El zapoteco de la planicie costera, variante del zapoteco y parte de la familia lingüística del Oto-mangue, es hablado por 66,893 personas ubicadas en el estado de Oaxaca, en los municipios ...

GUI’CHI’RO’ BIA’RA RIAPA’ XQUENDA CA BINNI NABEZÁ NDAANI’ GUIDXI RO’ ZAGUITA (MEXICU)

Gui’ chi’ ro’ bia’ ni gucua’ lugui’ chi’ ro’ xti’ Guidxi ro’ lu5 xi beu febrero iza 1917
Ra bidxaa diidxa’ ne gucua’ lu DOF 27-05-2015

Diidxa’ Guionna

Diidxa’ Lá Guionna

Xtipa’ Xti’ Xaique Ni Rucaa Diidxa’ Bia’

Ndaga 84. Pa lu chupa iza de bizulu xaique ro’ xti’ guidxi ro’ zaguita mexicu guni dxiiña’ ne guiaadxa la?, ca xaique ni runi dxiiña’ ndaani’ yoo ra ria’ diidxa’ bia’ ca, ne ca xaique ni runi dxiiña’ ndaani’ yoo ra rie binni ica lá ti ica credencial ca la?, ne ca xaique ni runi dxiiña’ ra yoo ra ria’ diidxa’ bia’ ca la?, ziu jma de galaaca gutaagu xtiidxa’ ca’ ti ganda cui ca’ xti’ xaique ni guiaana ga jlugar xaique ro’ que, ne ra ma gulii cabe xaique ni guiaana ga que la?, laaca ca xaique ri’ cue ca’ ti gui’chi’ lu chií gubidxa ti ganda gaca dxiiña’ ra cui cabe xti’ xaique ro’ xti’ guidxi ro’ zaguita (mexicu), huaxa ra gaca ca dxiiña’ ri’ la?, naquiiñe guya’ cabe ca dxi chi gaca ca dxiiña’ ri, ne bia’ dxi guiree gui’chi’ cuidxi binni, ne que chi tiidi di ni 14 beu ne jmá’ de 18 beu.

Pa gueda chuu tuuxa gacaga xaique guidxi la?, qué zandadi’ guchaabe o ucuibe tuuxa binni guini xhiiña’ xti’ guidxi ro’ ni dxaaga zaguita (mexicu) jmá’ pa gueda gunibeni sin xtiidxa ca xaique ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi. Ra gueda guiluxe binni ri’ guni dxiiña’ que la?, napabe xi gusendabe ti gui’chi’ ra nuu ca xaique ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi lu bia’ dxi gueda guiluxe xhiiña’ be.

Ne pa xaique ca guiaadxa lu xtapa iza cayaadxa laa que la?, ne pa ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi que cayuni ca dxiiña’ la?, ma laacabe guyuubi cabe xti’ binni gaca xaique ro’ xti’ guidxi ro’ zaguita (mexicu), ne ma laa gunduuxe chaahui ca dxiiña’ biaana caa que ñaca que; ne pa cadi nuu ca binni ri’ cuchaaga xtiidxa’ ca la?, zadxela ga ti binni guni dxiiña’ que laga guidaagu ga ca binni ri güica diidxa’ ne ma ca xaique ni runi dxiiña’ nadaani yoo ra rie binni ica lá ti gapa credencial ca nga cui’ xti’ xaique guidxi ro’ xti’ zaguita (mexicu) ni guni ca dxiiña’ xti’ guidxi ro’.

Pa cadi cayuni ca xaique gudxi ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ xaique guidxi que dxiiña’ la? ma ca xcaadxi xaique que guni xcaadxi dxiiña’ ne cuiga cabe tulaa ganda guiaanaga gaca xaique guidxi, laga cueecabe ti gui’chi’ ra cuidxi cabe binni guidxi ni gacala’dxi’ gaca xaique guidxi ro’.

Ne pa guiaadxape’ xaique gudxi que lu tapa iza para gueda guiluxe ca xiiña’ la? ca xaique ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi que cui ga tulaa guianna gueda gunduuxe’ ca dxiiña’ ni biaana ne má’ qué ñaca que.

Ne pa ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi ca que cadi cayuni ca dxiiña’ la?, ma ca xaique ni biaana que nga cui xti’ binni ni gaca xaique ro’ xti’ guidxi ro’ zaguita (mexicu), ne laaca zunica’ ti ganda gaca ca dxiiña’ ca, ne napani xi gacani casica bi’ni’ cabe ca dxiiña’ dxi guli ca xaique ni guyuuga lu ca dxiiña’ xti’ xaique guidxi ro’.