El tseltal es parte de la familia lingüística del maya y tiene diversas variantes, las cuales se autodenominan: bats’il k’op (del occidente), bats’il k’op (del norte), bats’il k’op ...

SJUNIL MUK’UL MANTALIL TA SPAMAL SLUM SK’INAL MEJIKO

Muk’ ul Mantalil la yich’ pukel ta a’ yel ta Diario Oficial de la Federacion ta jo’ eb yu’ un ferbrero ta ya’ wilal 1917
Slajib Mantalil jun pukbil ta a’ yel ta DOF27-05-2015

Sjukebal Sk’oplal

Yich’ stsaik spisil

Chanlajuneb sjukwinik mantal. Te yutsilal sk’ulejalil te ay ta sk’ab te stsobil jtsob jtejklum, te jtsob jteklumetik, te jteklumetik, te yolil slum sk’inal mejiko sok ta tsakawtsak tsobwanej-kananetik te batik k’axem sjoylejal, ya xkanantayok ta lekil, eficacia, bitik ay yu’unik, jamlnaxme sok lek nojpil yu’un stael te biluketik te banti xla x-ak’otkbeel.

Ta slok’esel te at’el albilix yutsilal ya tsaok ta snail teme ya sna’ik spasel yich te bit’il k’oem ta nopel, banti kalalmakbil, stsobiltsobtejklum, ta tejklumetik sok ta yolil slum sk’inal mejiko, te beluk sk’an yich tael ta yak’el yu’un te yutsilal spek’tsa te bitik chonel x-ak’ot ta tsakal te stojol bit’il albilix ta xat’al k’axemix. te kaxemixe, mayuk xch’ayel yu’un jich albil le ta chanlajune’b xchanwinik tsobmantal, swak xat’al sok balunlajune’b xchanwinik.

Te yu’unintaelik, ak’el majanel sok majanel spisil te bitik U’nintabilix, smajanel at’elil ta chikan beluk ay ta balumilal sok xchapanel te at’el yich pasel, ya staik mok ya och ta pasel ta swenta ta ch’unel lekil at’elil komonstuntesel lek’ay yalel komonstuntesel janix jich kolem ta xcholel yach’ilsnojp’ilil pastiklabil swenta ta smakel, yame yich jamel yu’un ta komonstuntesel, ja lek ya yich ilel te tsojklum batik lek-ay ya’yojibal pasbilix te jayek stojol, lekilal, snail stojel financiamiento, Pajalk’anbil sok jichnix te bantito k’axemtel ta naelstojol.

Te kalal yich ch’unel te bit’il albil ta xat’al xat k’axemixma stak slekilal yu’un yich elel ta lek te bit’il k’oemik ta pasel, te mantaliletik xk’ot ta nopel yu’un stsak-yip, sbeibalik, toteswanejetik, sk’anik sok jich-nix sjo’tak yu’un sjelawtes te bitik ay yu’unik, lek at’el sok lek snojibal ta skanantayel te yutsilal spisil te tsobjklum.

Te skanantayel yutsilal sk’ulejal jtsoblumetik yu’un te stsobil-a’teljtuneletik, te tejklumetik, ta yolil slum sk’inal mejiko sok te tsakak tsak tsobwanej- kananetik te banti k’axemik sjoylejal, ja ya ch’uun te bit’il chajpal ta tsobmantal sok te manatliletik toteswanejetik. Te stael ta na’el yu’un bitik at’el albil yutsilal yich pasel te sk’anel sna’elpasel le ta tsobtejklumetik stsoblumiletik yichi yal ta xcha xat’al te tsobmantal.

Te at’eletik Komonstuntesel ja swentainejik yak’el ch’unel te bitik stsako yip te bit’il albil ta xchanebal sk’oplal le ta muk’ulmantal.

Te at’eletik Komonstuntesel le ta stsobiltsobtejklum, te tsoblumetik sok te tejklumetik, janix jich bit’il yolil slum sk’inal mejiko sok ta yawilsnail chajpanmuliletik, jananix xbak yot’an ta spaselaa te lekil-a’telil swenta yutsilalik komonstuntesik ja swentaine yilel te binti spasta, ma stak yoches pajal le ta tsaltombail jaiknax te pas k’op a’yejetik.

Te ak’elnaelstojol, chikan bit’il chajpalchap te xk’asesel k’op ta tsoboltsob, ya spuk lok’el ta smelelil, te muk’ul at’el komonstuntesel, te tsakaktsak tukelalil, te yawilik sok te tsobtejklumetik te yakal skanantayel Komonstuntesel sok yantixan beluk xchikna ta yoxebal mantaletik ta muk’j-atel jtunel ta jtejklum, yame sk’an yak yip at’el ta yawilnojpesibal sok xchol spisil te beluk x-alok, snojpeljunetik mok stojoktesel tsoboltsob, ma stak och ta ak’elnael stojol sbiilik, lok’ombaetik, k’opetik mok x-akwane-naelstjol yejt’al te x.ak’ot ochel ta pukel sk’oplal jun-nax te chikan mach’a at’etunel komonstuntesel.

Te mantaliletik, te ayik ta yawilik yu’un spasel, yame xchajpan ta lek yu’un tulan ak’el ich’el ta muk’ te bit’il ilbilix le ta xchebal xat’al jilemix, junaxme ta chajpel te ya’anel k’opetik te banti stak och.