilojkej o katli teposmiakilti, yon amo uelis mits iluis amoyok xiteposamakixti, tlen yaya katli kipia mits ipanitas monemilis, motlaneneuilis uan tlen pakilistlaixpantilolpa. Amo uelis mitskuilisej moteposamakixtili tlan ta amo tineki uan ka yani mits tomintlatlanise uan kijtose tichijki se tlajtlakoli.

Chikueyitipa tlaijtoli. Tlanauatianij uan tekipanouanij kiipanitase nochi katli akinejki kineki tlajtlanis se tlenijki, san ke moneki inoj mamochiua pan amatlajkuiloli, ka imelajka uan ka tlaipanitalotl; pan sejkotiltlaneuili uelis tlajtlanisejnochi mexkoeuanij.

Nochi tlajtlanilikatli asi pan imako tekichijketl; yaya kipia nimaya tlanankilis ka amatlajkuiloli katli kitlajtlanilia.

Chiknauitipaj tlaijtoli. Amo uelis aki mits iljuis amo kuali timosentilis o timonechikos pan inoj katli tichiua ken moneki ka imelajka uan ken tlajtoua tlanauatili; inoj uelis kichiuasej nochi mexkoeuanij kema onkas tlasauaniltlapejpenil. Yonsenechikolistli ka tepostlatopontli, kipiaxitlaualis mits kamanaljuis.

Amo moijtos amo xitlauak, uan amo uelis kitlamiltisej se nechikolistli tla yajuanti se tlenijki tlajtlanij o kiixpantise inintlaneneuilis ixpa se tekichijketl, tla amo tleno tlamantliiljuili, amo mochiua tlauilanalotl uan amo kichiualtisej makichiua uan kipatiuisej ka inemilis.

Majtlaktlitipaj tlaijtoli. Nochi mexkoeuanij kipia xilaualistli kipiasej tepostlatopontli pan ininchampa, ka inoj mokuitlauis uan momanauis, san ke, amo uelis kipias uan kitekiuis katli mauiltipa o katli tlajtoua tlanauatili, uan katli kitekiuiaj tsonkotomej katli tlamokitlauia tepostotomej, uan tsonkototlamokuitlauianij tlen tomexkotlal. Mexkotlanauatili tlejtos tlake monekis, kenijki uan kanke uelis kinimakase tlen mexkoeuanij katli uelis kinemiltis tepostlatopontli.

Majtlaktli uan sentipaj tlaijtoli. Nochi tlakamej kipiaj xitlaualistli kalakisej pan tomexkotlal, uelis kisas pan inoj, kipaxalos kampa kinekis uan uelis kipaltas ichampaeuayotl, uan amo monekis kitlajtlanisej amatlamokuitlauili, amatlapanoltili, kena uelis kitlajtlanisej se tlenijki ka moixpantis. Ni xitlaualistli kipia eltos pan tekitinij tlen kijtos mamochiua ka xitlaualistli, kema akinejki temikti o kichijki se tlenijki ka iuikaluaj, uan amatekichiuanij kisenkauase amatlapanoltili, amatl asitilistli uan kalpajtlichikaualistli, uan katli asi analieuanij nika mochantia san ke mauililmej.

Kema akinejki temikti o kichijki se tlenijki ka iuikalua, uan amatekichiuanij kisenkauase amatlapanoltili, amatl asitilistli uan kalpajtlichikaualistli, uan katli asi analieuanij nika mochantiya san ke mauililmej.

Majtlaktli uan ometipaj tlaijtoli. Pan ni tomexkotlali amo motemaka amatsontitokaitl, kampa tlayakanketl tekichijketl monechikoua tlanauatili uan tlen kijtos mochiuas, tla pan tetlalpa onka nika amo tikinpanitasej.

Majtlaktli uan eyitipaj tlaijtoli. Amo uelis ajkinejki mits kaltsakuas, yon se tekitijketl uelis tetlaijiyouiltisej yon ika tekitinij tlen san tetlajtlakoltise. Yon se tekichijketl uelis moueyichiuas uan kisenkauas tlan amo tlajtoua pan tlanauatili. Pan tsonkotokalmej kena onka tlanauatili ka kisenkauase tla akinejki se tsonkoto mopolos o se tlenijki kichijki, san inoj nechikoltekichiuanij amo uelis kichiuas kampa amo kimelaua itlanauatil, amo uelis tlateljuis se maseuali katli amo ya tsonkoto. Tla se tsonkoto kichijki se tlaixpanoli o tlajtlakoli uan kiasik se maseuali, uajka kiiximatis seyok tekichijketl katli kimelaua.

Majtlaktli uan nauitipaj tlaijtoli. Tla eltok se yankuik tlanauatili uan katli eltoya mits tlanauia, uajka kisenkauasej ka yankuis tlanauatili.

Amo aki uelis mitskaltsakuas, mits tlakijkixtisej katli ta moaxka, moneki ka tekitinij tlen onka uan tlen ixnesiipan tekpantlajtoli, uan mosenkauas ken achtiui eltoya tlanauatili.

Kema se temikti uan ni tlajtoli eltok pan se tekichijketl, amo uelis mits iljuise ta tichijki tlan amo mochijki ken tlajtoua tlanautili, uan amo ya nopa tlajtlakoli katli motemoua o mochijtok.

Kema tlajtlakoli ya kiximati tekichijketl tlen uikalotl xitlaualis, uan kisenkauas ken tlajtoua tlanauatili, uan katli amo panesi mochiuas ken tlajtoua yoltlapeualistli tlen xitlaualistli.

Kaxtolitipaj tlaijtoli. Amo motemaka uan amo mochiuas sentijkatlaneneuilis tlan kiualikasej ajkinejki katli tsaktok pan seyok altepetl katli kichijki se tlaixpanoli, ken nopa tlaltoltinijtlaneneuili, yampatsa katli mauililmej tla kichijki se tlajtlakoli pan seyok altepetl; uan amo mopatlas tlen sesenkatsitsij tepanitali uan xitlaualistli tlen ijkuilitok pan tekpantlajtoli, ikualtilistli.mexika uexteyoualko.

Kaxtoli uan sentipaj tlaijtoli. Amo aki mits kuesos pan monemilis, pan mochaneuan, kampa tiitstok, amamej uan nochi katli ta moaxka, uelis mochiuas inoj ka se amatlanauatili tlen se tekitijketl katli kimelaua, katli kijtos kenke mochiuas, tlake panok pan ni senkaualotl.

Nochi maseuali kipia tepanitali ma kinkuitlauikaj iyolmelaualistli, iixnextilistli, tlaj kineki sempa ma oitas so kitsakuas, uan nojkia tlaj kijtos amo, ka tlanauatilpa, yani kisenkauas tlakiya axkualika moijtoua pan tlanauatilpa ka maseualyolmelaualistli, pampa nelueyi eli ka Mexko, tlen mosenkaua, ka temachtilistli uan maseualchikaualistli nojkia pampa kinkuitlauiaj sekinoj.

Amo aki mits kuiti tla amo tleno tlanauatil tekitlajtoltiyanilistli uan tla amo aki mits teljuitok ka tekichijketl o katli kiixpanojke amo yampatsa moteljuitok ka tekichijketl, ka se tlaixpanoli tlen tlajtoua tlanauatili ken tlaixpanoli, uan ka yani amo uelis kipias nemajkayotl, tlen eltika tlen kichijki uan ka yani yaya nelkichijki.

Tekichijketl katli tlanauatia akinejki kikuitij, nimaya katli tlaixpano kitlalisimako tlaijtolmanauijketl, amo kiuejkaualtis. Tla amo mochiua ken moneki uajka tekichijketl tlachtlauas itlaixpanol ken tlajtoua tlanauatili.

Kema akinejki kitasej kichijtok se tlatlajkoli, uajka katliueli maseuali uelis kitskis uan nimaya kikauati ka tekichijketl katli ki melaua, uan yani nimaya kipanoltis ka kuesoltlasenkajketl.

Kema se tlajtlakoli tlauel mauililo tlen tlajtoua tlanauatili, uan tlatlakojketl katli kichijki tlaixpanoli kinekis ualcholos, uan kema amo ueli se yas ka tekitlajtolchijketl pampa tlauel uejka,kuesoltlasenkajketl uelis tlanauatis ma kitskiti tlen yaya kitos pan amatlajkuiloli tlake panotok, uan kenke mochiuas inoj.

Tla se tlenijki mochijki mauililo, tlajtlakojketl kitskijke pampa kitake tlen kichijtok se tlaixpanoli, kuesoltlasenkajketl katli kiselia ni tlatlakojketl maseuali, nimaya kiamatlajkuilos uan kitas tla nelnelia tlatlakojketl, tlan amo uajka nimaya kimakas nemajkayotl tlen tlajtoua tlanauatili.

Kuesoltlasenkajketl, tlaj tekichijketl kitlajtlania uan tlaj eli sentiktlajtlakoli, ueli kijtos kitsakuas se maseuali, ka tlaloko uan kauil pan tlanauatilpa, san amo panos ompuali tonali, nochipa ma kikauilis ma mochiuas tlatejtemolistli, ma mokuitlauisej maseualmej noso tlanauatili, noso kema onkas mauililo kej katli ixpanotok axkinejnkis moixnextis. Ni tonalpa uelis achi ueyi mochiuas, nochipa kema tekichijketl kinextis kena onka kenke kitlatsakuiltisej pampa onka tlaya kichijtok. Nochipa pan ni tlajtlakoli amo panos ka nauipouali tonali.

Ka sentiktlajtlakoli momachilia se nechikolistli tlaj eyi eli noso achi maseualmej, ma kinixpanoltiasej nochipa uan sempa, ka mokaua pan tlanauatilpa tlen yani.

Kuesoltlasenkajketl amo uelis kipias tsaktos se maseuali tlen panos sempoali uan chikueyi kauitl, yani kimakas nemajkayotl, tla amo uajka kipanoltis ka tekitlajtolchijketl, ni kauitl uelis mo ompanos san kampa inoj tlajtopua tlanauatili, ken katli kichiua sentiktlajtlakoli. Tlan amo mochiuas ken nika ijkuilijtok, tekichijketl yaya tlatsakuas, tlachtlauas itlaixpanol ken tlajtoua tlanauatili.

Kema onka tlanauatili kikuitij se tlenijki tla san sejko eltok o amo, tlanauatis pan amatlajkuiloli tlaijtolmanauijketl, ijkuilotos kanke nopa yase, kijtotos katlike maseuali o maseualmej katli kin istkitij uan katli se tlenijki motemoua, uan mopchiuas san katli kijtoua tlanauatili, kema tlamisej kitlananase se amatlajkuiloli ixpa ome maseualmej katli kitake, uan ni kintokaxtis katli iteko, tlan amo aki o amo kineki uajka kintlalis katli kichiua ni tekitlanauatili.

Amo ueli mits iljuise amo aki tinonotsas. Tla amo mochiua ken tlajtoua tlanauatili, tlayakananij kin notsasej uan mosenkauas tlaixpanoli. Uelis kichiuasej tekitlajtoltiyanij, kema tlajtlani ueyitlajtolmexkotekichijketl, tlan amo nojkia uelis kichiuas kuesoltlasenkajketl tlen tlaltokayotl tlen kimelaua, ma tlatlakojketl ma tlanonotsa kan se aki.

Tekichijketl katli kimelaua, pan se amatlajkuiloli kijtos katli ni mochiuas, ka ajkeya kamanaltis, uan keski kauitsitsi tetias kamanali. Ueyitlajtolmexkotekichijketl amo uelis temakase kakiuili ma se tlanonotsa tlan yani mochiuas pan tekitlapejpenili, tlanemakiltipa, kuesoluikayotl, tekipanolpa o tlatekiyouili, nojkia amo uelis kinonotsas katli kimanauia.

Ueyitlajtolmexkotekichijketl kinpiasej kualankasenkajketl katli kinsenkauasej, nimantsi, uan ka tlen ueli, tlajtlanilistli ka amatlajkuiloli katlim kuitlauia, katli moitaj achtoui uan tejtemolistli ka tlanauatili, tlen moneki tekpantli, pan tlepanitali tlen ixpanojketl, tlen kinkokolijtokej noso ajkaya kinteuijtokej. Moneki moamatlalise nochi kualankasenkajketl uan mokamauikaj iniuaya ka nochi tlanauatiyanij tlen ni.

Nochi tlanonotstli katli motemakas mochiuas katli moijto tlen tlajtoua tlanauatili. Tlan amo mochiuas ken moneki uajka amo kipias ipatijka.

Tlatekiyouili uelis kalpaxalotikiampa kitas tla mochijki ken moneki uan kuali kichijki tsontekichijketl tlen tlajtoua tlanauatili; uan uelis tlanauatis ma moixpanexti amochmej, amamej tlen ka inoj uelis kijtos mochijki ken moneki, ken monauati kikuito se tlenijki tlen eltok tlnauatili.

Kalamatlajkuiloselistli uan amamoyajketl, kipia majkauili tla moijkuilos, tla amo mochiua ken moneki tlajtos tlanauatili.

Kema onka pakiliskayotl, yon se tsontoko uelis kinekis mokauas pan mochampa tlan ta amo tineki, uan amo uelis mitschiualtis ma xipaleui. Kema onka tlauilanali tsonkotomej uajka kena uelis tlatlanis ma mokaua pan mochampa ka itlamamal, uelis tlatlanis tlakuali uan seyok tlapaleuili, tlen tlajtoua inintlajtolxitlauali.

Kaxtoli uan ometipaj tlaijtoli. Yon se maseuali yaya uelis kisenkauas se kuesoli, yon eltok tlatlanis ka tlauilanali ma kimakakaj katli kimelaua.

Nochi maseuali kipia xitlaualistli, makimakaka tlen yaya kimonekilia, mauililtekitinij yajuanti inoj iteki, kisenkauasej kuesolmej tlen tonalpouatlanauatili, uan nimaya kuesolsenkauasejken moneki. Ni tekitipaj san nemaktli, amo eltok titlaxtlauas.

Mexkotlanauatili uan pan tlen tlaltokayolmej tlajtojtos kenijki tekipanosejmauililtekitinij uan kenijki tlen yajuanti kisenkauasej kuesolmej. Amo aki uelis mitschiualtis ma xitlachtaua kampa titlauika kampa amo kimelaua.

Tlanauatili temakasej tlamantinij kenijkatsa mosenkauas kuesoli. Pan ni kamanali kijtose ken mochiuas, kenijkatsa motlachtlauas kema kinkuitikisaj sejkanoj uan kijtosej kema monekis ma sekinoj tekichijketl kiitas kamanali.

Senkaualistli tlen ka motlamis se ojtli pan kuesoli ka mokamanaloua monekis moixtomas pan maseualkakilistli kema achtoui kinnotsasej itlapanka.

Tlan Mexko tlanauatili uan tlen tlaloko onka kisenkauasej tlen moneki ma nompa kualankasenkajketl itekikalko kintlepanitasej tlen kisenkaua.

Ueyimexkotlanauatiyanij, Tlaltokajyotl uan Distrito Federal kintlepanitasej ma onkas kuali manauaijketl ka maseualtsitsi uan nojkia kiitasej ma manauijkemej momachtisej kuali ka ni kamanali. Tlan kintlanisej manauijkemej axuelis elis achi pilkentsi tlen tekichiuanij.

Axonkas ajkiya kintlatsakuiltisej san pampa tlauikaj seyok maseuali.

Kaxtoli uan eyitipaj tlaijtoli. Tla mochijki se tlaixpanoli amo tlauel mauililo, katliitlatlajkolueliski kaltechose.Kaltsakualistlieltos yoksejko, amo kampa kichiuilisej tlatsintokili, mosenkauas sansejka.

Mexkotekichiuanij uan tlaltokayolmej kinelkualtilisej tlaiyouili kampa kinmelaua ka tekitilistli, ka tlanextilistli uan tlamachtilistli kampa tlen mokuali kuepas tlaixpanojketl.Tlen siuamej kintlayauiltisej amo san sejko kampa itstoke tlakamej.

Tekitinij tlen tlaltokayolmej, kichiuasej tlen katli kijtoua tlanauatili kampà itstoke, uan uelis kichiuasej sentlalilistli ka mexkotlanauatilpa, kiampa katli kinteljuitokej tlen kichijkej se tlaixpanoli paya kintlamiltika itlayouili pan kalmej tlen kinauatiaj mexkotekitijketl.

Mexkotlanauatilpa, tlaltokayolmej uan D.F. tekitinij kichiuase, tlen kampa kinmelaua, se sentikatlayajouili uan ika yani kinaxilis katli akinejki se tlaixpanos, tlen katli kitsontise matlajtli uan ome xiuitl uan katli ayamo kitsontia kaxtoli uan eyi xiuitl, tlen eltok yolchikaualistli pan tekpantlajtoli, uan sekiniok xitlaualismej katli moiximajtok. Katli kichijki se tlaixpanoli uan ayamo kitsontiaj matlajtli uan ome xiuitl, ni san kintlalnamiktisej uan kinmapaleuisej tlen monelkualtilis.

Ni sentikjkatlayojouilitlen sesenka tlanauatilmej kichiuasej tekikalmej, mauililtekitinij uan tekichiuanij katli kiximati tlen kisenkauasej se tlenijki katli kichiuasej tlelpokamej.Uelis san kintlalnamiktisej, kinmanauisej uan kintlakayopajtisej, kichiuase ken moneki, uan ken kineki telpokatl.

Nochi tlayajouili mochiuas ken moneki. Ininyolchikaual telpokamej mochiuas ken tlajtoua tlanauatili, uan tekitinij nojkia kichiuasej kampa kinmelaua. Ni mochiuas tlen kitasej tlan ueyi o amo tlaixpanoli uan teipa telpokatl mokuepas pan iteyoual ka iuikaluan, uan kiampa ueias ka tlaixmachtili. Kaltsakualistli mochiuas kema tlaixpanoli tlauel mauililo uan tonaltsakuilistli amo neluejkauas, uan ni kinaxilis katli ya kitsontijke matlajtli uan naui xiuitl, uan teipamej, pampa tlaixpanoli kichijke mauililo.

Mexkotlaixpanonijkemej katli momelaua pan seyok analialtepemej pampa kichijke se tlaixpanoli uan kinkaltsaktokej, uelis kin ualikase pan mexkoaltepetl uan nika kitsontise inin tlaixpanol ken tlajtoua mexkotlanauatili pan ni tlaijtoli; uan katli tlaixpanojke uan amo mexkoeuanij, uelis kinuikasej pan ianalialtepetl, mochiuas ken sentikatekichiuali eltok.

Tlanauatijkemej tlen tlaltokayolmej uelis tlajtlanisej ka mexkotlanauatijketl, ka itlaketsal tlanauatili, ma kiselika tlaixpanonij ken kijtoua sentikatekichiuali.Kema kintitlanisej, kinualikasej tlaixpanonij mochiuas tlan kinekisej o amo.

Tlaixpanojkemej katli kitstokej tekichiuanij, ken kijtoua tlanauatili, uelis kinkaltsakuasej nechka pan ichampa, uan kiampa teipa uelis mokuepas pan iteyoual.

Kaxtoli uan nauitipaj tlaijtoli. Yon se tekitlajtolchijketl uelis kipixtos se maseuali tlen kipanos expoali uan matkajtli uan ome kauitl, tlen kema kiseli, tlan amo onka amatlanauatili kapa ixpanesi itlajtlajkol uan ma kikaltsajkuaka:ikatlake kiteljuitoke; kanke mochijki, kema tonali, uan kenijki mochijki, nojkia amatlajkuiloli katli kichijkikuesoltlasenkajketl, ika yani ya uelis moitas tlen nelnelia yaya kichijki tlaixpanoli uan ka yampa monelteljuis katli kichijki tlaixpanoli.

Yekanmiyayotl san uelis tlatlanis katli ketsaltekatl kemaj seyok tlatekiuili kitekiuiya kemaj kiyektlalis tlaixpanextil ipan tlatemoli, iskali tlatemolistli, manauiltlaixpanoli, teluilteyoualmej, ijkino kema katli kichijki tlaixpanoketl tlamiltili tlanatika mauilil tlatlakoli. Ketsaltekatl tlanauatis kaltentsakuali, amatlakechili, sanimaj tlaixpanoli, tlakajkayauili temiktili, tlaixpanoli, tlaitskiloli, tlatekui maseuali, tlaixpanoli katli michijki ka mauililtepostli santetlapikiya, ijkinosanke tlaixpanolme katli kitlaliya nauatili ka temachtli namikteyouali, makauili iskaltili ka tlakayelstli uan melatlajkayotl.

Ni kakiuili tlen expoali uan matlajtli uan ome kauitl uelis mompauis tlan tlajtlani katli tlaixpanok, ken kijtoua tlanauatili.

Tla uejkauas kiketsase uan kintlanauise uajkakintlayaouiltise ika tlanauatili. Tekichijketl kampa itstos katli tlaixpanok, tla pan nopa kakiuili tlen moijto amo kiselia se tlaixkopinamatl kampa ixnesi kikaltsakuase o kema tlajtlanki ompauili expoali uan matlajtli uan ome kauitl, uajka uelis ki nakastilanas tlamanauijketl tlen ni kamanali kema tlasontis kakiuili uan, tla amo kiselis ni amatlajkuiloli pan eyi kauitl teipa, uajka katli kichijki tlaixpanoli kimajkauas.

Nochi tlachialteluili motokilis pan tlaixpanoli katli moijto pan amatlnelkaltsakualistli o noja motokilis kamanali. Tlan ya moitstok kamanali uan panesi seyok tlaixpanoli amo katli moitstok, uajka motlachilis kamanali isesenka, uan amo uelis teipa se kijtos monechikos tlan monekilis.

Tla mochiuas nochi katli amo kuali tlen se kema kitskiaj ajkinejki o pan kaltsakualistli, amo tlen tlajtoua tlanauatili; nochi katli tlaxtlauijke kema kintsajkej, ni monelkualtilis ka tlanauatilistli uan tekichiuanij kipanitasej.

Nochi tlan kikokolis se maseuali kema kiitskia noso kampa kitlatsakuiltia, nochi tlamantli tlen kitlachilise axkuali noso amo onka kenke, nochi tlen motlachtlauas, kampa kintlatsakuiltia, mochiuas se tlateljuilistli uan kitsakuiltisej tlanauatiyanij.

Sempoalitipaj Tlaijtoli. Pan se tlachiualtemoli kampa itstok se maseualtlaixpanoli o se ixpankokolisyo kipiaj xitlaualistli.

A. Maseualtlaixpanojketl:

I. Kema tlajtlanis maseualtlaixpanojketlketsaltekatl kimakas nemajkayotl tlen yani tlaxtlauas, ni mochiuas tlan amo ueyi tlaixpanoli.

II. Amo uelis kichiuas ipeualtlajtoli kema amo kineki, tekitinij kimakas kakiuili matlanonotsakan ka ininuikaluaj.

III. Nochi tlanauatianij kijtosej nopa maseualtlaixpanoli pan ompoali uan chikueyi kauitl, ajkeya kinteljuia,tlake ya kichijki; kiampa uelis tlanankilis ka nopa tekitimij.

IV. Nojkia kijtos uelis tlajtlanis ixnamijketl ka nopa seyok tlakatl katli kipia se kuesoli kampa kineki itstok se ketsaltekatl.

V. Nojkia uelis kiselis seyokej tlakamej katli ya kineki pampa kinmapaleuia pan nopa tlachiualtemoli.

VI. Nechiualtemoli kichiuasej kampa nochi itstokej uan kampa onka miakej maseualmej katli kuali tlajkuiloa,uan kampa mochijki tlaixpanoli uan uelis ki kaltsakuase ka se xiuitl.

VII. Kema tlajtlanis amatlajkuiloli, kimakase nochi katli onka, pampa ya nopa uelis kipantis itlamanauili.

VIII. Pan se tlaixpanoli katli kimaka kaltentsaktos tle ome xiuitl kineki kichiuase nopa tlachiualtemoli pan naui metstli,uan kampa panok ni xiuitl kineki kichiuas ne tlachiualtemoli pan se xiuitl.

IX. Tlen peua se tlaixpanoli kineki kimakas xitlaualistli katli onka pan ni tlanejneuilyotl uan kipia se tlamanauijketl katli kipaleuis, tlan amo kineki kitemos uajka tekichijketl yaya kitokaxtis tlen kimanauis.

X. Amo uelis uejkaltsakuas kema amo tlaxtlajki se tlamanauijketl o seyok tlakatl, nojkia amo uelis panoskaltentsaktos katli amo kijtoua nimachiotlajtoli.

B. Ixpankokolisyo.

I. Kimakase nochi kamanali katli kimapaleuis uan nochi xitlaualistli katli kijtoua ni tlanejneuilyotl uan kimakase nochi kema ya kinekis pan itlamanauili.

II. Yekanmiyayotl pan itlachiualtemoli.

III. Ma kiyolmelauakaj, kema kiitskijke uan kema moixnextis ka tlanauatiyanij noso kualankasenkajketl, tlen kikauiliaj uan tlepanitali tlen kipia. Tlan eli sentiktlajtlakoli, tlanauatijketl ueli kijtos amo nesis itokaj uan yolmelaualistli tlen tlateljuiketl.

Tlanauatili kisenkauas kualtiloli ka ixpanoketl, maseuali tlen kipia kuesoli noso katli kipaleuia ma tsalantik elis tlatejtemolistli ma ijkinoj kintotokilisej sentiktlajtlakoli ixpanoli.

IV. Nojkia kipia kikualchiuilisej se tlenijki katli kichiuilijke. Uankema monekis uajka mokalakisyekanmiyayotl, uan tlapixketl amo uelis kitlapopoluiskatli kichijki tlaixpanoli. Ni machiojtlajtoli kijtoua kenkatsa nejnemi nitlachiualtemoli.

V. Kema onka se ixpankokolisyo konetl amo uelis moixpantlalis ka imaseualtlaixpanoli pan nopa tlaixpanoli katli itokax kokoyanixpanoli uan kiuikatlaixpanoli, kokoyanixpanoli, tlakayo tlatekuilistli, chiual tlaixpanoli; uan kemaj tlatemoli tlen tlajtoltlasenkaketl kuali tlamanauilistli, tlamanauisej nochi xitlaualistli katli tlamanauiya.

Pan sentiktlajtlakoli, tlachiualistli tlen mochiua kema tlatejtemolistli ueli ipatis kej tlayejyekoli, kema axkana ueli sempa mochiuas ka ojtli noso kema onkasmeuililo ka maseuali kitlachijtok noso ajkaya kikokolijtok. Ni tlen achtoui amo kinenpolos tlen mochiua ka ixpanoketl ma kinmanauikaj noso tlan kiselis, o axkana kiselis tlen kikauilia.

VI. Tlajtlanis nochi tlapaleuili katli onka pan machiotlajtoli.

Ajkaya maseuali kikauilia se tlajtlakoli uan nojkia ajkaya kimanaui ueli kiitasej amatlalilistli tlen tlatejtemolistli kema ni achtoui kitsakuiltise uan kema kiselise tlen kiijtos noso ajkaya kitlajtlanilisnekis. Nojkia achtoui kema moixnesis ka senkajketl ueli kitlachias nopa amatejtemolistli, ijkinoj ueli kimanauise. Pan ni kauil ax motsakuas noso mokajokuis tlen tlatejtemolistli, san kej tlanauatili kiijtos pampa ijkinoj moneki ma elis pan tejtemolistli uan nochipa kema moitas ka tonalpa ma ijkinoj ax kikokolis tepanitali manauili;

VII. Tlakualualpetonili ka tlakuaualtekatl tekitiketl ka tlakaualtili tlen yekanmiyayotl ipan tlatemolistli ka tlaixpanolmej, nojkìa sankej tlachil tlasenkaualistli, amo tlayejyekoua, mouekanoua tlen tlayouilchiuali ixkotonal tekichiuali kemaj amo yolpaktok tlen tlaijtlakoli tlaixpanoli. Achtoui kema moixnextis ka kualankasenkajketlueli moitas nopa amatlalilistli, ijkinoj ueli kimanauise, Nompayo mopeua axueli motsakuas tlen mochiua ka tlatejmolistli, san kampa kej tlanauatili moijtoua kema ijkinoj monekis ka tlatejmolistli uan kema elis pampa onkas tlepanitali ka manauilistli.

VIII. Kipias tlepanitali ma kuali kimanauika ka se manauaijketl, tlen ya kipejpenis tlaj kuali kichiuas kema kiitskia. Tlaj amo ueli noso axkineki kiijtos ajkaya kimanauis, teipa kema kinchiayajke ma kichiuaskia, kualankasenkajketl kitlalilis se maseualmanauijketl. Nojkia kipias tlepanitali ma ajkaya kimanauis itstos nochipa iniuaya uan nojkia kipias tlanauatili ma nochipa kema monekis, uan

IX. Axkema onkas kenke mouejkauas tlatsakuiltilistli noso axkisas, pampa axueli tlachtlauas manauaijketl noso tlen ueli tlamantli tlen tomin, pampa axkipia maseualtlanauatili noso seki tlamantli ka ijkinoj nesi.

Tlatsakualtilistli tlen mochiua achtoui amo panos tonali tlen moijtoua pan tlanauatili kej eli pan se tlaixpanoli uan axuelis mochiuas ma panos ka ome xiuitl, san kema mouejkauas kema moneki tlepanitali kampa momanauia ixpanojketl. Tlaj kema mokaxitis ni tonali amo kisenkauajtokej kamanali, ixpanojketl kisas nimantsi maskej ni ojtli sempa motlamis, uan ka ni nojkia ueli kitlalise sekinoj pilsenkaualistli.

Pan nochi tlatsakualtilistli tlen moijtos onka se senkaualistli, mopouas tonali tlen pejki ka ni tlatsakualtilistli uan kitlalisej sansejko.

C. Tlen tlepanitali tlen kikokolijtokej noso ajkaya kikuitikisakej:

I. Kiselis paleuilistli pan tlanauatili: kiyolmelauasej tlepanitali tlen onka pan Ueyiamatl tlen Mexko Tlanauatili uan, kema kitlajtlanis, kiyolmelauasej tlen ojtli ka kuesoli;

II. Tlapaleuis ka kualankasenkajketl; ma kinselikaj nochi yolmelaualistli noso amatinij kampa nesi axkana kichijktok tlen kikauilia, pan tletejmolistli uan pan ojtli ma moixtomaka, ma mokalakis pan ojtli noso kipaleuis ka moijtoua pan tlanauatili.

Kema kualankasenkajketl kiitas axmoneki ma mosenkojtilikaj, moneki kijtos kenke ijkinoj amo kineki;

III. Kiselis, kema mopeualtia ni tlaixpanoli, kiitas se tepajtijketl uan tepajtijketl ka itlalnamikilis ma elis nimantsi;

IV. Ma kitlachtlauaka tlen kikokolijtokej noso kampa kinenpolojkej. Pan kuesoli kej monekis, kualankasenkajketl kipias tlanauatili ma kitlajtlanis ma kitlachtlauaka tlen kinenpolojkej, uan uelis maseuali tlan kikokolijtokej ueli kitlajtlanis, uan kualankasenkajketl amo uelis kitlapopoljuis ixpanojketl ma amo kitlachtlauas tlaj kisenkauajtokej kitlatsakuiltisej.

Tlanauatili kiijtos tlakiya ojtli ma kisas senkaualistli pan motlachtlauas tlanenpoualistli.

V. Ma mokajokuis ixnexkayotl uan yolmelaualistli tlen se maseuali pan ni: kema axueyi elis noso konetl, kema elis se xinax ixpanoli, kema kinamaka itlakayo tlen maseuali, kema kikixtilia xoxolkayotl noso elis senkajtlajtlakoli; uan kema kualansenkajketl monekis ma kinkuitlauikaj, mokuitlauis tlepanitali ka manauaijketl.

Ni kualankasenkajketl moneki mokuitlauis maseuali tlen kikokolijtokej, axkipia tlajtlakoli, ajkaya kitlachilijtok uan nojkia nochi maseuali tlen itstokej pan ojtli. Kualankasenkajketl moneki ma kitlachilika ma kuali mochiua ka tlanauatilpa.

VI. Tlajtlanis tlen kinamiki uan tlen achtoui mochiuas nojkia tlen moneki ma mokuitlauis uan sempa kitemakasej tlepanitali.

VII. Tlatetsopas ka kualankasenkajketl tlen axnesi ka sekinoj tlanauatiyanij kampa motletejtemoua ixpanoli, ijkinoj senkaualistli tlen axnesi, axkichiua,tlaj axmosenkajki ni tlachiualistli tlen tlatsakualtilistli noso tlaj motsakuas ni ojtli kema axkuali kipatiitas kenijkatsa motlachtlauajtok nempolistli.

Sempoali uan sentipaj tlaijtoli. Tlen tlaiyouilistli kimelaua kiixpantlalis tekititlakualtekatl.

Tlen kitemos iuan kitojtokas tlajtlakolmej kimelaua kiixpantlalis yekanmilistli, tlen kimapaleuis se tlamokuitlauiketl tlen itstos ipan iteki iuan inauatilis.

Kimelaua tekitiketl tlatekiyotl tlen kiixpantlalis tlaijouili katli kiixpano amatekpanalmej tlatekiyotl iuan tekpanaltlamokuitlauia, kampa kiixpantlalisej saj tlaiyouili iuan kaltentsakuali tlen amo panos sempouoali uan majtlaktli uan chikuasej kauitl; kema nopa tlaixpanoketl amo kinekiyaya tlaxtlauas tlen kiiljuike uajka kikaltentsakuasej tlen amo panos sempouoali uan majtlaktli una chikuasej kauitl.

Tlajnopa tlaixpanoketl ya se maseualtekipanoketl, tlatlanketl, iuan santekipanoketl, amo uelis kitlayouiltisej ika tlaxtlauili tlen panos katli yaya kitlani ipan se tonal.

Nopa tekipanouanij tlen amo kiselia tlaxtlauili, kin inamasejtlen amo panos se tonal tlen ya kitlani.

Nopa machiyotlajtolmej tlen kichiua yekanmilistli amo moaxitia tlayejyekol iuan kikauili pampa sankino ontlamis kuesoli, uelis kimotlajtlanisej ipan tlajtolketsali tlen katli kiijtoua tlajkuiloltekpanali.

Nopa chiualketstli axkayotl uelis ika sentik kamanali tlen kampa kimelaua, kiixmatis iteki se uekapan teyoualtlajpixketl tlen itetikayo kampaueli.

Nopa tlamokuitlauilistli ipan miyayotl kimelaua kitekipanos axkayotilotl, teyoualaxkayotl, tlateyoualmej uan nepanteyoualmej, tlen kampa ueliyaya tekitisejtlen kiijtoua niya tlanejneuilyotl.

Nopa ininmachiyoteki tlalnamikyantinij tlamokuitlauiyani kipia tekitisej ika xitlauali, kualtili, momachtili iuan ika panitali.

Tlen yekanmiyayotl uan tlalnamikyantinij ika eyi tlanauatil tekitini uelis mopaleuisej kiani kemaj kitsontisej asitilistli tlen tlamokuitlauilistli miyayotl uan tlajtolpiyali tlen tlachiuali iuexka tlamokuitlauilistli miyayotl,kampa motlakechitos ka yani:

a) Axkapantil tlapejpenali,katli kalaki, mopantiya nochipa tonali, machtijkayotl, tlaneltokayotl uantlayejyekmatili ika imaxuan tlalnamikyantinij tlen tlamokuitlauiyanij miyayotl. Tlayejyekoli uan moskaltili kani tlachiualismej elis yejyekoltlanili tlen axkayotilotl, D.F, tlateyoualmej uan nepanteyoualmej ipan kakiuili tlakechtil ini nauatil.

b) Motlaliyatlajtolmatilmej mauilil tlaixpanolmej uan tekipanouani ka tlanamikyantinij tlen tlamokuitlauiyanij miyayotl.Iyonsej maseuali uelis mokalakis ika tlalnamikyantinij miyayotl tlaj amo tokaxtlaltos uan amatokayotl ipan tlachiuali.

c) Tlachiualsentika nechikoli monekiltiya kixkononasej tekipanoli tlen tlaixpanolismej.

d) Kiixtlalis tlatlanilistli teyoualikampa tlapaleuis, ka sekinokej, ipan tlachial teluili ka tlanexkayotl tlen ixpantlajtoli ka mauilil tlajtlakoli kiani sankej tlalnamikyantinij tlen ttlamouitlauiyani miyayotl.

e) Sentik tlapaleuili axkayotilotl kemaj tlamokuitlauiyanij miyayotl, iuexka mexko uelis kinmakasej tlaltokayomej axkayotilotl uan nepanteyoualmej kampa kimeleuas tlaasitilistli.

Sempoaliuan ometipaj tlaijtoli. Inkaj uelis pajni mexko tlali mo tlaxtlauas se tlaixpanoli ika mikilistli, ika tlailpili, ka teuilistli uansekinok tlamantlitlen ki kualchiuilia se to tlakayo, amo uelis techinkixtilisej to tlatekiuil ika se tlaxtlauas se tlaixpanoli.

Amo kiselisej se tlatekuil ika se tlaxtlauas tlen nochi o saj achi kemaj se tlajkatl ki notstok se tekiuatekitiketl, tlen ika tlaxtlauas se tlaixpanoli kemaj mopoloua ika iuampoyouaj o tlen kemaj tlauika ika tomij. Nojkia amo uelis se tlaxtlauas ika to tlatekiuil kemaj se mo miaktilijtok ika tomij katli amo iaxka, ni tlen tlajtoua to tlanauatilis 109; tlatekiuilistli iaxka tlateyouali kemaj kin kaua ipan tetomitl tlen tlajtolmatilismej motekiuis, iyonsej moaxkatis nopa tlatekiuilmej ka kuali tlatsakuiltilistli. Uelis se tekitiketl kitlalis se tekichiualistli katli tlanauatis ka yani tlaltekiuijkapa tekpanalistli:

I. Elis teyoualtlapixkelistli uan iseli tlanextikayotl tlaiyouili;

II. Panos ipan kokoyanixpanoli, tlaixpanolmej ika tetikatlajtlakoli, itskilotlaixpanoli, teposkauayo tlachtekilistli , tlatekiuil maseualistli uan amo motlakoltis ka tlajtlakoli, axkayotilotl katli uala:

a) Elisej tlatekiuili, tlenijki o motekiui tlajtlakoli, kemaj ayejmo mochiua tlanauatili tlatsakuiltilistli mak kiixnamiki tlaiyouili,onkas amatlakechili kemaj kichijki tlajtlakolikatli panok.

b) Amo elisej tlatekiuili,tlenijki o motekiui tlajtlakoli, kemaj ayejmo motekiuiya o tlajyouiltili moiyana o kiiyana tlajpipiyali tlapaleui ka tlajtlakoli, nochipa uan kemaj ya monechiko nochi ni tlajtolpiyali achtoui.

c) Amo eltok kietekiuisej kemaj tlaixnamiketl tlen tlajtlakolmej ka seyok maseuali; tlaj itekoj kipixki tlamachiltilistli ka yaya uan amo kimachilti tekitiketl o kichijki se tleno tlaixkotonali.

d) Katli kin tokaxtlaltokejtlamanauiyanij,onkas miyak amatlajkuiloli kemaj kixtlalisej tlachiual tlajtlakolmej wikalixpanoli o tekaltlaixpanolmej, uan katli tlatechtili ka ni tlaixpanolmej motlaliya sankej iaxka.

III. Nochi maseualimomati kiixpanokej uelis kitlalis tominchikauali kemaj kiixnestis tlen kunke tlakatki nelneliya tlachiualismej uan mochiuas ka kuali tlanejneuilyotl, nojkìa sankej amo eltoya se kiixmatis kenkatsa motekiuis inin tlajpipiyalismej.

Sempoaliuan eyitipaj tlaijtoli. Yonse tlaixpantijketl katli kiximati kuesolmej uelis kipias eyi tlaixnextili yon akij uelis kitlaijyouiltisej ompa ikayampatsaj kuesoli.

Sempoali uan nauitipaj tlaijtoli. Nochi tlakamej kipiamajkauili kampa tlaneltokaspan se teopa katli kipaktis uan amo kichiuas se tlaixpanoli.

Ni majkauili kipiya xitlaualitlen kamanaltis, iselik uan katli kichiuasej sansejko, kampa itstokej nochi sankej ininseli, ipan tlaneltokili, kinextiya o tlachiual tlapojpoluili, nochipa amo kichiuasej se tlajtlakoli o seyok tlaixpanoli katli eltok ipan nauatili. Amo uelis motekiuis sentika tlatekiuilistli tlen kamanaltili ka ni makauili ka tlaasitilistli tlajtolixpantiyanij, kimoyaua o tlajtol nechikolismej.

Mexkosejkotili amo ueli kitlalis machiotlajtolmejno katli kitlaliya o mauilili ka se tlanejtokilistli. Nopa tlanejtokili kichiuasej kampa nochi itstokej pan se teopamitl uan katli kichiuasej kitlachilis nochi xitlaualistli amo motekiuis kani mauililtekpanali.

Sempoaliuan makuiltipaj tlaijtoli. Tlateyouali kitlachilis temachtli sentika tominchikauali uan tomin tlachiuali kemaj tlapaleuiya katli nelneliya kipiya ejeltili tlen ueiyas ka tominchikauali uan tekitl. Ni tekijtlachili iuexka moskaltili uan tlaasitilistli tlateyoualmej uan nepanteyoualmej uelis kitlachilisej ni tlapeualtilistli.

Mexkotlali kiitas, kichiuas, kiuikas kuali nochi tekitl tlen mochijtias ipaj mexkotlali uaj kiitstias katlike tekitl mas mochiua uan tlapaleuisej ika tlapaleuili katli kiijtoua ueyiamaxitlaualistli.

Nochi tekitl katli eltos ipaj tomexkotlal nojkia kiitas kaltekitiketl, tlen inkaj kiitas axkuali sekinok tekitl katli tlen nochi tlapaleuiaj ipaj tekitl tlen to mexkotlal.

Kaltekikali kiitas uan kimanauis tlalmej katli ixnesi ipan naui itsonkotonka sempoali uan chikueyi tlaijtoli tlen ni tlanejneuilyotl, sanke tleya to mexkotlayakankaj kipixtos iaxka nochi tlalmej.

Uelis tlapaleuis iseli o ikasekinok kaltekitikemej, tlen tlajtoua amaxitlauilistli tlen uelis kuali eltos kuali kampa tekipanojtosej. Uelis motoktis tlen nochi tekitl ipaj uejueyi kaltekikalmej tlen iaxka miakin o san seja, tlen tlajtoua amaxitlauialistli tlen uelis tlen nochi kin paleuis, ki kuitlauijtiasej kuatitlamitl uaj sekinok tlamantli tlen eltok kuatitla.

Amaxitlauialistli kitemos kenijki mosentilijtiasej tlen moueyilijtiasej nopa tekipanouanij uan nopa tekitl tlen katli itstokej kuatitla uan nochi katli monechikouaj tlen tekipanouaj tlen kuali itstosej.

Amaxitlaualistli kimanauis nochi tekitl katli kichiuaj tlakamej uan kin manauis tlen uelis motekipanolijtiasej kej kiijtoa amaxitlauiali.

Amaxitlauialistli kitemos kenijki mosentilijtiasej tlen moueyilijtiasej nopa tekipanouanij uan nopa tekitl tlen katli itstokej kuatitla uan nochi katli monechikouaj tlen tekipanouaj, tlapaleiyanij, teyoualmej, kaltekikalmej tlen iaxka miyakin o sanseja, tekipanoua uan nochi, tlamantli maseual nechikoli kemaj tlaeliltiya, kimoyaua uan katli mokuaj tlapiiyali uan maeual yolchikaualotl katli moneki.

Machiotlajtoli uan kinmanauis tlen tlapiyalistli tekitl katli kichiuaj tlajpipiyani uan kimoyauas nochi moskaltili tlen tlasentili ininseli mopaleuis ka tomin moskaltinij iuexka, kimouauas tlen yejyekoltlanilistli uan mochitiyas se ixpantlajtoli iuexka ka kuali tekipanolistli kitlakechis kipiyas tlamantli tlasentilistli uan tlaltipakteyoualmej, ipan tetomej katli kitlaliya ni tlanejneuiyotl.

Sempoali uan chikuasentipaj tlaijtoli.

A. Tlateyouali kichiuas se machiyotekitl kampa kitemolis kualtili iskali namikilteyouantinij tlen kiixnextis tetikayotl, pakilyotl, neluayotl iuan sepan kimoskaltisej tomintlaxtlauili tlen kiampa kiasisej kualtili ipan ixpantlajtoli, miyayotl iuan tlamatili ipan namikilteyouali.

Tlen kichiuasej katli kiijtoua tlanejneuilyotl tlen ijkuilitok uan kiaxitilisej tlen katli kichiuasej. Tlen katli kichiuasej ika majkauili, kampa kinteuantiaj miyak tlasentilistli miyayotl tlen kitlananas amapouali uan tlachialteluilmej kiampa kisekotilisej ipan machiyotlajtoli uan machiyotekitl iskali. Eltos se machiyotlajtoli ipan namikilteyouali iskaltinij kampa motlatskilisej nochi machiyotlajtolmej tlen iteki tlatekiyo miyayoaxkayotl.

Nopa machiyotlajtoli kimaka tetikayotl chiualketstli tlen kiyakanas tlajtoli teuantinin uan tlajtoltlajtlanili ipan sentik machiyotlajtoli axkayotl tlachiualistli majkauili, iuan katli kitekiuisej tlen katli kichiuasej, nejnemili iuan kikualtilisej iuan inejnemil machiyotekitl.Nojkia kiitas katlike tekpanyotl kichiuasej nopa machiyotlajtoli uan tlaketsal tlen kiampa nopa chiualketstli axkayotl kichiuas sentlalilistli ika nopa teyoualtlajtouanij kampa tlatskia axkayotl uan kinijnemiltis uan kiniljuis ininseltsitsi katli kichiuasej iuan katli kiixpanextisej.Ni tlachiyaltlaasitilistli kitemolis ka iskaltilikikalakis iuan kimakilis uan kiuantis katli moneki tlen ixpantlajtoli namikkilteyouantinij kemaj moueiliya tekikalmej,ka tlamantli tlasentili uannamikilteyouali.

Ipan machiyotekitl kampa kitemolis kualtili uan majkauilotl, machiotinij mexkosejkotili kipiyas tlaixkotonali katli kijtoua ni machiotlajtoli.

B. Tlaltokayotl kipias ijuilolkalnechikolistli tlen motipamakas tlen mexkotlali, tlaltokayolmej, D.F. uan tlatilankateyoualmej, uan tlapouali motekiuis tlen tlajtoua tlanauatili.

Katli kimelaua kichiuas nitekitl kipias tlanauatili uan tetikayotl, kichiuas kenmoneki iteki.Mopantis se tlayolkayotl iselnemilis uan tekipanos, tlajtolketsalistli uan axkayotilotl, ka tlanatili katli moneki kemaj tlayejtlalis, tekichiuali uan ixnestili tlajtoli mochiuas uan temaktilisej nelnelya.

Tlayolkayotl kipiyas nechikolistli ka tlanauatilko mopantisej ka makuili imaxuan, se tekitis katli tlanauatis kanji uan iaxka tlayolkayotl; uelis tetlalis ka ni tlanatiketl ueyi tlajtouani ika tlatemaktilistli machiosentili nejchikoli o kemaj mosiyaketsa ka tlaixnamikili tlen machiotinij mexkosejkotili.

Machiotlajtoli kitlalis tlanelnechikoli uantekitl tlachiuali namikilteyouantinij tlajtol pouali uan tlaltipaktli, tlajtoltlasenkauali ka amatlapeualtilistli tlen asitilistli ika tlajtoli, atsalantik, tlanejneuili uan isentlanauatil; amatlanekili uelis kichiuas tlen imaxuan nechikol tlanautilko, mokauas uan tonaltipa uan ajko tekitikayotl.

Imaxuan nechikoltlanauatilko uelis kinplasej katli tekojkoua sanimaj uan kiampa amo uelis kipiyas se tekitl, tekitikayotl o tlaixnamikayotl, ka tlaixpanoli amo kiseliya tlaxtlauili kanji tlamachtiyanij tlalnamikyantinij, nelneliyotl, tlamatilismej o yolchikaualotl; uan mochiuas ka nauitipaj tokayotl kanji tlanejneuilyotl.

C. Tlaltokayotl kipiyas ka se uejueyotl namikilteyouantinij tlen tlaixnestikayotl ka ixpantlajtoli ka maseual iskalistli, yayak elis tlakayochiuali iseltsi,ka ixpanextikayotl tlajtolketsaliuan tomin axkayotl, tetikayotl tlatamachuiauali kampa itstokej tekneltsitsi maseualmej uan kampa kin tlapejpeniya ka tlapaleuilismej, tlaasitilistli, asitilistli uan tlachiualismej tlen ixpantlajtoli tlen maseual iskaltili, uan nokìa tlaltosej tlamachiltilismej katli kijtoua ni nauatili, kianij motlalis tlamantli tlamapaleuilistli, tlakayochiuali ka axkayotl tekitinij,nepanteyoualmej kemaj tlayejyekoli tekipanolismej.

Tlalnamikili namikilteyouantinij tlen tlaneskayotl tlen ixpantlajtoli tlen maseual iskaltili, mopantis ka se tlanauatijketl uan chikuasej tlanejneuilmanauijketluelis maseual mexkomejkatli ixmatiloj ka tlasentil axkayotluan pakilyotl, ijkinoj pan tlamatil kakiuili uan yejyekolyantili; kiixmatis tlanestikayotl tlen majtlaktijpa xiuitl ka tlanextili iskayotl ka pakilyotl iuan amo mopantis ka se nechikol ixpantlajtoli o tlaixnextili kipixki se sentika tekitikayotl tlen tlaixtlalistli. Uelis kintlalisej, kanij tekichiuali katli kiixtlalis ni nauatili, ka tlapejpenili, ika ome eyitijpa tlatlapantli tlen imaxuan katli itstokejipan machiotlajtoltinij nechikoli. Tlaixtlalistli uelis kikixtisejka ueyi tlajtouani ka se chiyalistli tlen majtlaktijpa tonali iuan, tlaaxkichiuas, uakaj tekitis se maseual tlalnamikili nopa maseuali uelis kitlalis ni machiotinij Mexkosejtokitili. Sesen nauitijpa xiuitl uelis kinpatlatosej nopa omej maseual tlalnamiktijyani katli ya kijpiya miyak xiuitl ipan tekitikayotl, ueueyintekipanouani, san katli kintlaltokej ka ome xiuitijpa.

Tlanauatika tlalnamikili namikilteyouantinij tlen ixpantlajtoli ka iskal maseuali, uelis kitlapejpenisej sansej tetomitl tlakuilolpamitl achtiui. Uelis tekitis makuiltijpa xiuitl, uelis kiixtlalisej sempatsi uan uelis kiikuinisej kampa tekititok ipan tetomitl tlen tokayotl nauitijpa kanij tlanejneuilyotl.

Tlanauatikajtlalnamikili namikilteyoualmej tlen ixpantlajtoli ka iskal maseuali kampa kiixpantisipan ni tetikayotl mexkosejkotili se amatlayolmelaualistli tekipanolmej. Ixpanextili machiotijni tlen sejkotilistli ipan tetomitl katli kitlaliya ni nauatili.

Sempoali uan chikometipaj tlaijtoli. Tlen nochi tlali uan atl katli eltok pan tomexkotlal iniaxka to mexkoteyoual uan ni uelis temakas tlen sekinok maseualmej tlen uelis motekipanolisej, tlen elis kejpa mochiuas teaxka.

Uelis tekixtilisej nopa tlali san kemaj kitekiuise nochi maseualmej mexkoeuanij uan kipia tlaxtlauasej tlen kejpa uelis mochiuas.

Mexkotlali uelis tleya kin tlalilis teaxkatlalmejkatli yaya kiijtos tlen uelis kin paleuis nochi maseualmej katli itstokej nikajmexko, tlen kejpa uelis kuali se itstos tlen se kipixtos nochi tlali ni mexkotlali ixnesis; nojkia se kikuitlauis katli eltok ipaj, tlen kejpa kuali se itstos ipan teyoualmej uan altepemej. Uelis mochiuas se ixpanextili kampa monejnemiltisej maseualmej kampa kiiljuis konke mochantisej uaj uelis ki kuitlauisej kuatitlamitl tle uelis kiitasej kenijki mochantisejmaseualmej. Uelis moijtos kenijkatsaj michantisej maseualmej tlen uelis kikuitlauisej atl, kuatitlamitl tlen uelis kichiuasej tekitl katli kin paleuis nochi teyoualmej; nojkia uelis kitamachiuasej uan momajmakasej uejueyi tlali tlen uelis tlakuasej katli kipiaj nechka uan uelis motlatokisej, motlajpialisej uaj sekinok tlamantli katli motlamakatiyasej tlen inkaj kisosolosej nopa tlali, kuatitlamitl yon atl.

Iaxka mexkotlali nochi tlen eltok uan kisa ipan atsintla, tlaltsintla, nochi kampa motektok kentsij atl, kampa kikixtiaj yejyektsitsi temej, istatl katli kisa atsintla, atotonilotl, uan nochi katli tlajtoua amaxitlaualistli tlen kitekiuiyaj nochi uejueyi uejueyialmontlamej. Laxka mexkotlali nochi atl tlen tlajtoua axitlaualistli katli nojkia katli ixnestok ipaj amaxitlauialistli tlen kichijkej nochi uejueyi almontlamej tlen katli eltokej ipaj ni tlajtepaktli. Nochi atl sankatli motektok, katli eltok nechka ueyiatl, katli inkaj necha eltok, atlamej tlen eltokej mexkotlali; katli axuaki, katli sankemantik moteka atl, okemaj se ueiatl panos ipaj se altepetl, katli kikixtisej tlaltsintlaj, nochiiaxka mexkotlali. Nochi katli ijkuilijtok ipaj ni amatl, nochi tlen atl iaxka mexko altepetl. Kemaj atl eltos ipaj ome tlakamej initlal, uelis kitekiuisej tlen omej, sanke kichiuasej kej tlajtos amaxitlaualistli.

Mexkotlali iaxka nochi ni atl uan inka uelis akij moaxkatis tlen kikixtilis kualtilomej katli kipia; uelis mochiuas yani kemaj onkas kamanali tlen katli kinejnemiltia mexkotlali kampa (sic DOF 20-01-1960) kiijtos kenaj uelis, nojkia kemaj amaxitlaualistli tlen atl tlajtos kenaj uelis; kemaj mochiuas niaj kipia mochiuas tlen tlajtoua amaxitlaualistli, kitasej tlen kiampa mochiuas pampa tlan inkaj mochiuas kejni uajka uelis moketsas nochi nitekitl aki kichiua kitsontis tlanauatilistli ka nochi mexko sakej kijtoua ni nauatili (sic DOF 20-01-1960), uan temaktiliya ni nauatili, uan tepostlanojnotsaloni uan tepos xoyaktlaixnextilili kampa tlajtoua, temaka ni ka koyotlajtoli tlalnamiyakantli axkayotl tlen teposixneskayomej.Ni nauatili kuali uan kijtoua ka tekitl kampa kikixtiya istatl katli kisa atsintla, uan sekinokkimaneloua kijtoua ipan imaxak naui, sankej kikualtiliya ni kampa ki chiuanelneliya kichiua o amo uelis kemaj peua iseli pan tonali. Kampa kimakaj uan axkin nextiliya kampa eltok nopa kakiuili amo kichiuasej paya. Sentikajtlanauatiketl mexko kipiya yaya tlanauatis kampa mokauas mexko uan se ki ikuinis.

Tlatsintokilistli katli ki melaua uelis se kichiuas ma kitsonti tlanauatilistli uan nauatili ki ijtoua. Kijtoua katli axkuali ki moxoyaua uan temaka. kimelaua ni mexko kampa momajmankej uan kampa kuali ki uika se amatlajkuiloli ka tepoxtlajkuiloketl ka tlilmekatl mexko uan ka tlapaleuili ka tlaixpanexpa kampa tlakamanaloua o moiluiya kampa kixoyaua tlilmekatl, ni tekipanoli amo kinmaka, axtla kijtoua ni tlaltokayotl uelis mo mapaleuis kampa kichiua se tekitili axkayomej ke kijtoua ni nauatili yayampa kitsontisej nopa axkayomej uelis mo panextis pan sekinok tekitl nopa kali kampa tekiti.

Kemaj moijtoua kas uan Poktli kisa chikauak, atl iuan ajakatl pan tlalitik kakiuili tlen mexko kampa amo uelis monemakas uan axuelis san tenemaktis. Ke kinektok kikixtis tomi pan ni tlaltokayotl momapaleuiya kampa moskalis ke uekaui mexko. Ni kiuikas tekipanoli kampa ki temoua uan ki kixtiya uan kampa onka kas uan sekinoktlamantli kampa kin tlalia ka kaltekitini kampa eli ipan tlaltokayotl o ke kijtoua ni nauatili. Kampa tsontis ke kampa kintlaltokej o kintekitlaltokej kampa ni eyi kali kampa tekiti kampa eli pan tlaltokayotl uelis kin tekitisej axkayomej. Pan katli ueli, uan ka Poktli pan tlalitik axkayotl pan mexko uan uelis kitlalisej kampa kintekitiya.

Tlen nopa tliltlauili nojkia uielis kieliltis san mexkotlali, san yaya uelis temakatos ni kualtiloli. Tlatekiuil tliltlauili uelis kipiyas tlaasitilistlika kauali.

Ni mexkotlali ueli tekipanoua ipaj atl, ika amaxitlaualistli tlen atl tlen kiijtouaj ueyi tekitijkemej. Ni kampa uelis tekipanos mexko atitla eltok tlen tlali kampa asiatl ompoalpoali millas náuticas, tlatlamachiuali ipan pamitl eltok kiampa motlamachiua se ueyi atl tlaltipaktli. Kiampa panok mojmolini mochiki ka kakiuil tominchikauali ikaseyok tlateyoualmej, kunke mopanti kakiuili uan mochiuas sankej tlatamachiuali katli monejki, ka tlajtoltlasenkauali kanij tlateyoualmej.

Kemaj ni tlatamachiuali tlakualanis ikaseyok almiontlali mochiuas se kualtiloli tlen ome almontlalmej mokauasej ipan se amatl ikakuali:

I. Ni machiojtlajtoli kijtoua katli tlakatkejpan ni to mexkotlal, mexkoeuanij o katli kineki kipias mexkonamikilteyouali uelis tlakouas tlali, atl o uelis kitskisej pan ni to mexkotlali.

Tlaltokayotl uelis temakas xitlaualistli axmexkoeuanij kema kijtosej pan kamanaltiseyoktlali uextlanauatili kinekisej kipias mexkonamikilteyouali uan amo uelis kiselisej tlapaleuili katli onka pan seyok namikilteyouali.

II. Kema onka sentikatlanejtokali uelis kipiasej itlali san ke kineki kipias kitasej nochi machiotlajtoli uan kiitepanitasej.

III. Kema onka ueyikalmej kampa pakilyotl tlapaleuia tlakamej amoyok uelis kipiasej sekinok tlamantli, kiampa kijtoua ni tomachiotlajtoli.

IV. Kema onka ueyikaltlanemakanij uelis kipiasej inintlal, katsa kijtoua ni machiotlajtoli uan amo uelis tokase, kipiasej tlapialmej o kitokasej kuamejpan nopa tlali.

Axkema tlanamakalnechikolis ueli kipias iaxkaj noso moaxkatilis tlali katli kitekiuis ka milaj, ka uakaxmej noso ka kuatitlamitl tlaj achi ueyi elis kej tlen mokauailaj, kema elis iuikal kej sempouali uan makuili uelta tlen mosenkajtok pan piltlanauatili XV tlen ni tlajtoli. Ni tlanauatili kisenkauas kenijkatsa kitsontlananasej tomin uan ketski maseualmej ueli tekitisej pan nechikolistli, ka ni motemua ma tlali axpanos ka sense maseuali tlen moijtoua pan tlanauatilpa kej ni pikentsi axkayili. Tla ni eli, ni axkatili tlen se maseuali, tlaj eli sankiaja tlali, moitas ipatilis uan ijkinoj mopouas, Nojkia tlanauatili kisenkauas kenijkatsa analimej ueli tektisej pan ya ni nechikolistli.

Tlanauatili tlajtos tlen keski tekipanouanij mokualchiuas se tekisentinoliuan tlali amo panos tlen tlenimiaka ken pan se teaxtlali.

V. Tlen pa kaltomin katli kena uelis tekipanoua uelis motlaneuisej tomin uan uelis kipiasej tomin kenkatsa kijtoua nochi machiojtlajtoli uan nojkia uelis kipatiuisejo kichiuasej tlamantli kampa kijtoua machiotlajtoli.

VI. Nochi tlateyouali uan ueyi altepetl DF, uelis kipiasej nochi tlamantli ueyikatli kitekiuisej.

Nochi machijtlajtoli katli onka pan initlali kijtosej kema uelis kitekiuisej uan kijkuilosej pan amatlajtoli.Kema kikixtisej se tlali onka machiotlajtoli katli kijtoua keski tlaxtlauisej nopa tlakamej katli kipolo itlal.

Pan ni ijtoli kijtoua katli tekitl kichiuas totlateyouali uan uelis tekiuis pan se tlachiualtemoli kampa onka tekitij, uan pan se metstli ni tekitinij kipia kitekiuisej o kinemakasejnochi tlali o atl katli kikixtiaj.

VII. Nojkia kiiximatis katsa tekipanoua ueyitekitikemej kampa itstoke altepetl uan mochinanko kampa ininjuantij kikuitlauia tlali.

Ni machiotlajtoli tlachilia xitlaualistli pan itlal tle nopa itstinij.

Machiojtlajtoli kimapaleuis nopa sentikatlaltekitiketl nojkia kampa tekipanoua nopa tlali kampa itstokej uan motlalis xitlaualistli kenijkatsa kitekiuisej nopa tlali, kiampa kuali itstokej nopa tlakamej.

Nojkia kijtoua katli tlachiualtemoli kichiuasej ka ne sentikatlaltekitiketl o kaseyokej uan kenikatsa pan sejkotilistli kijtosej ajke ya kipia xitlaualistli pan inintlal uan kema tlanemakasej ajke ya kipia axtiui xitlaualistli.

Kijtoua pan ni machiotlajtoli, pan se sentikatlatekitijketl onka xitlaualistli uan se tekipanojketl kipia makuili machiotl tle nochi iuexkatlali teyouaj.

Nopa sejkotilistli uelis euyitlakanejchikoli pan se almontlali o sentikatlali katli kichiua itekitl katli kijtoua machiotlajtoli.

Ueyi sentilistli uan tekitlalnauatiketl katli kinmoyakanapan se nechikolistli.

VIII. Katli amo uelis mochiuas:

a) Nochi katli motemakaktlali atl uan kuatitlamitl katli iniaxka teyoualmej, altepemejtlen temakakej tekichiuanij amo uelis temakasej tlan amo mochiua tlen tlajtoua xitlaualistli.

b) Nochi katlimotemakak o monemakaktlali, atl uan kuatitlamitl katli kichijke se uexkaltlanauatili uan uextlanauatijketl, tlen pan se tonali, majtlaktli uan ome metstli, tlen naui tsontli uan majtlaktliuan expoali uan chikuasen xiuitl,kampa ama timopantia,kintlaltekiuijke tlen amo tlajtoua tlanauatili,uan kintlanauiaj teyoualmej o sentikateyoualmej.

c) Nochitlaltlatamachiuali, tlalkoali, uan ixpatlalnemakalikatli kichijke tlapixkemej uan seyok tekitinij, ueyitekitinij tlen tlaltokayolmejuan kintlaltekiuijkeatl, kuatitlamitl katli iniaxka teyoualmej tlen amo tlajtoua Tlanauatili tlen 25 tonali tlen junio meetstli pan 1856 xiuitl uan tlaj moaxkatilijtokej ka majtlaktli xiuitl kema itlal axpanos ka ompouali uan majtlajtli hectáreas.

Nochi sentilistli kampa mosenkaua kuesoli tlen kampa moketsa noso kampa ka seyok monexkachiua, namakalistli, kixtilistli noso kema kinamaka axpatioj tlen mochiuas pan tonali mokauajtok nika, ka kualankasenkajketl noso sekinoj tlanauatiyanij pan Tlaltokajyotl noso Mexko, kampa san mokalakijtokej pan tlali, atl, uan kuatitla, tlaj eli tlal tlen moxexelouaj, noso tlen ueli, sekinoj maseualmej tlen mochantiaj.

IX. Tlan ya motemakakej tlali uan mochijki amo ka xitlauak, uajka uelis motlamiltis kema tlajtlanisej eyi nauitipa tlen itstinij katli kitekiuijtoke se tlen nauitipaj tlalkotomitl, o kema se nauitipaj tlen istinij kitekiuijtoke eyi nauitipaj tlalkotomitl.

X. (moixpolo).

XI. (moixpolo).

XII. (moixpolo).

XIII. (moixpolo).

XIV. (moixpolo).

XV. Pan tomexkotlal amo uelis akinejki kipias miak tlali.

Moijtoua amo ueyi teaxkatlalmej katli amo pano se kipixtox tlen makuilpoali tlakoton tlaltamachiuali kampa kiatokiaj.

Uelis se kipias se tlakoton tlaltamachuili kampa kiatokiaj ka ome tlakoton tlaltamachiuali kampa amo moatokiaj, aun naui kampa kuali tlali ika chikueyi kampa kuatlaj o amokuali tlali.

Moijtoua amo ueyi teaxkatlalmej katli amo pano se kipixtox tlen chicompoali uan majtlaktli tlakoton tlaltamachiuali kampa kitokaj ichkatl, kampa kiatseljuiaj; uan kaxtolpoali kampa ki toka kuaxilotl, ouatl, kafe, uli, apachtli, uva, kakao, majpali uan kuatlaktli.

Moijtoua amo ueyi teaxkauakaxtlali katli amo pano se kipixtos tlakotontlaltamachuiuali katli moneki, ka se tsontli uan makuilpoali uakaxmej, uan sekinok tlapialmej ken tlajtoua tlanauatili.

Kema mochiuas se tekitl ka tlalteposatseluili, sokialtoyaualistli o sekinok tekitl katli kichiuasej iteko amo ueyi teaxkatlalmej, uan mokualtili, yampatsaj elis amo ueyi teaxkatlalmej, tlan mokualtili uan mopanolti tlen katli kijtoua ni achtiui tlajkuiloli, mochiuas ken kijtoua tlanauatili.

Yampatsa kampa amo ueyi teaxkauakaxtlali, mokualtili itlal uan pan ni motlaltokiaj, kampa kitekiuiaj amo uelis mopanoltis tlen tlajtoa pan ni ome uan eyi tlakotontlajkuiloli.

XVI. (moixpolo).

XVII. Machiotinij mexkosenkotili uan machiotlajtolkemej tlen tlaltokayolmej kichiuasej tlanauatili kampa kijtojtos kenijki mochiuas tlaltlamachiuali uan kenijki motemakas tlalmej, kentlajtoua pan naui uan kaxtoli tlen ni tlaijtoli.

Katli ya mokaua tlali ni motlaltamachiuas uan kinemakas katli iaxka pan se xiuitl tlen kema kimachiltijkej. Tlan asiko ni tonali amo mochijki, ni monemakas pan ixpanmiyayotl, katli kuali tlaxtlauas yaya kiselis. Uan moipanitas xitlaualistli tlen tlajtoua tlanauatili.

Machiotlajtolmej inelkualtilis chaneuanij tlajtojtos tlakeya katli kipixtosej, uan ni amo uelis kinkixtilisej uan kinemakasej.

XVIII. Uelis monelitas nochi sentlalilistli katli achtiui tekitinij kichijkej tlen xiuitl 1876, uan amo mochijki ken moneki uan mo axkatijkej miak tlali, atl uan sekinok tlamantli tlen eltok mexkotlali ipan se maseuali o se nechikoli, uelis to tlayakankajkisosolos kema kintlanauiya miyayotl.

XIX. Tlen kijtoua tlanejneuilyotl, to mexkotlal, almontlalmej uelis kichiuastlen mosenkauas kuesolmej ika tlali; ni mochiuas tlen (sic DOF 03-02-1983) uelis kimpaleuisej tlalpianij, teyoualmej uan amo ueyi teaxkatlalmen uan kintlaltopaleuis miltekitinin.

Ueyi tlanauatijketl yaya kisenkauas tlaltamachiuali pan sentikatlalmej tlen ken moyolkej almontlalmej o teyoualmej uan ayamo mosenkatoj ka se o miak teyoualmej; nojkia tlentlalpianin uan teyoualmej. Motemakas tlalxitlauali tel tlanauatili ka itlapaleuil uexkatlajpixkemen, katli kiximati tlanauatili, itstosej nojkia melajmachiojkemej katli kin tlali mexkotlanauatijketl.

Amaxitlaualistli kichiuas se tlanechikojketl tlen kinsenkauilisej kuesolmej tlalpianij, uan.

XX. Tlaltokayotl kiijtos kenijkatsaj mochiuas monelkualtilis teyoualmej uan tlen kin tekimakas uan kiampa kuali itstosej maseualmej ika ininuikaluaj uan kinpaleuis mo ixpankualtilise pan ni mexkotlali, uan katomintlapaleuili, tlalnamikili, pan miltekitl tlen kuali motekiuis tlali.

Nojkia kichiuas amaxitlauali tlen uelis mo kualtilisej pan ininmiltekitl, tlen tlaeliltiaj, kinamakasej, tlen katli moneki.

Sempoali uan chikueyitipaj tlaijtoli. Pan ni mexkotlali amo uelis (sic DOF 03-02-1983) akinejki moaxcatis katlenijki katlikin monekilia nochimen. Yampatsa amo kichuiuase ueyitlanemakani pampa amo tlajtoua kampa tlajnauatili. Yampatsa tlachiuali temaktilis (sic DOF 03-02-1983) amo uelis tlamanauisej ka tokaitl ka tepostekitiyotl.

Tlan amo kiampa mochiua machiotlajtoli kin nakastilanas uan tekichiuanij kin temos katli amo kiipanitaj tlajnahuatili, pampa mo axkati nochi tlamantli, uan kinemaka tlauel patio; nochi nesentiloli katli kichiua tlanemakani, ueyikaltlanemakani, tlen amo tlanemakasejuan kemaj kichiuasej kin chiualtise istnij ma tlakoakan patiyo y, uan nochi katli mo paleuisej uan kintlanauisej sekinok.

Machiojtlajtoli yaya kijtos keski ipati motemakas se tleniki, katli kinmonekilia ka istose maseualmej, uan tlajtos kenijki momoyauas nochi tlamantli uan akinejki san moaxkatis uan kipatiyouas kinkuitlauis tlakouanij tlen inka kikouasej patiyo tlenijke. Machiojtlajtoli kin manauis katli tlakouas uan kayani motlamakas.

Amo kitosneki onkas axkatili katli kichiua tlaltokayotl ipan inon: amatlamoyauili, tepostlamoyajketl uanteposuikatl; chiajkal uan sekinoj tekiaolinistli; yayauitlachiatl kalchiualistli; tekiostotlchiualismej; kaltlilmekachiualistli uan tekitl tlen tlajtoua tlanauatili katli kichiuaj machiotinij mexkosenkotili. Tepostlanonotsali uan teposkaltlasalolnenenketlchiualistli ni tlauel ipatij uankamokualtilia tlen tomexkotlal, tlen tlajtoua sempoali uan makuili tlaijtol; Mexkotlanauatiketl kimanauis tlen nochi tomexko uan kema temakas kakiuili kipias nojan tlanauatili pan tlamantli kamanalnejnemili tlen tlajtoa tlanauatili.

Tlaltokayotl kipias tekikalmen katli motekiuis kampa monekilis, ken tlajtoua tlanauatili, uan tekitisej ka sekinoj teaxkalnechikolismen.

Tlaltokayotl kipias se kaltomiajokuili tlen katli iseli monenemiltis pan iteki. Katli nelmoneki iasitilistli ma onka san se ipati tlen tekimexkotomilistli, ka yani monelkualtilis uan onkas ueyinelkualtili tlen tomexkotlal. Yonse tekichijketl amo uelis kinauatis kaltomiajokuili ma temaka tomin.

Tlateyouali kipiyas ka se sentik tlanatiketltlen itokax temaktil maseuali ten kas uan iskali, ni tlalnamiyantinij moaxkatis yaya kaltomiajokuili uan kipiyas se maseuali, ipan tetomitl katli kijtoua ni nauatili, kiselis, kinelnemiltis uan kimoyauas nochi katli kalaki tomintlachiuali uan amatlaixuatsantli katli kijtoua tlakuilopamitl chikomej tlen ijtoli sempoualtipaj iuan chikomej kanij tlanejneuilyotl, ka sansejtemoltlapaleuili.

Amo kitosneki unka axkatili katli kichiua tlaltokayotl ipan kaltonmiajokuili kampa kichijchiuaj tomin. Ni kaltomiajokuili tlen tlatoua tla nauatili ika itlapaleuil tekichihuani katli kimelaua, yaya uelis ki amapatlas, uan pan nochi tomintekichiualistli, kipias tlanauatili, uan kiuikas inelkualtili. Mexkotlanauatiketl yaya katli kitokaxtis katli kiyekanas kaltomiajokuili ika itlachialis machiolsentili nejchikoli; kichiuas iteki uan tekipanos uan uejkauas pan iteki tlen kuali kichiuas; uelis ki patlase kema kichiua se ueyi tlaixpanoli, uan amo uelis kimakase yonse seyok tekitl. Kena uelis tlan mochiua ka itlachialis kaltominajokuili una kampa amo kiselis tlaxtlauili pan tlamachtilnechikolismen, uan katli kiixnextia yankuik tlalnamikili. Tekipanouani pan kaltomiajokuili, uelis kintlatemolise tlen tlanauatia makuilpoali uan majtlaktli tlaijtoli (110) tlenni tlanejneuilyotl.

Axkayochiualotl kipiyas tlakayochiuali tlanauatiyanij ka tlamantli chikauak tlilmeka tlauili, katli itokax tlatitlanili namikilteyouantinij tlen kas uan tlatitlanili katli kiaxkapanoua tlen tlilmeka tlauili, ipan tetomej katli kitlaliya ni nauatili.

Amo kitosneki unka axkatili tekinechikolismen kampa kimanauia inin teki uan nechikolismen, sentikatekinechikolismen katli kayampa momanauise o mosentikamanauise, kinemakase ika analieuanitlakoanij katli tla eli nikan pan to mexcotlal uan katli kichijchiua, katli mas tlaeli o amo katli moneltekiuia, ni nechicolismen itstose ka tlachialistli o tlamanauili tlen mexkotekichijketl o tlen tlayakankatlaltokayolmej, ka achtiuikin kauase tlen ika tlanauatil tlateyohualotl senkotilistli. Yayani tlateyoualmachiolmej, ka iseli okaitlanauatili tekichijketl uelis kixpolos, kema kiampa monekilia pan miyayotl, katli temakak tlanauatili tlen unkas nechikolismej.

Amo kitosneki onka axkatili katli kipia ipan tonal tekichiual katli eltok, moixpanextia tlajkuilojketlkinmaka uan katli uikaj, uan katli kichiua yayankuik tepostli uan katli kinelkualchichiuaj.

Tlaltokayotl kichiuas tlen tlajtoua tlanauatili uelis, tlan nomekis tlen miyayotl temakas tekikakiuili tlen miyayotl o kitekiuis tlamantli tlen ixkaka axkayotilotl, kema uelis katli tlajtoua tlanauatili. Tlanauatili kitlalis asitilistli uan chiualistli katli kinmapaleuis tekitlaneltili uan itekiuilis tlamantli tlen miyayotl, uan kiampa amo onkas nesentilili katli kin ixpanos miyayotl.

Motlalis ka tekimiyayotl mochiuas tlen tlajtoua tlanejneuilyotl uan uelis mouikas ka xitlaualistli.

Uelis motemakas tlapaleuili nochi tekichiuali katli moneki, kema tlen nochimej, uan se tlatoktsin uan amo kitlanauis mexkotomiajokuili. Tlaltokayotl kimokuitlauis uan kiitas nel kenijki mochijki.

Tlalteyouali kipiyas se tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili kaltonmiajokuili , yaya elis se tlakayochiuali iseltsi ka ixnestikayotl tlajtolketsali uan tlapijpiyali iaxka, kipiyas tlenijki kinelchichiuas tlen tlamakixtilistli yejyekoltlanili uan miak moaxitisej,ijkinoj sankej kampa tlamachiltiya, tllatemouanij, uan kiixkonasej nopa axkatilotl, tlatetekiuil nextilistli, uan kampa monechakoua uan sekinok kampa moixkotona kemaj tekipanoua ka kuali katli tlanamakaj,ipan tetomitl katli kitlaliya ni tlanejneuiyotl iuan nauatilmej. Ni tlatitlanili kiyas ka se tlakechilistli san katli moneki kemaj nelneliya motsontis ka tlakayochiali, san ininjuanti tlanauatisej tlatamachiuali kiampa moixpolos ika yejyekotlanili uan onkas sankualtsimajkauili kampa moaxitiya, tlen uelis se kalakis kampa temakaj tlanechakoli san katli monejki, uan axtlaneltokaj tekipanouanij, xitlaualistli,, tlatlapantli ka imiyakaj o kalton miakajokuilistli tekipanouanij, kampa temaktili sansej katli monejki kemaj kiixpoloua tlachiualistli achtoui yejyekoltlanilistli.

Ni tlatitlanili axkayotl tlen teposixneskayomej ni se tlakayochiuali iseltsi, ka maseuali tlajtolketsali uan axkayotl iaxka, kipiya ka tlenijki kuali iskaltili tlen tepoxtlanojnotsaloli uan teposixnexkayomej, sankej kijtoua ni tlanejneuilyotl uan kampa temaktilia katli kijtoua ni nauatili. Uelis mochiuas, kipias tekitlaixnamikili sankuatsi, kimoyauas uan tlakuitlauis katli mochiua, kiseliya uan katli kitekiuiya tepostlilmekajtlanojnotsaloli, ka tlilmekatl uan kampa kichiua se tekipanoli uan teposixnexkayomej, ijkinoj katli kipiya panolistli kalchiualistli, uan ka seyok uan sekinok tlamnatli katli monejki, tlachichiuali sankej kijtoua ipan ijtolmej chikuasentipaj uan chikometipaj kanij ni tlanejneuilyotl.

Ni tlatitlanili axkayotl tlen teposixneskayomej uelis nojkia tlanauatijketl ka tlanextikayotl yejyekoltlanili kaltonmiajokuili ka tlasentili tepostlanojnotsaloli uan teposixneskayomej, kampa tekitissankejke tlakechilmej kanij ijtoli uan machiotlajtolmej katli tlaliyatlatitlanili axkayotl tlen tlayejyekoltlanili kaltonmiajokuiliuan kampa moaxkapanos tlaixpanextia kaltlanamakani kampa eltok tlenijki kinekij kitlamiltisej tlaixkotonali tlen yeyejkoltlanili uan majkauili asitilistli; amo temaktilis iuexka nechikoli uan tlaltipaktli teyoualmej, ka tlatemaktilistli sentlapijpiyali kijchikopatlas katli kikualtlalis imiyakaj kemaj se tlanojnotsali yayak tlatemaktilis tlentepostlanojnotsali uan teposixnexkayomej motekiuis ka sansej tlanamakilistli o se kakiuil tlaltipaktli, tlanauatis tlasojsololistli, xitlaualmej o tlatlapantli san katli monejki motsontis neneliya, uan uelis mochiuas katli kijtouaipan ijtolmej chikuasentipaj uan chikometipaj kanij tlanejneuilyotl.

Tlatitlanili kimelaua, temaktilistli kemaj axmotekiuiya, ijkinoj tlatemaktiliya o mopatla patilistli kampa ki olinia uan kichiua, axkayotl tlen tekipanolistli ka imiyaka teyoualmej kinmmaktiliya tlaneskayotl tepostlanojnotsaloli uan teposixnexkayotl. Tlatitlanili kimachiltis ni maseualtlakuiloketl kampa peua uan kampa tsonti, se uelis temakas se tlajtoli. Tlatemaktilistli uelis kitekiuisej ka tlanamakili tlaixpanexpa, iyantok uan ka imiyaka kin kalakisejtlen teyoualmej uan maseuali kuatitlamej, katli kitlakechiya tlajtoltlasenkauali ka tlaasitilistli, tlapeualtilistli katli eltokej ipan ijtolmej ome, eyi, chikuase; uan chikomej kanij tlanejneuiyotl. Ni tlatitlanilikiitas katli motlanetia, kampa tlatemaktiliya, ijkinoj o tlatemaktilistli tlen yolchikaualotlmotlakechitokej ka yanij tekitikaj axkayotl. Nochi tlayolmelaualistli katli kijtosneki ni tlakuilolpamitl amo uelis mouikas uan motitlanis ka chiyalistli amo miyak tlen sempoualli uan majtlaktipaj tonali; sankej panotiuala tonali uan amoyok kiseliya kamanalistli, ni tlakechili kimakilis amatlatechpouilistli.

Tlatemaktilistli kampa temaka tepostlimekatlanojnotsaloli uelis temakasej sentikaj tlaixpanexpa, kiampatemachtli monechikosej, se motlachilis kampa monechikoua ka sentika nekilyotl uan temachtli echkapantsi, ipatikayotl tlen yochilkaualotl katli kitsontlamiya; amo uelis kitlachilis katli kitlankej tlakuitlauiltilotl ka tominchikauali. Tlatemaktilistli motekiis ika sentik uan pakilyotlkampa ki kixtia tomi yejyekayotl kampa tekititok uan kinmakatok xitlauaksankej kijtoua ni nauatili uan tlanelchichiuali atsalantik tekipanolistli. Ni tlakechil axkayotl tlen teposixneskayotl kiuikas sentik amatokayotl tlatemaktilistli.Ni Nauatili kijtoua o ki melaua tlaixnexpa tomin tlajyouiltili kampa kinestiya amoyok kichiuasej tokaj tlatemaktilistli, ka sekinok, kampa amo motsontikej tekiaxkatilotl.kampa mokajkej tlajtoli uan kampa momapaluia.ipan tlaixkotonali tlen tlatemaktilismej,ni tlakechili tlamachiltis ka axkayochiualketstli uan kiampa kichiuasej, uelis, inin tlanauatil katli monejki monelchichiuas tlen kimakilis ipan tlapaleuil yolchikaualotl.

Tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili tomintipanuan tlen kaltlanauatili axkayotl tlen teposixnexkayotl, elis iseli tlanauatis ipan sematilistli uan tekipanoli, yejyekoltlanili ipan tlayejyekoli nochi sansej tekipanolmej, uan tlanatisej san katli uala:

I. Kitlalis nelkualtilistli ka senlanatili;

II. Tlayejyekosej tlachil tlaxtlauili ka seyok selnemilis. Machiotlajtoltinij nechikoli kinelchichiuas kuali tlakechili tomin tlachilistli kiampa tlaasitilistli mochiuas kuali tlayejyekoli uan katli kimelaua inin yejyekotlanili;

III. Kitlalisej inin axka amatlakechili, ika se tlachiuali tlen tlaixtlalistlika maseual nechiolistli katli monejki;

IV. Uelis motlalis sematilistli tlatekiyouili tlen ixnestili kemaj motsontis ika tekipanol tlayektlalis ipan tlasentili inin yejyekoltlanili;

V. Nauatilmej kinelchichiuasej, tlen sesej tlakanejchikoli, tekitikauali katli kiixmati kemaj peua tlatemoli uan katli kisenkauas ipan tlaolichiuali neneliya mochiuas setlamantiktlatemoli;

VI. Tlen tlakayochiuali tlen ueyi tlajtouani uelis kitsontisej ka tlajtolmelaualistli atsalantik uan asitilstli ika tlajtoli. Makauilos ika sentik uan kiijtosej nochi tlamantli ka nechikoli tlen tlaixtlalistli; inin nechikolistli, tlajtoltlasenkauali uan uelis mokualchichiuas sentika tlaixnestili teaxkanij katli kijtoua ni nauatili;

VII. Nochi tekpanyolmej, tlachiuali kielkaua tlatitlanili axkayotl tlen yejyekotlani tomintipaj iuan tlalnamikyantinij axkayotl tlen tepostlaixnexkatl uelis tlakuaualpetonili iyojtsi mauil temoli uan amo uelis onkas tekikotonali. Pano se pamitl nopa tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili tomintipajkitlalis tomintlaxtlauili kin uejkatlaliya tekipanoli , xitlaualistli, tlatlapantli pakilyotl o tekipanolismej, yanij mochiuas kemaj nelchichiuali tlen mauil temoli kanij,kimoyauas. Kemaj moijtoua monelchiuas kanij tlakanechioli kampa peua se tlaolichiuali nenentiyas ka se mauitemolisan uelis tlakuaualpetonili kitlamiltis tlaixpanoli katli mochijki ipan nelkualtilistli kemaj tlaolichiuali; nochi tekpanyotl katli motekiui ipan tlaolichiuali inon uelis tlatlanilistli ipan manauil temoli mopeualtis ika nelkualtili katli kijtosneki. Nochi manauiltemoli elis amatlakechili ka tlajtoltlasenkaketl uan mauililtekitinij katli tlamtinij ipan tlaixmatilistli tlen ijtoli najpouali uan majtlaktli iuan nauitipaj tlaijtoli kanij tlanejneuiyotl. Uelis moselis nochipa tomin tlaxtlauili ka tlanejneuiltipaj ika tlachiuali ipan tlaolichiualismej;

VIII. Katli kiyejkana tlakayochiuali kipanextisej sesenxiuitl se tlapaleui tekitl uan ejeyitipaj meestli se amatlayolmelaualistli tlen teipanolmej chikauak tlachiuayanij uan tlaijtoltiyanij tlen mexkosejkotili; kiixpanextisej ipan machiosentili nejchikoli sesenxiuitl uan ipan machiotlajtoltinij tlen mexkosejkotili ka tetomitl ijtoli najpouali uan majtlaktli iuan eyitipaj tlaijtoli kanij tlanejneuiyotl. Tlen axkayochiualketstli uelis tlatlanis katli ueli machiosentili pan ixpanextili katli kiyejkana kayanij;

IX. Nauatili kimoyauas kanij tlakayochiuali tlen tlanextili tlanauatilko ika amatlapeualtilistli tlen ueyi tlajtouani bajo principios de gobierno teposixnextili uan tlapostos tlajtolmatili;

X. Tomin tlaxtlauili katli kiselisej tlen tlaixnamikinij uelis mosejkotilis katli kijtoua ipan ni jtoli chikuansepouali uan chikometipaj kanij tlanejneuilyotl;

XI. Katli tlaixnamiki tlen tlakayochiuali uelis kinpatlasej ininteki ka ome eyitipaj tlatlapantli tlen imaxuan katli mopantiya mexko tlaijtolxitlaketl, katli tlauel poliui ipan tlayejyekoli tekipanolismej, ka tetomitl katli kitlaliya ni nauatili, uan.

XII. Se tlakayochiuali kipiyas imaxuan san tlaixpiyalistli, katli kiyejkana yaya uelis kitlalisej ka ometipaj iuan eyitipaj tlatlapantli katli imaxua mopantiya ipan machiotlajtoltinij, ipan tetomitl kijtoua ni nauatili.

Ni tlanatilko tlakayochiualismej, sankej tlatitlanili axkayotl yejyekoltlanili tomintipa sankej tlalnamikyantinij axkayotl tlen teposixnexkayomej mosejkotilisej ka chikometipaj tlaixnamikinij ka tlanauatiketl, kintlaliya tekitlalistli tlen axkayochialketstli ka tlaixtlalistli tlen tlaijtolxitlaketl.

Ni tlanauatiketl tlen se tlakayochiuali kitokaxtiya ka machiosentili nejchikoli ka nopa tlaixnamikinij, ka tlaixtlalistli tlen ome, iuan eyitipaj tlatlapantli imaxuan katli mopantiyaj, ka nauitipaj xiuitl, uelis kintlalisej sempatsi pamitl.Kemajkintlaliya makiixnamiki se tlaixnamiketl katli nelneliya kitsontis iteki katli kijtoua ni tonali, tekipanos ipan tekikali san kemaj poliuis sankentsi itekipanol kej tlaixnamijketl.

Nochi tlaixnamikinij uelis motsontisej ka yanij amatlanekilistli:

I. Eli Mexko tlakatl motlakatilis uan kejna mits melaua nochi xitlaualistli uan ixpantlajtolmej;

II. Tijpiyas sempouali uan majtlaktli iuan makuiltipaj xiuitl;

III. Kuali pakilyotl tikixnextiya uan amo tijchitok tlaiyouili ka tlaixpanoli kemaj mits kalsakej ika miak xiuitl;

IV. Tijpiyas mo amatlamatilistli;

V. Ya timo tekipanolti, ka eyitipaj xiuitl, ka tlatekpantli tlamatil tekipanolismej, ka sentik yolchikaualotl o tlamachtikayotl ka tlamantli asitilistli yejyekoltlanili tomintipaj, tepostlamoyaualistli uan tepostlaixneskayotl, san katli monejki;

VI. Kitlalis, ipan tetomitl kanij tlanauatili, tlen tlaixmatilistli katli monejki kemaj tlayejyekol tekitikayotl;

VII. Amo kemaj tekititok tlateyoual tlajkuiloketl,nochi tomintipaj mexko tlanauatiketl,axkayo machiotlajtoltinij uan teyoual tlajtolxitlajketl, tlateyoual tekitiketl, tlanauatijketl tlen tlaltipaktli axkayotl,kayanij xiuitl kemaj kitlalikej, uan.

VIII. IPan tlatitlanil axkayotl tlen yejyekaltlanili tomintipaj, katli axmotekiui, katli teipa eyitipaj xiuitl, amo onkaj tekitl, yani kiixnamijki uan tekititok pan ni ueyi kali kampa tekiti kampa itstoya maseualmej o sekinok tlen kenijki mochiuas kin tlayouiltijtokejsankej kinmelaua kin notstokej atla momapaleuia tlaltokayomej. Pan ka tlaixnamiktiyanij axkayotl tlen teposixneskayotl amo kintekiuitokej, iyoja eyi xiuitl, iyonsej tekitl, tlaixnamijkej o tekipanoli sentik tepostlachichiuanij katli tlaompanamakanij o sentlapijpiyali katli ixnestokej ininjuanti, tlayektlaliya tlen tlalnamiktiyanij.

Ni tlatitlanili ax uelis tekipanosej ipan katliueli o seyok tekitl, tekitl kampa kichiua sentika tlatitlanili, uan kinkixtiya katli tekititokej ke tlamachtijkayotl; kampa ki kixtia kemaj kiixmatis kuesoli kipias ejeltili xitlauak o inka xitlauak, kijtoua nauatili, kampa kikualtiliya, uan uelis maseualmej sankej kimelaua, uan kiixnamijki ni tokayotl kanij naui tlanejneuilyotl, uan ixpantlajtol tlatemoli. Ni nauatilli ki kualtilis ni kampa kichiuasej sanjke kimelaua kin tlaltokej tekititokej uelis tlanauatis kampa tlaejlamikisej ka kuesolmej, kinmelaua maseualmej ki ixpanextiya katliejelti nimaseualmej ka tomintipaj tlayektlaliya.

Katli tlaixnamikinij kampa tekitito san chiknauitipaj xiuitl uan amouelis kikauas uan uelis tekitisej yankuikej ipan ni tekititl. Inon uelis kampa ni panotok kuesoli uan ax kiseliya tekititok, kampa kisa uan kitlaltokej kimelatok, ika yanij mochiuas katli nestok ipan ni ijtoli uan asitilistli katli ipatlakaj kemaj kitsontis xiuitl katli monejki.

Katli mokajkej tekitisej ki ixpanextisej amatlatsintokilistli kemaj tlajtlankej kampa kinextiya pan tlapoualmej achtiui, kampa tekititok kanij maseual tlaixneskayotlmokalakitokej axkayomej Mexkokaltominajokui uan tlaxtlaua ni mexko uan tlalnamiktiyanij axkayotl katli kinelkiitas ipan tlamachtikayotl, uan tlalnamiktiyanij namikilteyouantinij tlapoualistli uan kampa eltok amochtli ki ejlamiki ni tlaltepaktli.

Kampa kinnauatiya, tlanauatiya kampa kin tlapejpenia kitlalisej nechikoli kemaj kipiya se kakiuili uan kampa kaktok uan tekititokej, kijtosej ka inin miyakaj uan tlaixtlalis kampa tlaixnextili kanij tekitiketl tlaltokayotl ka ueyi uan uekatok tekititok, kipias kuali tlaixtlalistli.

Kampa kichiua se amatlayejyekoli kampa kijchijki tlaixmatili, tlaixtlachili maseuali uelis kipouas katli kinejneuiliya kemaj tinejneuilis ome tekikalmej ueyi tlamachtilkapaj uan kitolis kuali kemaj monextiliya ipan tlamchtijkayotl.

Ni tlalnamikyantili tlen tlamatilkayotl kemaj kaktok, kititlanis kampa kichiua ma kitsontikaj tlanauatilistli kampa ikuilotokej pan se amatl ka axmiyak ke eyi uan axpanos makuili tlayejyekouanij. kichiua kemaj tlajtlantok uan kemaj kinektok tekitis, ki kixtisej inin tlayejyekol kipiya kipanoltisej uan ki kixtos achi uekapa kampa kin tlapejpenia kipia ki tsontis pan tlapouali maseualmej ki panoltiya kin tlajtlanisej se yankuik amatlanotsali. Nopa kemaj akij kichiua ma kitsonti tlanauatilistli kintlapejpenis kampa kichiua se tlayeyekoli, tlaijtolxitlaketl kinektok tekitis uelis temakas nopa tlajtolxitlaketl.

Kampa kitlaliya inin tokax uelis kichiuas kampa momatlanankej ka ome uan eyi tlatlapantli ka imaxua ka tlaijtoltlaxitlaketl moixpanextiya, pan ipan kakiuili kampa axuelis se ki ikuinis majtlaktli tonalmej kemaj tekiti kemaj peua mo ixpanextia kampa ke kikotonkej kitlalisej, kemaj kimakaj se kakiuili, nochipa tlatitlanili kichiuase se amatlakuiloli uan kititlanisej uan ka ni tlaijtoltlaxitlaketl. Kemaj ka machiosentili nejchikoli ax kinextis tekitis kemaj kitlaliya o kitlapejpeniya kitlalisej kanij kemaj kichiua ma kitsonti tlanauatilistli, tekitiketl pan mexko mo kalakis se yankuik amatlajkuiloli, kimelaua pan imaxak achtiui. Kenikij mochiuas uelis mo ompouis kej kenikij uan mokauas setsi maseuali ki panolti ka maseual tlayejyekoli, ki tlalisej tekitotok ka xitlauak atla kampa kejkij kichiua ma kitsonti tlanauatilistli.

Nochi kampa kichiua tlaixtlalistli uankintlapejpeniya katli tlaixnamikinij amo uelis tijchiuas tlakuaualpetonili.

Sempoali uan chiknauitipaj tlaijtoli. Tlan onkas tlanauili maseualasitilistli, uan amo onka kuali nechikoli pan tomexkotlal, uan sekinok katli kitlalis nechikoli pan ueyi kuesoli, san tomexko ueyitlanauatijketl, ika tekitlayakakanin uan axkayotltekitinij nejneuili, una ika itlanauatil machiotinij mexkosenkotili, uan kema mosiaketsaj, katli nochipa tekipanouaj, uelis kiketsas pan nochi mexkotlali uan pan seyok kakiuili ixitlauiolok katli kipia ixtinij, katli omo kikauas tlen uelis kichiuas nimaya uan amo oui pan ni tlaixpanoli; ni uelis kichiuas pan se keski tonali, ika itlanauatil tekichijketl uan amo kiasis san se maseuali. Tlan moketsas mochiuas kema itstosej tlateyoualol senkotilistli, yani temakas kakiuili katli monekis uan mexkotlanauatijketl kisenkauas kuesoli; tlan panos pan tekinesiaketsali, monechikose tlateyoualol senkotilistliuan yaya kijtos kenijki kisenkauas.

Ipan Amatlanauatili katli kitlani, amo uelis kichiuasej tekikotonali tlen tlayejyekoli xtlaualistli kampa amo onkas tlaixpinaualistli, katli itlaneltokil tlen tlakayelistli tlajtolketsali,ika inemilis, katli kipiya se maseuali, ka tlamanauilistli iuikalotl, tokayotl, mexko tlakatl, inin xitlauil konemej; ixpantlajtol xitlauili; tlanejneuil tlamanauilistli, tlanejneuili uan tlaneltokayotl ka tlatekiuil tlamantli ; kuali tlamelaualistli uan ikankistekipanoli ; mauilili tlaiyouil temiktili; mauilili tlakayo tlaiyouili uan mauilili ixpololtlaixpanoliuantlauitektli ;ni tlakuawaltekatl itstiketl tlauel monejki tlamanauiistli ka xitlaualistli.

Kampa moixkotona o tlen tlayejyekoli tlen ininxitlauilis uan tlamanauilistli uelis eltos tlachichiuali ipan tetomitl katli eltokej kanij tlanejneuiyotl iuan temajmati se temaktilis katli mochiua tlaixnamikili, kiitas nochipa peual tlamelaualistli, mexko ejketl, teluili, tlaixneskayotl uan amo tlaixpinauaistli.

Kemaj motlaliya tlaasitilistli o moixkotona tlen tlayejyekoli ininxitlauilis uan tlanelchiualistli,kemaj kitsontiya tonali kianij amatlanauatiya tlen sejkotili, nochi tlatamachil tlamanauilistli uan tlatekiyouili kichiya nimaya.Chiualketstli amo uelis kichiuas tlaixtlachilistli ka amatlanauatili ipan sejkotilitlaompouis tlaixkotonali.

Ni amatlanauatili temaktiliyakanij chiualketstli kemaj tekikotonali,uelis moitas nelneliyotl achinimaj ka tepanitali tlen uexkapan namikilteyouali, katli kipiya kiijtos nimaya ipan tlanejneuilyomej uan katli uelis mochiuas.

Ome Tekpanali

Tlen Mexkoeuanij

Omekaxtolitipaj tlaijtoli. Mexkomaseualistli momaka ika tlakatilistli uan ka amatlanextili:

A) Eli mexkomaseualmej ika tlakatilistli:

I. Katli tlakatisejpan mexkotlali, tlen kampa ueli euanijinin tatauaj.

II. Katli tlakatise ipan sekinok ueyiteyoualmej tlen amo to mexkotlali, sanke inin tatauan kenaj mexkomaseualmej, katli itaj uan inaj tlakatkepan mexkotlali;

III. Katli tlakatise pan sekinok ueyiteyoualmej tlen amo tomexko, ikoneuaj tlen itatauan mochijtokej mexkoeuanij ika amatlanextli, katli itaj uan inaj mochijtokej mexkoeuanij ika amatlanextili, uan.

IV. Katli tlakatisej pan akali uan pan tepostototl katli kipia ni mexkotlali, ika katli tlen tlauilana, uan katli tlen tlanemakanin.

B). Eli mexkomaseualmej ika amatlanextili:

I. Nopa katli amo mexkomaseualmej kinin maka nopa ueyikaltlasentilistlanauatili se amatlanextili, uan.

II. Nopa siuatl uan nopa tlakatl katli monamiktiaj ika se siuatl o ika se tlakatl tlen mexkomaseuali, uan ma ki tlalikaj ininchampaj ipan ni mexkoteyouali uan katli ki sentiliaj nochi tlanauatili tlen tlajtoua machiotlajtoli.

Ome kaxtoli uan sentipaj tlaijtoli. Katli kipia kichiuasej mexkoeuanij.

I. Kinchiualtisej ininkoneuaj mamomachtikaj panmiyayotl kaltlamachtiloyanoteaxka kaltlamachtiloyan tlen uelis momachtisej pan xochikaltlamachtiloyan, chikuasen xiuitl kaltlamachtiloyan uan eyi xiuitl kaltlamachtiloyan, uan kiselise amatsonkotoixpantili, ken tlajtoua amaxitlauialistli.

II. Moaxitisej pan seja kauitl uan tonali kemaj tlanauatia teyoualtlatilanketlkampa euanin uan kinmachtise tsonkototlamachtilitlen uelisej kitekiuisejtepostlatopontli uan tlaiximatisej kenijki monenemiltisej;

III. Moijkuilose uan kitekipanosetomexkotlali, tlen tlajtoua amaxitlaualistliuelis kimanauis nemajkayotl, mexkotlaliuan tlaipanitali, xitlaualistli uan sekinok katli iaxka mexkotlali, nojkia tlan onka pakilistli uan kuali nechikolistli; uan

IV. Tlapaleuis ika tomintlaxtlauili ika axkayotilotl, D.F., tlaltokayotl, teyoualtlatilanka kampa momelauaj, sa san se ken tlajtoua xitlauak kamanali.

Ome kaxtoli uan ometipaj tlaijtoli. Machiotlajtoli kinelkualtilis xitlauilis,katliamatlaxitlaualistlitlen ni mexkotlali kininmaka,mexkomaseualmej katli kipia seyok inin tlalneluayotl uan kintlalis tekpanyotl ika ijkino amo onkas kuesolmej katli kipiaj ompa inin neljuayotl.

Kema se tekitis, tlen tlajtouatlanejneuilyotl, moneki tlaakatitosej pan mexkotlali, san yani uelis tekitisej uan amo kipias seyok sekinok neluayotl.Ni nojkia mochiuas ika sekinokmachiotlajtolmej tlen temaka nopa kaltlaxitlaualchijkemej.

Kemaj kuali ti itstosej ipan ni mexkotlaliyonse tlakatl katli amo mexkomaseuali uelis tepaleuis ipan kaltlanextilitlauilanili yon ipan nopa tetiktlamanaulistli. Tlen uelis se maseuali itstos ipan se kaltlanextilitlauilanili kemaj inkaj onkas se tlauilanili uan tepostlamanauilistli o tepostototl tlamanauilistli nochiopa, uan tlatekitis pan inoj, moneki elis se mexkomaseualtlakatl.

Yampatsa ni tlaneltokayotl mochiuas ipan nopa tlanauatiyanij katli ki ixnextiya nopa kaltlanextilitlauilanili uannochisaj pa sekinok katli ki malinaj teposmej katli nemij ipan atl uan ki tekiuaj topantli.Yampatsa moneki katli tlayakanas ken tekichijketl kampa asi akalmej uan tlayakanketl kampa asi tepostotomej.

Nopa mexkomaseualmej elisej sansej ika nopa katli amo mexkomaseualmej ika nochi amatlajtoanij uan ika nochisaj tekitl, uan tlanauatili tlen temaka nopa to ueyitlanauatijketl kemaj tlen uelis moijtos se eli sentikmaseuali.

Eyi Tekpanali

Tlen Analieuanij

Ome kaxtoli uan eyitipaj tlaijtoli. Amo mexkotlakamej, katli amo kisentiliaj tlamantli tlatlalismej ipan itlakotonka sempoali uan majtlaktli tlanauatili (Art. 30).

Kipia tlaxitlaualistli katli temaka tlen achtiui tekpanali, iyijok tlaijtolnechikoli, tlen nitlanejneuilyotl; sanke nopa ueyi mexkoptekitijketl kipia nopa ueyitetikayotl tlen ki chiuas ma kikaua ni mexko tlali, nimaya uan amo kitlakakilisej, nochi analieuanij kema kiitasse tlanauili.

Analieuanij amo uelisej mokalakisej ipan tlapepenolpa pan nimexkotlali.

Naui Tekpanali

Tlen Mexkoeuanij

Ome kaxtoli uan nauitipaj tlaijtoli. Eli mexkomaseualmejnopa tlakamejuan siuamejkatli kipia tlanextli, tlen kisentilia uan nojkia katli nijka tlajtlani:

I. Kitsontijtokej kaxtoli uan eyi xiuitl, uan.

II. Kipia kipixtosej se kuali nemilistli pan ni tlanextli.

Ome kaxtoli uan makuiltipaj tlaijtoli. Ni ininxitlaualis mexkoeuanij:

I. Te tlapejpenis ipan tlanauatilkayotl kemaj se kitokaxtia to tekitiketl;

II. Uelis elis kitekitlajpepenisej pan nochitlanauatilkayotl uan nojkia ki tokaxtisej ipan seyok tekitlanauatili,tlen tlajtouatlanauatili.Toxitlaualis uelis se tlajtlanis amatokayotl tlaixnextili ika tekitlapejpenianij katli kimelaua sentikajnechikoli ikinoj sankej mexko euanij tlajtlani ininamatokayotl setlamantik tlanauatili uan kitsintisej amatlanekili, sakej moneki uan tlajtoua amaxitlaualistli tlen machioketstilistli;

III. Mosentilis iseli uan ika majkauili ika imelajka pan tlasauaniltlapejpenili tlen ni mexkotlali.

IV. Ki itskis nopa tepostlatoponilmej tlen sentikikayol, ika ki manauisipan nimexkotlali uan inintekikalmej tlen tlajtoua tlanauatili.

V. Uelis amatlajkuilol tlajtlanis pan nochi tekichiuali.

VI. Uelis kitlalisej katliueli tekitl o tlaixnamikayotl tlen sentikatlanauatiyanij, kipiasej sematilistli tlen tlajtoua tlanauatili;

VII. Peuas nauatili, ipan amaxitlaualistli uan amatlanekilmej katli kiij ni tlanejneuilyotl uan nauatili tlen sejkotilistli.Kaltlanauatiltlapejpenolpa uelis kipias tlakechilmejkanij amatlajkuiloli katli temakaj nauatili, uan.

VIII. Tetlapejpenis ipan tlachili kemaj sekitokaxtiya to tekitiketl ka amatokayotl uexka tlamilistli, motlakechiya katli uala:

1o. Elis amatlanotsali ika machiotinij mexkosejkotili tlatlanilyotl:

a) Ueyi tlajtouani;

b) Sansejtike omekaxtolitipaj uan eyitipaj poualistli imaxuan katli ueli ika machiotinij mexkosejkotili;

c) Mexkoeuanij, kasej tlatekpanili sansej, yejtlalili ka ome poualistli katli ikuilolmej ipan tlatekpanali tlaixtlaltlapejpenolpa, ipan amatlaxitlaualistli tlen tlajtoua nauatili.

Ka tlapiyanij ipan tlakuilopamitl c) achtiui, tlatlaniyotl uelis elis motlalis sentikapaj kasej machiotinij mexkosejkotilistli,

2o. Kemaj nochi tlajtolkamanalti, kitlaliya, omepoalitipaj ka poualistli katli mexkoeuani tlajkuilolmej ipan tlaixtlapejpenolpa, uelis axkayochiualotl uan axkayo machioketstili katlii tekitinij yejyekoltlanilistli;

3o. Amo uelis elis tlenijki tlaixtlapejpenolpa katli moixkotona itstinij ixkayotin ixmatilolpa kanij tlanejneuiyotl; peual tlatlapantli ompoualitipaj yampatsa ; tlapialtlapejnolpa; katli kakaki uan ktekiuiya tlateyouali;nelkualtilistli namikilteyouantinij uan nechikolistli, tlayejyekoli uan tlanauatilieltos tetika tepostli. Tlachiualtlamanauiyanij namikilteyouali tlasenkuas, achtiui amatlanotsali katli kichiuas machiotinij mexkosejkotili, ipan tlanejneuillolpa ka sentikapa;

4o. Kaltlanauatiltlapejpenolpakipias tekitiketl, tlaixtlalili xitlauak, uan kiitas amatlanekilistli katli eltok ipan tlakotonili C) amatlakuilolpamitl 1o. Kampa mo ixnextia ipan tlatlapantli, ijkinoj sejkotilistli, iskali, tepoxtlamatili uan tlatsintokilistli kampa ixneski.

5o. Tetlapejpenis ipan tlachili mochiuas yampatsa tonali tlen tekiaxkayotlapejpenolpa;

6o. Tlasenkaua Kaltlanauatiltlapejpenolpa uelis kichiuasej tlakuaualpetonili ipan amaxitlaualistli kijtoua tlatlapantliVI ijtoli omepouali uan sentipaj, ijkino sankej tlatlapantliIII eyi ijtoli najpouali uan chiknauitipaj kanij tlanejneuiyotl; uan.

7o. Nauatilmej kitlaliya katli kuali kemaj kichiuas nelneliyotl o katli eltok amaj tlatlapantli.

Ome kaxtoli uan chikuasentipaj tlaijtoli. Yanikatli kichiuasejmaseualmej tle itstoke ipan mexkotlali:

I. Moijkuilosej ipan amapouali tlen kipixtokej nepanteyoualmej, tlen kiijtosej iniaxka katli kipia, kaltekipanoli, nemachtilamatl o pan tlake tekitl ipan motlamakatok; kiampa nojkia moijkuilosej ipan machiyonamikilteyoual maseualmej tlen kiijtoua machiyotlajtoli.

Nopa nechikoli iuan chiualistli tlen machiyonamikilteyoaul maseualmej uan nopa amamej katli temaktilia tlen ixnesisej mexikomaseualmej kimelaua tlenyolchikaualmiyayotl, uajka, kimelauali iteki tlaltokayotl uan maseualmej tlen katli kijtoua machiyotlajtoli;

II. Moijkuilos pan tlamokuitlauilnechikoli;

III. Tlaixuasanis keman kimelaua tlen tlajtoktok machiyotlajtoli;

IV. Tekitisej tlen kitlanke ipan tlaixuasanilij tlen axkayotilotl o tlaltokayotl, uan amo keman tekipanosej sankiampa; iuan.

V. Tekitisej pan teyoualtlatilanketl kampa itstok, nopa tekitl tlaixuasanilistli iuan tlajtolketsali.

Ome kaxtoli uan chikometipaj tlaijtoli.

A) Yonsej mexkoejketl uelis kikixtilisej ineljuayoejketl tlen ni mexkotlali.

B) Se maseuali uelis kipolos iamatlanextili kemaj:

I. Kemaj yaya kinekis yas pan seyok anali altepetl,kemaj kitekiuis amamej tlen kiijtos ya ax mexkoejketl o kemaj kitekiuis se anali amatlaixkiopinkayotl, kema kiseli uan kitekiuia se tokaitl tlen temaka se analialtepetl, uan.

II. Kema iststos ka amo tlakotomitl ka makuili xiuitl pan se analialtepetl.

C) Neljuayoejketl uelis kipolos:

I. Kema se kiselis uan kitekiuis tokaitl tlen seyok analialñtepetl;

II. Kemaj sankineki tlapaleuis panse miyayotekitl ka se analialtepetl uan amo tlanauatiaj machiotinij mexkosenkotili.

III. Kema kiselistokaitl uan tekitl tlen seyok analitekitijketl tlan amo tlanauatiaj machiotinij mexkosenkotili, uelis kiselis tekitl tlen amatlajkuiloli, yankuik tlaixnextili uan tetlapaleuili.

IV. Kema kipaleuis se analiejketluan yani kixpanos mexkotlali uan se analitekitijketl, uan temaka se tlenijki tlen ixpa analiuexkaketsali.

V. Tlapaleuis, ika namikilteyouali,kasej analieuanij, o tlanauatilko anali euanij , katliueli tlamatil amatlatlanilyotl o se kaltekichiketl iuexka tlaltipaktli, uan.

VI. Uan sekinok tlen tlajtoua tlanauatili.

Ome kaxtoli uan chikueyitipaj tlaijtoli. Xitlaualistli katli kin monekilia nochi maseualmej mokotona:

I. Kemaamo mochiua uan amo tlamachilti,tlen katlitlanauatia omekaxtoli uan chikuasetipaj tlaijtoli. Ni tlakotonkayotl uejkauas se xiuitl iuan motlalis ka sekinok tlajyauilistli tlen yampatsa panolistli tlen tlajtoua machiotlajtioli;

II. Pampa tlan itstos pan se amanemilistlaixpanojketl ka se tlaixpanolistli kampaki namikis kaltsakuilistli tlen mopouas tlen kema kitski tlanauatili;

III. Kema motlamilti kaltsakuilistli;

IV. Pampa monejnenkachiua tlan nochipa motlailtiya, tlen katli eltok iuan mopanextijtok tle katli ki ualika uan kijtoua machiotlajtoli;

V. Pampa mochololtipan tlanauatili, tlen kema se tlanauatili kijtoua kikaltsakuase uan tlen kema motlamiltis tlaijyouili;

VI. Pampa eltos tlamiltili uan kitlaliaken se tlaijyouili kema mokotona xitlaualistli.

Machiotlajtoli kjtos kema kipolos, uan sekinok tlen mokotona inin ixkayotl istinin, uan kema monelkualtilis.