GUI’CHI’RO’ BIA’RA RIAPA’ XQUENDA CA BINNI NABEZÁ NDAANI’ GUIDXI RO’ ZAGUITA (MEXICU)
Gui’ chi’ ro’ bia’ ni gucua’ lugui’ chi’ ro’ xti’ Guidxi ro’ lu5 xi beu febrero iza 1917
Ra bidxaa diidxa’ ne gucua’ lu DOF 27-05-2015
Diidxa’ Guionna
Diidxa’ Lá Guidapa
Xtipa’ Ro’ Xti’ Guidxi Ro’
Ndaga 97. Ca xaique diidxa’ ro’ bia’ ne ca xaique diidxa’ bia, ca xaique ni rapa xpidxichi guidxi ro’ ne ruuya’ guni ca xaique diidxa’ bia’ ca xhiiña’ ca jneza nga cui laacabe, huaxa zaca ni casi nabaqui’ ca neeza xti’ diidxa’ ro’ bia’. Lu xhoopa iza de ma nuucabe lu dxiiña’ ca la?, zanda guiaadxa cabe huaxa pa che cabe lu xti’ dxiiña’ jmá’ naro’ba, ra guiree cabe maca tobisi tiru de lu ca dxiiña’ ri la?, naquiiñe chinanda cabe casi nabaqui’ diidxa’ ro’ bia’.
Ca xaique ni runi dxiiña’ ndaani’ yoo ro’ ra riree xia donda xti’ guidxi ro’ nga gabi ca xaique ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi ne rucaa diidxa’ bia’ lu gui’chi’ gu’ya’ cayuni ca xaique diidxa’ ro’ bia’ ne ca xaique diidxa’ do’ bia’.
Ca xaique ro’ ni ribee xia diidxa’ bia’ la? zanda cuica tuuxa de ca xpinnica’ o tobi de ca xaique diidxa’ bia’ o ti xaique diidxa’ ro’, pa zaca racaladxica’ gúnica’, o pa guinaaba’ ca xaique ni rucaa diidxa’ bia’ ca gacani, ne laaca zanda guinaaba’ tobi de ca yoo ro’ ra ria’ diidxa’ bia’ cani o laaca zanda guinaaba’ ti xaique xti’ guidxi ro’ ni, ti ganna cabe pa cadi cayuniná ca xaique diidxa’ bia’ ca xquenda binni guidxi. Laca zanda guinaaba’ cabe ca xaique ni rapa xpidxichi guidxi ne ruya’ gúni ca xaique diidxa’ bia’ ca xhiiña’ ca jneza guini’ni, ti laa pe ca nga jmape naquiiñe ganna pa ca xaique ri cayuunica’ xhiiña’ jneza.
Ca xaique ni runi dxiiña’ ndaani’ yoo ro’ ra riree xia diidxa’ bia’ ca la?, zanda cui cabe ne zanda guchaa cabe ca xaiqueni ni runi xqui’chi’ guidxi ne xcaadxi xaique ni runi xhiiña’ guidxi. Ca xaique diidxa’ ro’ bia’ ne ca xaique diidxa’ bia’ la?, zanda guchaa cabe ne cui cabe ca binni ni runi dxiiña’ ndaani’ ca yoo ro’ ra riree xia diiidxa’ bia’ la?, ne ndaani’ yoo ra riree xia donda ique binni, zaca cani casi nabaqui’ diidxa’ ro’ bia’ la?, ne casi nabaqui’ xtiidxa’ cabe.
Lu cada tapa iza la?, ca xaique ni ribee xia diidxa’ bia’ ca la?, de lade nga cuicabe tu gaca xaique xticabe, ne ra cui cabe xaique ri la?, nanna dxichi ca deque ma que zanda di cui cabe laa xti’ iza ni zeeda que. Cada tobi de ca xaique xti’ yoo ro’ ra riree xia diidxa’ bia’ ca la?, zudii xtiidxa’ cabe neza lu ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi ca sicari’:
Xaique ro’: " zudii xtiidxa’ lu’ gúnu’ xhiiña’ lu jneza ne naya ra gacu xaique ro’ ni ribee xia diidxa’ bia’ ne gunu’ guirá’ ni ná gui’chi’ ro’ bia’ ra liibi lizaa guirá diidxa’ bia’ xti guidxi ro’ zaguita (mexicu) ne gunu guirá’ ni ná ca diidxa’ ro’ bia’ ni riree lu ni ca , ne gapalu’ guenda nazaaca xti’ guirá’ binni guidxi, ni nabeeza ndaani’ guidxi ro’ ri la?,
Xaique ribee xia diidxa’ bia’: "Zudie xtiidxa’".
Xaique ro’: "Ne pa que gunu ni la?, guidxi ro’ ri’ gusaabaná lii ne gusaaba ti donda iquelu”.
Guirá ca xaique diidxa’ bia’ ro’ la?, ne ca xaique diidxa bia’ la?, zudii xtiidxa’ cabe neza lu ca xaique ro’ ni ruuya’ guni cabe xhiiña’ cabe jneza ne neza lu ca xaique ni ribee xia donda ndaani’ guidxi ro’.