Iyojok Tlaijtolnechikoli

Se Tekpanali

Sesenkatsitsij Tepanitali

Sempoali uan chikueyitipaj tlaijtoli. Pan ni mexkotlali amo uelis akinejki moaxcatis katlenijki katlikin monekilia nochimen. Yampatsa amo kichuiuase ueyitlanemakani pampa amo tlajtoua kampa tlajnauatili. Yampatsa tlachiuali temaktilis(sic DOF 03-02-1983) amo uelis tlamanauisej ka tokaitl ka tepostekitiyotl.

Tlan amo kiampa mochiua machiotlajtoli kin nakastilanas uan tekichiuanij kin temos katli amo kiipanitaj tlajnahuatili, pampa mo axkati nochi tlamantli, uan kinemaka tlauel patio; nochi nesentiloli katli kichiua tlanemakani, ueyikaltlanemakani, tlen amo tlanemakasejuan kemaj kichiuasej kin chiualtise istnij ma tlakoakan patiyo y, uan nochi katli mo paleuisej uan kintlanauisej sekinok.

Machiojtlajtoli yaya kijtos keski ipati motemakas se tleniki, katli kinmonekilia ka istose maseualmej, uan tlajtos kenijki momoyauas nochi tlamantli uan akinejki san moaxkatis uan kipatiyouas kinkuitlauis tlakouanij tlen inka kikouasej patiyo tlenijke.Machiojtlajtoli kin manauis katli tlakouas uan kayani motlamakas.

Amo kitosneki onkas axkatili katli kichiua tlaltokayotl ipan inon: amatlamoyauili,tepostlamoyajketl uanteposuikatl; chiajkal uan sekinoj tekiaolinistli; yayauitlachiatl kalchiualistli; tekiostotlchiualismej; kaltlilmekachiualistli uan tekitl tlen tlajtoua tlanauatili katli kichiuaj machiotinij mexkosenkotili.

Tepostlanonotsali uan teposkaltlasalolnenenketlchiualistli ni tlauel ipatij uankamokualtilia tlen tomexkotlal, tlen tlajtoua sempoali uan makuili tlaijtol; Mexkotlanauatiketl kimanauis tlen nochi tomexko uan kema temakas kakiuili kipias nojan tlanauatili pan tlamantli kamanalnejnemili tlen tlajtoa tlanauatili.

Tlaltokayotl kipias tekikalmen katli motekiuis kampa monekilis, ken tlajtoua tlanauatili, uan tekitisej ka sekinoj teaxkalnechikolismen.

Tlaltokayotl kipias se kaltomiajokuili tlen katli iseli monenemiltis pan iteki. Katli nelmoneki iasitilistli ma onka san se ipati tlen tekimexkotomilistli, ka yani monelkualtilis uan onkas ueyinelkualtili tlen tomexkotlal.Yonse tekichijketl amo uelis kinauatis kaltomiajokuili ma temaka tomin.

Tlateyouali kipiyas ka se sentik tlanatiketltlen itokax temaktil maseuali ten kas uan iskali, ni tlalnamiyantinij moaxkatis yaya kaltomiajokuili uan kipiyas se maseuali, ipan tetomitl katli kijtoua ni nauatili,kiselis, kinelnemiltis uan kimoyauas nochi katli kalaki tomintlachiuali uan amatlaixuatsantli katli kijtoua tlakuilopamitl chikomej tlen ijtoli sempoualtipaj iuan chikomej kanij tlanejneuilyotl,ka sansejtemoltlapaleuili.

Amo kitosneki unka axkatili katli kichiua tlaltokayotl ipan kaltonmiajokuili kampa kichijchiuaj tomin.Ni kaltomiajokuili tlen tlatoua tla nauatili ika itlapaleuil tekichihuani katli kimelaua, yaya uelis ki amapatlas, uan pan nochi tomintekichiualistli, kipias tlanauatili, uan kiuikas inelkualtili.Mexkotlanauatiketl yaya katli kitokaxtis katli kiyekanas kaltomiajokuili ika itlachialis machiolsentili nejchikoli; kichiuas iteki uan tekipanos uan uejkauas pan iteki tlen kuali kichiuas; uelis ki patlase kema kichiua se ueyi tlaixpanoli, uan amo uelis kimakase yonse seyok tekitl. Kena uelis tlan mochiua ka itlachialis kaltominajokuili una kampa amo kiselis tlaxtlauili pan tlamachtilnechikolismen, uan katli kiixnextia yankuik tlalnamikili. Tekipanouani pan kaltomiajokuili, uelis kintlatemolise tlen tlanauatia makuilpoali uan majtlaktli tlaijtoli (110) tlenni tlanejneuilyotl.

Axkayochiualotl kipiyas tlakayochiuali tlanauatiyanij ka tlamantli chikauak tlilmeka tlauili, katli itokax tlatitlanili namikilteyouantinij tlen kas uan tlatitlanili katli kiaxkapanoua tlen tlilmeka tlauili,ipan tetomej katli kitlaliya ni nauatili.

Amo kitosneki unka axkatili tekinechikolismen kampa kimanauia inin teki uan nechikolismen, sentikatekinechikolismen katli kayampa momanauise o mosentikamanauise, kinemakase ika analieuanitlakoanij katli tla eli nikan pan to mexcotlal uan katli kichijchiua, katli mas tlaeli o amo katli moneltekiuia, ni nechicolismen itstose ka tlachialistli o tlamanauili tlen mexkotekichijketl o tlen tlayakankatlaltokayolmej, ka achtiuikin kauase tlen ika tlanauatil tlateyohualotl senkotilistli. Yayani tlateyoualmachiolmej, ka iseli okaitlanauatili tekichijketl uelis kixpolos, kema kiampa monekilia pan miyayotl, katli temakak tlanauatili tlen unkas nechikolismej.

Amo kitosneki onka axkatili katli kipia ipan tonal tekichiual katli eltok, moixpanextia tlajkuilojketlkinmaka uan katli uikaj, uan katli kichiua yayankuik tepostli uan katli kinelkualchichiuaj.

Tlaltokayotl kichiuas tlen tlajtoua tlanauatili uelis, tlan nomekis tlen miyayotl temakas tekikakiuili tlen miyayotl o kitekiuis tlamantli tlen ixkaka axkayotilotl, kema uelis katli tlajtoua tlanauatili.Tlanauatili kitlalis asitilistli uan chiualistli katli kinmapaleuis tekitlaneltili uan itekiuilis tlamantli tlen miyayotl, uan kiampa amo onkas nesentilili katli kin ixpanos miyayotl.

Motlalis ka tekimiyayotl mochiuas tlen tlajtoua tlanejneuilyotl uan uelis mouikas ka xitlaualistli.

Uelis motemakas tlapaleuili nochi tekichiuali katli moneki, kema tlen nochimej, uan se tlatoktsin uan amo kitlanauis mexkotomiajokuili.Tlaltokayotl kimokuitlauis uan kiitas nel kenijki mochijki.

Tlalteyouali kipiyas se tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili kaltonmiajokuili , yaya elis se tlakayochiuali iseltsi ka ixnestikayotl tlajtolketsali uan tlapijpiyali iaxka, kipiyas tlenijki kinelchichiuas tlen tlamakixtilistli yejyekoltlanili uan miak moaxitisej,ijkinoj sankej kampa tlamachiltiya, tllatemouanij, uan kiixkonasej nopa axkatilotl, tlatetekiuil nextilistli, uan kampa monechakoua uan sekinok kampa moixkotona kemaj tekipanoua ka kuali katli tlanamakaj,ipan tetomitl katli kitlaliya ni tlanejneuiyotl iuan nauatilmej. Ni tlatitlanili kiyas ka se tlakechilistli san katli moneki kemaj nelneliya motsontis ka tlakayochiali, san ininjuanti tlanauatisej tlatamachiuali kiampa moixpolos ika yejyekotlanili uan onkas sankualtsimajkauili kampa moaxitiya, tlen uelis se kalakis kampa temakaj tlanechakoli san katli monejki, uan axtlaneltokaj tekipanouanij, xitlaualistli,, tlatlapantli ka imiyakaj o kalton miakajokuilistli tekipanouanij, kampa temaktili sansej katli monejki kemaj kiixpoloua tlachiualistli achtoui yejyekoltlanilistli.

Ni tlatitlanili axkayotl tlen teposixneskayomej ni se tlakayochiuali iseltsi, ka maseuali tlajtolketsali uan axkayotl iaxka, kipiya ka tlenijki kuali iskaltili tlen tepoxtlanojnotsaloli uan teposixnexkayomej, sankej kijtoua ni tlanejneuilyotl uan kampa temaktilia katli kijtoua ni nauatili. Uelis mochiuas, kipias tekitlaixnamikili sankuatsi, kimoyauas uan tlakuitlauis katli mochiua,kiseliya uan katli kitekiuiya tepostlilmekajtlanojnotsaloli, ka tlilmekatl uan kampa kichiua se tekipanoli uan teposixnexkayomej, ijkinoj katli kipiya panolistli kalchiualistli, uan ka seyok uan sekinok tlamnatli katli monejki,tlachichiuali sankej kijtoua ipan ijtolmej chikuasentipaj uan chikometipaj kanij ni tlanejneuilyotl.

Ni tlatitlanili axkayotl tlen teposixneskayomej uelis nojkia tlanauatijketl ka tlanextikayotl yejyekoltlanili kaltonmiajokuili ka tlasentili tepostlanojnotsaloli uan teposixneskayomej, kampa tekitissankejke tlakechilmej kanij ijtoli uan machiotlajtolmej katli tlaliyatlatitlanili axkayotl tlen tlayejyekoltlanili kaltonmiajokuiliuan kampa moaxkapanos tlaixpanextia kaltlanamakani kampa eltok tlenijki kinekij kitlamiltisej tlaixkotonali tlen yeyejkoltlanili uan majkauili asitilistli; amo temaktilis iuexka nechikoli uan tlaltipaktli teyoualmej, ka tlatemaktilistli sentlapijpiyali kijchikopatlas katli kikualtlalis imiyakaj kemaj se tlanojnotsali yayak tlatemaktilis tlentepostlanojnotsali uan teposixnexkayomej motekiuis ka sansej tlanamakilistli o se kakiuil tlaltipaktli, tlanauatis tlasojsololistli, xitlaualmej o tlatlapantli san katli monejki motsontis neneliya, uan uelis mochiuas katli kijtouaipan ijtolmej chikuasentipaj uan chikometipaj kanij tlanejneuilyotl.

Tlatitlanili kimelaua, temaktilistli kemaj axmotekiuiya, ijkinoj tlatemaktiliya o mopatla patilistli kampa ki olinia uan kichiua, axkayotl tlen tekipanolistli ka imiyaka teyoualmej kinmmaktiliya tlaneskayotl tepostlanojnotsaloli uan teposixnexkayotl.Tlatitlanili kimachiltis ni maseualtlakuiloketl kampa peua uan kampa tsonti, se uelis temakas se tlajtoli. Tlatemaktilistli uelis kitekiuisej ka tlanamakili tlaixpanexpa, iyantok uan ka imiyaka kin kalakisejtlen teyoualmej uan maseuali kuatitlamej, katli kitlakechiya tlajtoltlasenkauali ka tlaasitilistli, tlapeualtilistli katli eltokej ipan ijtolmej ome, eyi, chikuase; uan chikomej kanij tlanejneuiyotl.Ni tlatitlanilikiitas katli motlanetia, kampa tlatemaktiliya,ijkinoj o tlatemaktilistli tlen yolchikaualotlmotlakechitokej ka yanij tekitikaj axkayotl. Nochi tlayolmelaualistli katli kijtosneki ni tlakuilolpamitl amo uelis mouikas uan motitlanis ka chiyalistli amo miyak tlen sempoualli uan majtlaktipaj tonali; sankej panotiuala tonali uan amoyok kiseliya kamanalistli, ni tlakechili kimakilis amatlatechpouilistli.

Tlatemaktilistli kampa temaka tepostlimekatlanojnotsaloli uelis temakasej sentikaj tlaixpanexpa, kiampatemachtli monechikosej, se motlachilis kampa monechikoua ka sentika nekilyotl uan temachtli echkapantsi, ipatikayotl tlen yochilkaualotl katli kitsontlamiya; amo uelis kitlachilis katli kitlankej tlakuitlauiltilotl ka tominchikauali. Tlatemaktilistli motekiis ika sentik uan pakilyotlkampa ki kixtia tomi yejyekayotl kampa tekititok uan kinmakatok xitlauaksankej kijtoua ni nauatili uan tlanelchichiuali atsalantik tekipanolistli. Ni tlakechil axkayotl tlen teposixneskayotl kiuikas sentik amatokayotl tlatemaktilistli.Ni Nauatili kijtoua o ki melaua tlaixnexpa tomin tlajyouiltili kampa kinestiya amoyok kichiuasej tokaj tlatemaktilistli, ka sekinok, kampa amo motsontikej tekiaxkatilotl.kampa mokajkej tlajtoli uan kampa momapaluia.ipan tlaixkotonali tlen tlatemaktilismej,ni tlakechili tlamachiltis ka axkayochiualketstli uan kiampa kichiuasej, uelis, inin tlanauatil katli monejki monelchichiuas tlen kimakilis ipan tlapaleuil yolchikaualotl.

Tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili tomintipanuan tlen kaltlanauatili axkayotl tlen teposixnexkayotl, elis iseli tlanauatis ipan sematilistli uan tekipanoli, yejyekoltlanili ipan tlayejyekoli nochi sansej tekipanolmej, uan tlanatisej san katli uala:

I. Kitlalis nelkualtilistli ka senlanatili;

II. Tlayejyekosej tlachil tlaxtlauili ka seyok selnemilis. Machiotlajtoltinij nechikoli kinelchichiuas kuali tlakechili tomin tlachilistli kiampa tlaasitilistli mochiuas kuali tlayejyekoli uan katli kimelaua inin yejyekotlanili;

III. Kitlalisej inin axka amatlakechili, ika se tlachiuali tlen tlaixtlalistlika maseual nechiolistli katli monejki;

IV. Uelis motlalis sematilistli tlatekiyouili tlen ixnestili kemaj motsontis ika tekipanol tlayektlalis ipan tlasentili inin yejyekoltlanili;

V. Nauatilmej kinelchichiuasej, tlen sesej tlakanejchikoli, tekitikauali katli kiixmati kemaj peua tlatemoli uan katli kisenkauas ipan tlaolichiuali neneliya mochiuas setlamantiktlatemoli;

VI. Tlen tlakayochiuali tlen ueyi tlajtouani uelis kitsontisej ka tlajtolmelaualistli atsalantik uan asitilstli ika tlajtoli. Makauilos ika sentik uan kiijtosej nochi tlamantli ka nechikoli tlen tlaixtlalistli; inin nechikolistli, tlajtoltlasenkauali uan uelis mokualchichiuas sentika tlaixnestili teaxkanij katli kijtoua ni nauatili;

VII. Nochi tekpanyolmej, tlachiuali kielkaua tlatitlanili axkayotl tlen yejyekotlani tomintipaj iuan tlalnamikyantinij axkayotl tlen tepostlaixnexkatl uelis tlakuaualpetonili iyojtsi mauil temoli uan amo uelis onkas tekikotonali. Pano se pamitl nopa tlatitlanili axkayotl tlen yejyekoltlanili tomintipajkitlalis tomintlaxtlauili kin uejkatlaliya tekipanoli , xitlaualistli, tlatlapantli pakilyotl o tekipanolismej, yanij mochiuas kemaj nelchichiuali tlen mauil temoli kanij,kimoyauas. Kemaj moijtoua monelchiuas kanij tlakanechioli kampa peua se tlaolichiuali nenentiyas ka se mauitemolisan uelis tlakuaualpetonili kitlamiltis tlaixpanoli katli mochijki ipan nelkualtilistli kemaj tlaolichiuali; nochi tekpanyotl katli motekiui ipan tlaolichiuali inon uelis tlatlanilistli ipan manauil temoli mopeualtis ika nelkualtili katli kijtosneki. Nochi manauiltemoli elis amatlakechili ka tlajtoltlasenkaketl uan mauililtekitinij katli tlamtinij ipan tlaixmatilistli tlen ijtoli najpouali uan majtlaktli iuan nauitipaj tlaijtoli kanij tlanejneuiyotl. Uelis moselis nochipa tomin tlaxtlauili ka tlanejneuiltipaj ika tlachiuali ipan tlaolichiualismej;

VIII. Katli kiyejkana tlakayochiuali kipanextisej sesenxiuitl se tlapaleui tekitl uan ejeyitipaj meestli se amatlayolmelaualistli tlen teipanolmej chikauak tlachiuayanij uan tlaijtoltiyanij tlen mexkosejkotili; kiixpanextisej ipan machiosentili nejchikoli sesenxiuitl uan ipan machiotlajtoltinij tlen mexkosejkotili ka tetomitl ijtoli najpouali uan majtlaktli iuan eyitipaj tlaijtoli kanij tlanejneuiyotl.

Tlen axkayochiualketstli uelis tlatlanis katli ueli machiosentili pan ixpanextili katli kiyejkana kayanij;

IX. Nauatili kimoyauas kanij tlakayochiuali tlen tlanextili tlanauatilko ika amatlapeualtilistli tlen ueyi tlajtouani bajo principios de gobierno teposixnextili uan tlapostos tlajtolmatili;

X. Tomin tlaxtlauili katli kiselisej tlen tlaixnamikinij uelis mosejkotilis katli kijtoua ipan ni jtoli chikuansepouali uan chikometipaj kanij tlanejneuilyotl;

XI. Katli tlaixnamiki tlen tlakayochiuali uelis kinpatlasej ininteki ka ome eyitipaj tlatlapantli tlen imaxuan katli mopantiya mexko tlaijtolxitlaketl, katli tlauel poliui ipan tlayejyekoli tekipanolismej, ka tetomitl katli kitlaliya ni nauatili, uan.

XII. Se tlakayochiuali kipiyas imaxuan san tlaixpiyalistli, katli kiyejkana yaya uelis kitlalisej ka ometipaj iuan eyitipaj tlatlapantli katli imaxua mopantiya ipan machiotlajtoltinij, ipan tetomitl kijtoua ni nauatili.

Ni tlanatilko tlakayochiualismej, sankej tlatitlanili axkayotl yejyekoltlanili tomintipa sankej tlalnamikyantinij axkayotl tlen teposixnexkayomej mosejkotilisej ka chikometipaj tlaixnamikinij ka tlanauatiketl, kintlaliya tekitlalistli tlen axkayochialketstli ka tlaixtlalistli tlen tlaijtolxitlaketl.

Ni tlanauatiketl tlen se tlakayochiuali kitokaxtiya ka machiosentili nejchikoli ka nopa tlaixnamikinij, ka tlaixtlalistli tlen ome, iuan eyitipaj tlatlapantli imaxuan katli mopantiyaj, ka nauitipaj xiuitl, uelis kintlalisej sempatsi pamitl.Kemajkintlaliya makiixnamiki se tlaixnamiketl katli nelneliya kitsontis iteki katli kijtoua ni tonali, tekipanos ipan tekikali san kemaj poliuis sankentsi itekipanol kej tlaixnamijketl.

Nochi tlaixnamikinij uelis motsontisej ka yanij amatlanekilistli:

I. Eli Mexko tlakatl motlakatilis uan kejna mits melaua nochi xitlaualistli uan ixpantlajtolmej;

II. Tijpiyas sempouali uan majtlaktli iuan makuiltipaj xiuitl;

III. Kuali pakilyotl tikixnextiya uan amo tijchitok tlaiyouili ka tlaixpanoli kemaj mits kalsakej ika miak xiuitl;

IV. Tijpiyas mo amatlamatilistli;

V. Ya timo tekipanolti, ka eyitipaj xiuitl, ka tlatekpantli tlamatil tekipanolismej, ka sentik yolchikaualotl o tlamachtikayotl ka tlamantli asitilistli yejyekoltlanili tomintipaj, tepostlamoyaualistli uan tepostlaixneskayotl, san katli monejki;

VI. Kitlalis, ipan tetomitl kanij tlanauatili, tlen tlaixmatilistli katli monejki kemaj tlayejyekol tekitikayotl;

VII. Amo kemaj tekititok tlateyoual tlajkuiloketl,nochi tomintipaj mexko tlanauatiketl,axkayo machiotlajtoltinij uan teyoual tlajtolxitlajketl, tlateyoual tekitiketl, tlanauatijketl tlen tlaltipaktli axkayotl,kayanij xiuitl kemaj kitlalikej, uan.

VIII. Ipan tlatitlanil axkayotl tlen yejyekaltlanili tomintipaj,katli axmotekiui, katli teipa eyitipaj xiuitl , amo onkaj tekitl, yani kiixnamijki uan tekititok pan ni ueyi kali kampa tekiti kampa itstoya maseualmej o sekinok tlen kenijki mochiuas kin tlayouiltijtokejsankej kinmelaua kin notstokej atla momapaleuia tlaltokayomej. Pan ka tlaixnamiktiyanij axkayotl tlen teposixneskayotl amo kintekiuitokej, iyoja eyi xiuitl, iyonsej tekitl, tlaixnamijkej o tekipanoli sentik tepostlachichiuanij katli tlaompanamakanij o sentlapijpiyali katli ixnestokej ininjuanti,tlayektlaliya tlen tlalnamiktiyanij.

Ni tlatitlanili ax uelis tekipanosej ipan katliueli o seyok tekitl, tekitl kampa kichiua sentika tlatitlanili, uan kinkixtiya katli tekititokej ke tlamachtijkayotl; kampa ki kixtia kemaj kiixmatis kuesoli kipias ejeltili xitlauak o inka xitlauak, kijtoua nauatili, kampa kikualtiliya, uan uelis maseualmej sankej kimelaua, uan kiixnamijki ni tokayotl kanij naui tlanejneuilyotl, uan ixpantlajtol tlatemoli. Ni nauatilli ki kualtilis ni kampa kichiuasej sanjke kimelaua kin tlaltokej tekititokej uelis tlanauatis kampa tlaejlamikisej ka kuesolmej, kinmelaua maseualmej ki ixpanextiya katliejelti nimaseualmej ka tomintipaj tlayektlaliya.

Katli tlaixnamikinij kampa tekitito san chiknauitipaj xiuitl uan amouelis kikauas uan uelis tekitisej yankuikej ipan ni tekititl. Inon uelis kampa ni panotok kuesoli uan ax kiseliya tekititok, kampa kisa uan kitlaltokej kimelatok, ika yanij mochiuas katli nestok ipan ni ijtoli uan asitilistli katli ipatlakaj kemaj kitsontis xiuitl katli monejki.

Katli mokajkej tekitisej ki ixpanextisej amatlatsintokilistli kemaj tlajtlankej kampa kinextiya pan tlapoualmej achtiui, kampa tekititok kanij maseual tlaixneskayotlmokalakitokej axkayomej Mexkokaltominajokui uan tlaxtlaua ni mexko uan tlalnamiktiyanij axkayotl katli kinelkiitas ipan tlamachtikayotl, uan tlalnamiktiyanij namikilteyouantinij tlapoualistli uan kampa eltok amochtli ki ejlamiki ni tlaltepaktli.

Kampa kinnauatiya, tlanauatiya kampa kin tlapejpenia kitlalisej nechikoli kemaj kipiya se kakiuili uan kampa kaktok uan tekititokej, kijtosej ka inin miyakaj uan tlaixtlalis kampa tlaixnextili kanij tekitiketl tlaltokayotl ka ueyi uan uekatok tekititok, kipias kuali tlaixtlalistli.

Ni maseual nechikoli kititlanis se amatlajkuiloli tlaixnexpa kimakixtis kampa kaktok. Kiitas kemaj tsontik, kampa mokajkej, kampa tlajtlani amamej kipixtos kampa ki ixpanextiya pan ni itlakotonka uan, ki asikej uan itstokej paktokej, kin tlalisej se amatlayeyekoli kimachiltokej pan inin nemachtil, tlen kenijki mochiuas uelis kiitastlaixpanexpa nechokoli miyaki maseualmej sajseko.

Kampa kichiua se amatlayejyekoli kampa kijchijki tlaixmatili,tlaixtlachili maseuali uelis kipouas katli kinejneuiliya kemaj tinejneuilis ome tekikalmej ueyi tlamachtilkapaj uan kitolis kuali kemaj monextiliya ipan tlamchtijkayotl.

Ni tlalnamikyantili tlen tlamatilkayotl kemaj kaktok, kititlanis kampa kichiua ma kitsontikaj tlanauatilistli kampa ikuilotokej pan se amatl ka axmiyak ke eyi uan axpanos makuili tlayejyekouanij. kichiua kemaj tlajtlantok uan kemaj kinektok tekitis, ki kixtisej inin tlayejyekol kipiya kipanoltisej uan ki kixtos achi uekapa kampa kin tlapejpenia kipia ki tsontis pan tlapouali maseualmej ki panoltiya kin tlajtlanisej se yankuik amatlanotsali.Nopa kemaj akij kichiua ma kitsonti tlanauatilistli kintlapejpenis kampa kichiua se tlayeyekoli, tlaijtolxitlaketl kinektok tekitis uelis temakas nopa tlajtolxitlaketl.

Kampa kitlaliya inin tokax uelis kichiuas kampa momatlanankej ka ome uan eyi tlatlapantli ka imaxua ka tlaijtoltlaxitlaketl moixpanextiya, pan ipan kakiuili kampa axuelis se ki ikuinis majtlaktli tonalmej kemaj tekiti kemaj peua mo ixpanextia kampa ke kikotonkej kitlalisej, kemaj kimakaj se kakiuili, nochipa tlatitlanili kichiuase se amatlakuiloli uan kititlanisej uan ka ni tlaijtoltlaxitlaketl. Kemaj ka machiosentili nejchikoli ax kinextis tekitis kemaj kitlaliya o kitlapejpeniya kitlalisej kanij kemaj kichiua ma kitsonti tlanauatilistli, tekitiketl pan mexko mo kalakis se yankuik amatlajkuiloli, kimelaua pan imaxak achtiui. Kenikij mochiuas uelis mo ompouis kej kenikij uan mokauas setsi maseuali ki panolti ka maseual tlayejyekoli, ki tlalisej tekitotok ka xitlauak atla kampa kejkij kichiua ma kitsonti tlanauatilistli.

Nochi kampa kichiua tlaixtlalistli uankintlapejpeniya katli tlaixnamikinij amo uelis tijchiuas tlakuaualpetonili.