Yoxebal sjol sbiil

Xchantenel

Yu’el Muk’ Ch’ujkawal

Chanlajuneb yo’winik mantal. Ta yak’el te pasbil k’opetik ta Muk’jchukawal le’ ta spamal sk’inal mejiko ta jun muk’ul tsojbojibal ta Chajpanel k’op, ta Muk’ Snail Tsaojibal, ja nix jich ta yajwil olil tsojwanej sok junax ta sjoylejal sok chajpanwanej ta yolil mejiko.

Te kananetik, sok yich’el ta muk’ te Yu’el Muk’ jchukawal ta Spamal Sk’inal Mejiko, ayme ta stojol yu’un tak’uwanej yu’un Muk’ul at’el Jtunel ta Stsobil tsob Jtejklum, ta slajibal te, te ja chik’an te bit’il chajpalix le’ ta banti muk’ul mantalil, ja ya schiknantesbe sk’oplil te mantaliletike.

Te muk’ul at’el tuneletik yu’un Stsobil tsob Jtejklum bulux tulme chajpalik sok sok Spisil me ya x-atejik mok ta snailtik.

Te bit’il yal te mantalil ja yak’ ta slajibal ta tsobel sbaik yu’un spisilik sok Sanil komon yuninel, yu’un smelelil ta muk’in te bitik yu’un ja jich ya sujawan lekil snojpajibal mok ja te bnit ya xtuun yu’unik te lume.

Te tsalbel sbaik te muk’ul at’el jtuneletik, te bit’il ya xlaj at’ejik ta Spisiliksok snail, ta stalbel sbaik ta sjoylejal, snail lxajt’al xajt’ tsaojibal, ja’nix jich te yat’elik ya xk’otik ta abatinel ta komon stuntesel yu’un Yu’el Muk’ul ch’ujkawal yu’un Stsobil tsob jteklum, yame spas mantal jich bit’il ya yal te mantaliletike, ta slek’ilal te banti ya yich’bel jip ta ja’ ini Muk’ul mantalil xchiknantese.

Te Consejo de la Judicatura Federal sbiile, ja’me ya xchap jayeb yajtalil, xatilayel bitik ay yip, swenta lum k’inal sok bitik ay ta pasel, teyme tik’il tsakal banti ya stak’ ta lok’esel k’op a’yejetik, banti bitik ya xlok’ ta ilel sok tsaltomba yu’un sleel tak’in, ja’nix jich te Tribunales Colegiados sok Unitario Circuitos sok snail xchajpajibal muliletik.

Ja’nix jich ya yich’ chajpanel sk’oplal ta stojol Plenos de Circuitos, ja’me ya yil jayeb yajtalil sok jay chajp a’teliletik yu’un te Tribunales Colegiados te ayik ta jujuchajp mantaliletik, ja’me ya yich’ ich’el ta muk’ bit’il chapal ya xil sok ya’telul.

Te a’teletik yu’un Pleno de la Suprema Corte de Justicia, ay me ta swenta xchajpanel yu’un me lek pajal ya spujkbey sbaik bitik k’opetikuk ya xchajpanik, ja’nix jich yak’el k’op a’aye ta stojol Tribunales Colegiados de Cuircuito, yu’un me ya slok’es ta chajpanel ta oratiknax te k’opetik te baytik jachemiktel, ja’me chikan bit’il chapal ta pasel yu’un te Corte, jich me ay xchajpanel ta lek te muliletike. Te binti ya xchajpanike jich me na’bilix stojol te k’alal ya yich’ pukel sk’oplale.

Te muliletik te maba lajem ta chajpanele, ja’nix jich bit’il yantik muliletik ta mantalil sok yantik bitik pastilaybil te k’axumtaybil mantalil, yame yich’ tojliyel ta chajpanel ta jujchajp ta banti Cámara de Congreso ay ta swenta mach’a yich’o ya’tel ta presidenteil mak ja’ te muk’ul ajwalile, ja’nix jich yame yak’ smantal te Consejero Jurídico te ak’a yal te bistuuk ya sk’an koltayel te krisanuetike, jich bit’il yantik mantaliletik.

Te mantalil ja’me ya xchajpan sok sujbilme ta xch’uunel mantalil te ya yak’ te Tribunales del Poder Judicial del la Federación sok a’teletik ta Plenos de Circuito ta swenta xch’uunel mantalil jun, ja’nix jich bitik ya xk’anot ta pasel mak ta sjelontesel.

Ta xchajyak’bel yat’alul ta yich’el ta stu’untesel te muk’ tsobwanej at’el tunelj tsoblum ta mu’kul tsoblum, te yajwil olil tsojwanej ta sleel tunel, ma me stak ta stsa’eltesel’aa te jayeb k’aal ya x-at’ej.

Te mach’atik ayik ta ministroil ta banti Suprema Corte de Justicia ya me xjala ta ya’telik jo’lajuneb ja’wil, ja’nax me ya stak’ik ta tijel jich bit’il ay sk’oplal ta banti xchanebal titulo li’ta mantalil jun sok te k’alal ya ts’akaj ja’wil yunike tey nax me ya xlaj yo’tanik ta tuuntesel a.

Mame tuluk mach’a k’axem ta ministroil ya stak’ yich’ najkanel ta yan belta ta a’tel yan me sk’oplal stukel te me ay mach’a k’axem ta a’tel jun cheb k’aale.