U ALMEJEN NOJ A’ALMAJT’AANIL U MÚUCH’ PÉETLU’UMILO’OB MÉXICO
Noj a’almajt’aan ts’áaba’an ojéeltbil tu Jala’ach Tsaalajil Nojlu’um tu 5 k’iinil u winalil febreero tu ja’abil 1917
U ts’ook jelbesajil ts’a’aba’an k’ajóoltbil DOF 27-05-2015
Óoxjo’olts’íib
Péets’el IV
Tu Yóok’olal U Nojpáajtalil P’is Óolal
U 94 Jatsts’íibil. Ku ts’a’abal u meyajil u Nojpáajtalil u P'is Óolalil Nojlu'um ti’ jump’éel u Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolal, ti’ jump’éel u Kúuchilil P'is Óolal ti' Yéeybal, ti’ u Ka'ap'éel Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal yéetel ti’ u Yáax Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal beyxan ti’ u Yáax Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal.
U tsolmeyajil, u kanáambalil yéetel u tojmeyaj u Nojpáajtalil u P'is Óolalil Nojlu'um, yaan u yantal ti’ u ka’aka’ajil U Nojlu'um Múuch'kabil Jejeláas P'is Óolalo’ob, je’el bix jets’a’an ti’ le a’almajt’aano’obo’ yéetel le chunts’íibo’ob jets’a’ano’ob ti’ le Noj A’almajt’aana’, ba’ale’ ma’ táan u yokol ich lela’ u Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolal way Méxicoe'.
U Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolal way Méxicoe’ yaan u meenta’al tumen 11 u túulal Ka'anal P'is Óolalo’ob yéetel yaan u meyaj ti’ Báankabil wáaj ti’ kúuchililo’ob.
Je’el bix u je’ets’el ti’ le a’almajt’aano’ u múuch’meyajo’ob le Báankabilo’ob yéetel ti’ le Kúuchilo’obo’ yaan u ts’a’abal u yojéelt kaaj, yéetel yaan u ta’akal wa bey u k’a’ana’anchajal ti’ u k’ambe’enil wáaj k’a’ana’ano’ob tu táan kaaj.
U ka’aka’ajil U Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolal way Méxicoe', u meyaj ti’ Báankabil yéetel ti’ Kúuchilo’obe’, u ka’aka’ajil U Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal, le U Yáax Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal yéetel U Kúuchilil P'is Óolal ti' Yéeybalo’, beyxan u ka’aka’ajilo’ob ku meentiko’ob u ajmeyajkaajo’ob ti’ U Nojpáajtalil u P'is Óolalil Nojlu'ume’, yaan u belbest’anta’alo’ob tumen le ba’ax jets’a’an ti’ le a’almajt’aano’obo’, yéetel le chunts’íibo’ob jets’a’ano’ob ti’ le Noj a’almajt’aana’.
U Nojlu'um Múuch'kabil Jejeláas P'is Óolalo’ob yaan u jets’ik jayp’éel, u jaatsil ich circuitos, u péetil u meyajo’ob yéetel u ka’analmeyajilo’ob u jaatsilmeyajo’ob, ichile’ yaan u yoksa’al le náachkunsajt’aan, Náachkunsajcha’an yéetel keetlam koonol, ti’ U Ka'ap'éel Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolalo’ob yéetel U Yáax Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal yéetel ti’ U Yáax Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal.
Beyxane’, yéetel Noj Mokt’aanilo’obe’ yaan u beetik U Báankabilo'ob Noj P'is Óolalo'ob, u ch’a’ óoltik u jayp’éelal yéetel u ka’analmeyajil U Ka'ap'éel Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolalo’ob takpaja’ano’ob ti’ láalaj jump’éel U Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolal. Leti’ le a’almajt’aano’ob kun jets’ik u beetchajal yéetel u meyajo’.
U Báankabil U Yáax Kúuchilil P'is Óolale’ yaan u yantal ti’ u nojbéeytalil uti’al u jóok’sik Noj Mokt’aano’ob, uti’al u najmaltik u ma’alob t’o’oxol ich u Kúuchililo’ob le ba’axo’ob yano’ob ti’ u ka’aka’ajil U Kúuchilil P'is Óolalo’, beyxan u ts’áajik ti’ U Ka'ap'éel Noj Kúuchilil Nojlu'um P'is Óolalo’, uti’al u séeba’an meyajta’al le ba’alo’obo’, le tu’uxo’ob ts’o’ok ka’ach u ts’áajik Méek'tampáajtalil ti’ wáaj, je’el bix jets’a’an ti’ ch’a’at’aano’ob a’ala’ano’obo’, le ku jets’ik U Kúuchilil P'is Óolal uti’al u ma’alob ts’a’abal p’is óolo’. Le ch’a’at’aano’ob yaan u chíimpolta’alo’ob lekéen ts’a’abako’ob k’aj óoltbilo’.
Le áantaj p’is óolalo’obo’, le a’almaj k’uuxilo’obo’ yéetel le xma' a'almajt'aan tojbe'enmeyajilo'ob yaan u kaxta’al u meyajta’al yéetel yaan u kaxan nu’ukbesa’al tu séeba’anil wa jump’éel ti’ U Múuch' Mola'ayil Méxicoo’, yéetel u Jo’olpóopile’ wáaj u Noj Jala’achil Méxicoe’, yéetel u yáantaj u a'almaj múuch'tambalnáal ti' noj jala'achile’, u yoksaj óoltik u séeba’anil úuch u meyajta’al le k’ambe’enil kaajo’ wáaj ti’ u táan kaaj, je’el bix u tso’olol te’ tu belbest'aanil a'almajt'aano’obo’.
Le a’almajt’aano’obo’ yaan u jets’ik ti’ ba’axo’ob k’a’ana’an le méek’tanpáajtalil kun jets’bilo’ob tumen u Kúuchil p’is óolalo’ob ti’ U Nojpáajtalil u P'is Óolalil Nojlu'um yéetel U Báankabilo'ob Noj P'is Óolalo'ob tu yóok’olal bix u na’ata’al Noj a’almajt’aan yéetel le u píik’kab belbest’aanilo’obo’, bey xan le ba’alo’ob k’a’ana’an uti’al u jáawsajil yéetel u k’eexil.
Le bo’ol ku k’amiko’ob tu yóok’olal u meyaj U ka’anal P’is Óolalo’ob U Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolalo’, Noj P’is óolalo’ob, P’is óolalo’ob yéetel U Múuch'tambalnáalil U Nojlu'um Múuch'kabil Jejeláas P'is Óolalo'ob, bey xan ti’ le Yéeybal Noj Ajp'is Óolalo’obo’, tu yóok’olal u meyajo’obe’, ma’ táan u béeytal u p’íitkuunsa’al u ka’aka’ajil u meyajtik u kuuch.
U Ka’anal P’is Óolalo’ob U Xuul Noj Kúuchilil P'is Óolale’ 15 u p’éelal ja’ab kun xáantalo’ob tu kuuch, chéen je’el u béeytal u k’e’exelo’ob ti’ u kuucho’ob je’el bix jets’a’an ti’ Jo’olts’íib IV ti’ le Noj a’almajt’aana’ yéetel, lekéen ts’o’okok u kuucho’obe’, yaan u yantal u páajtalil ti’ob uti’al u bo’olta’alo’ob úuchik u ts’o’oksiko’ob u meyajo’ob.
Mix juntúul máak ts’o’ok u meyajtik u ka’anal p’is óolale’ je’el u béeytal u ka’atéen ts’a’abal ti’ uláak’ túumben jatsk’iinmeyaje’, je’el u béeytale’ chéen wa meyajnaja’an bey téek kuuchile’ wáaj ts’o’oksaj kuuche’.