El tseltal es parte de la familia lingüística del maya y tiene diversas variantes, las cuales se autodenominan: bats’il k’op (del occidente), bats’il k’op (del norte), bats’il k’op ...

SJUNIL MUK’UL MANTALIL TA SPAMAL SLUM SK’INAL MEJIKO

Muk’ ul Mantalil la yich’ pukel ta a’ yel ta Diario Oficial de la Federacion ta jo’ eb yu’ un ferbrero ta ya’ wilal 1917
Slajib Mantalil jun pukbil ta a’ yel ta DOF27-05-2015

Yoxebal sjol sbiil

Xcha’tenel

Stulanil Stsobil jtsob jteklum sok stalel te awalil

Yox xajt’al

Te swentail snail yu’un muk’ul tsoblej

Waklajuneb xchanwinik mantal. Ja stulanil yu’un stukelik te Muk’ul jpas mantar:

I. Te yilel slok’el te stsobel sbail bayelikme yu’un jpas mantaril yu’un te Stsobil tsob jtejklum jich bit’il ta xcholel ta ju’jun ja’wil te Muk’ul ajwalil ta Spamal sk’inal Mejiko sok te Snail jts’ibuel jun te yakuk xba yalik ta Snail Muk’ul tsoblej.

Ja nix jich, sk’asesel te sk’oplal te sk’oplal te a’telil ta spamal lum sok ta stael yantik j-a’teletik ta Mantarteswanej ta Stsobil tsob jtejklum te bit’il ya yalik, jich bit’il ya slajinik snopel, ta yalel k’op, kejchanel, sjelel, xchapel, slok’esel ta kanantael sok xcholel te bixi ta alel te ja’nix pajal sok;

II. Ta xcha’ najkanel te mach’a yananix xcha’ jil ta xcha’ a’tel te ja’ najkanbil yu’un te Secretario de Estado, yame stukel teme ja’ la yich’ ch’uunel te komon lejbil ya xtale, ja’nax mame jichuk stukel te a’teletik ja’ sbiil te Secretaría de la Defensa Nacional sok Marina, te secretaryoe ja’me ay ta swenta yilel sok skanantayel ta banti yolil ya’tel te muk’ul ajwalile, te Secretario de Relaciones; embadoretik sok yantik wolawal, yantik mach’atik stsoboj sbaik, mach’a yich’o ya’tel ta banti bitik ya xlok’ ta ilel sok sbeintesel, swenta k’ajk’, tsaltomba yu’un tak’in sok yantik niwaktik kananetik, soltaroetik, jich bit’il albil ta mantalil.

III. Sk’asesel ja yu’un stak’ yak’ lok’el te ya’tejib jtujk’awanej ta tsobil tsob jtejklum ta spat sts’akanul yu’un tsobil tsob jtejklum, te sk’asesel yak’el ya’tejib jtujk’awanej ta yan lumetik swenta sjoylejal sk’inal sk’inal stsobil tsob jtejklum sok xchojtajib kuchojibaletik ta ja’ ta yan sok nix te yan stulanil yip, kaxem ta jun ‘u’, ta ya’al yajwalul Mejiko.

IV. Yak’el te xkuxul yot’an yu’un swenta Muk’ul ajwalil ta spamal slum sk’inal mejiko ya stak yak’ ta Kanantael ta Spamal slum sk’inal Mejiko ta tsakal slok’esel ta stsob jtejklumetik, yilel ta stulanil ta lek’.

V. Yalel, te kalal ma chikanuk spisil te muk’ul at’elil ta muk’ul mantalil ta jun Tsob jtejklum, ta me ay ya xk’ot ta najkanel jtul muk’ul j-a’tel jtunel ta juncheb k’al, te mach’a yalbe lok’el sk’oplal te tsaojibal jich bit’il ya yal te mantar ta muk’ul mantaril yu’un ja’iknax ta Tsob jtejklum.Ta sbi’iltesel te muk’ul at’el tujnel yame yich’ pasel ta ta Smuk’ul snail tsoblej yu’un spas mantaril ta yach’il snojpil yu’un te Muk’ul ajwalil ta spamal slum sk’inal Mejiko sok nix te sk’asesel xcha’oxajt’ yajwalul te-ayik-a, sok nix ta yich’el lewaj, yu’un Joyob abatinel, ja’nix jich te bit’il ya yal ta tojotesibal. Ja yat’el och’ ta najk’anel, ma stak ta tsael muk’ul at’el tunel yu’un muk’ul mantalil ta stsael yip yuel ta swenta yu’un yak’el sk’asesel.

VI. Xchajpanel te yayejul stsobwanej te ya yich tael ta swenta yu’un yuel ta jun stsobjtejklum teme ay mach’a ya slajin ta spasel ta Snail muk’ul mantaril, mak ja chik’an bi k’alil albil te sk’oplalil te ya yich’ t’ixesel te bixi pasbil ta muk’ul mantalil, ya yut sbaik yu’un stujk’ik. Ja’ yu’un ts’ibi te Snail tsoblej yame xcha’al alot, yame xtulanub Spisil ta swenta Muk’ul mantaril yu’un Spamal slum sk’inal Mejiko sok nix yu’un Tsob jtejklum.

Te mantar yame yakbe stojobtesibal te bit’il ya xju’ ta chajpanel sok ta slikibal.

VII. Ta sleel chajpanwanejetik ta xch’akel ya’wilal jich ya sna stojol ta stelomal te ay ya xch’ay sba mak yijkitael te bitik spasik te a’teletik yu’un komon tuntesel sok spajel lok’el te bitik ya xtun yu’un komon stuntesel ta spisil sok te slekil Snail chap mulil, ja te bit’il yal ta tsojbmantalil lajuneb swakwinik li ta Muk’ul mantar.

VIII. Snak’anel te muk’ tsojbwane le’ ta toyol muk’tsobojibal ta lekil chajpanel le’ tamuklum, junax ya stsael-oxtul ta yotsesel ja chikan te bit’il sk’an te ajwalil le’ taspamal slum sk’inal mejiko, ja Inc. Bit’il ta stael ak’el mok ma yak’ k’axel ja te sk’ajibal sjunil yu’un mok’ ta yiktael ja nix stukelik, te me la sk’an yaksba ta yan at’elil;

IX. Xch’uunel xchajpanel ya’tel kanan lumetik spamal slum sk’inal Méjiko, ja’ jich bit’il albil sk’aalel ta mantalil jun. Yan teme maba la yal smantal ta xch’uunel Senadoetik jayeb k’aal albile, ch’uunbil me ix ak’ot abi.

X. Ja chik’an bit’il ya sk’an chajban jilel ta lek te tsaktomba le’ tatsak’ul sjoylejalil le yantik stsoblumil stsobnax te ja jich ya sk’anik, lek’ay yalel sk’asesel yu’un ta stsael le’ taxchejbal yoxebal chajpalchajp te banti ayik te cristianoetik leik’aa;

XI. Te yantik te le nix ay ta muk’ul mantalil te mulanbil.

XII. Yak’beyel mach’a ya yich’ ya’tel binti albil sk’oplal ta swakebal artikulo li’ta muk’ul mantalil jun, jich bit’il bantik aytilaybil sk’oplal ta yantik mantalil, sok;

XIII. Yak’el ta jun sbiil mach’a ya yich’bey ya’telul ta swenta Fiscal General de la República mak snajkanel yantik tuuneletik sok slejbeyel sk’oplal ta tijtilayel lok’el te ja’nix ay ta swenta te muk’ul ajwalil jich bit’il albil sk’oplal ta banti xchebal swakwinik ta banti chajp ya’yejul ta A ta mantali to.

XIV. Te yantik binti ay ta muk’ul mantalil jun.