El mixteco del oeste de la costa, autodenominado como tu’un savi, es una variante del mixteco, que a su vez es parte de la familia lingüística del Oto-mangue.

TIÑU CHA IYO CUENDA ÑUHUN ÑUCOHYO

Cha cuu cha ndicha 5 febrero cuiya 1917
Chehe cuu tuhun cha sandihi sama ta quee chi DOF 27-05- 2015

Tiitulo Uni

Capiitulo II

Seccioon III

Cuhva cha iyo Tiñu chi ra cahan tiso vaha chi

Artiiculo 76. Tiñu cuenda ra satiñu cuenda Senado:

I. Cua ndehe tiñu cha cuu politica cha iyo inca ñuhun cha cuenda ra Cumi tiñu Ñucohyo ta cua cua cuhva ra cuenda tichi iin cuiya ra cuu Cumi tiñu ndacañahan Ñuhun Ñucohyo chi Secretariu ra cha ndehe tiñu cha tahan chi cha chaha maa cuenda Congreso.

Tacan ni cua ndehe tiñu a quee vaha tiñu chi inca ñuhun ta cuhva cha iyo inuun ra chi ra cahan cuenda ra Cuñitiñu Ñucohyo ta cuhva cha taa ra, ta cuhva cha cati ra cha cua cundihi chi, ta xico tuhun tiñu, ta chasi tiñu, ta tiso vaha tiñu, cua ndehe tiñu nda cha cumani, cua sandihi tiñu chi a cua tivaha tiñu chi, ta cua tiso vaha ra ta ra cha cua cahan ra cuenda tiñu ya;

II. Cha cua sama tiñu a cua tiso vaha tiñu cuhva cha ni tiso tiñu chi ra cua cuu Secretariu cuenda iin ñuhun, tu cha ni nduvi nuun uvi uni ra cuu tiñu, tu cha ñavi ñivi cha iyo vaha tutu cha indi cuenda Defensa Nacional chi cuenda Marina ñivi cha chica nu tañuhun a ra cuu Secretariu cha iyo cuenda ñivi cha cuu xini cha cuu Ejecutivo Federal a ra cuu Secretariu cuenda cha nduvi nuun uvi uni ñivi a ra cuu embajador, ra cahan cuenda ñuhun inca ñuhun chi ñivi cha cuu cónsul, a ñivi cha satiñu cuenda nu satiñu tiñu cuhva cha cua nduvi uvi uni ñivi a ñivi cha indi cuenda iin sicuela cha cua ndehe tiñu cuhva cha cua cuhun vaha tiñu cuenda cha cuu telecomunicaciones chas acoto tiñu chi ñivi ndihi cha cuu, cha iyo ñuhun ndichi, cuhva cha cuaha nihin tiñu xuhun, ra cuu coronel chi nidhi ra cuu xini cuenda sandadu, cuenda Armada y Fuerza Aerea cha chica ra ta ra nu tati, ta cua cuu chi cuhva cha cati ley;

III. Cua cuhva tiñu ndatu tacan cua cuu quee tahan tuvi ñivi Ñucohyo inca ñuhun, cha cua yaha ndihi ñivi inca ñuhun tichi ñuhun Ñucohyo iin iin un tahan chi cha cua coo tiñu, tichi iin yoo, tichi nduta Ñucohyo.

IV. Cua cuhva ra Cumi tiñu ndacañahan ñuhun Ñucohyo ndatu cha cua cuhun ra Cumi Ñucohyo cua sacuenda ra Ñuhun un iyo ra inca ñuhun, tu cha chini ñuhun tiñu.

V. Cua cati tiñu, tu cha cua naan ndihi tundee ini cha cuenda constitucioon cha iyo tichi iin ñuhun, tu cha cua tiso tiñu inca ra cua cuu xini suhva ni tiempu tichi Ñuhun can, ta racan cua nacachi ndico cuhva cha cati ley constitucional tichi Ñuhun can. Cha cua tiso tiñu chi ra cua cuu Xini cuenda ñuhun can maa ra cuu Senado cua tiso chi chi maa ra Cumi tiñu Ñuhun Ñucohyo ta cua cati ra a vaha chi tichi cha cuu uvi cuhva uni chi ndihi ñivi cha iyo ican, tu cua cundasi chi, cuenda Comisioon cha iyo ican, cuhva cha sanahan suvi ini ley. Ra ni tiso tiñu cha cua satiñu, ña cua cuu cuu ra Xini Constitucional cha cuenda cha nacachi tiñu chi ñivi cua cuiso tiñu ta cua ndehe tiñu cuhva cha cuhva tiñu cuenda ra ta cua coso vaha chi. Tiñu ya cua cundaca ñahan ta ndihi chaha cua cuu chi cuhva cha cati constitucion cha iyo Ñuhun can ta ña cua naan chi.

VI. Cua coso vaha tiñu cuenda politica ndihi ñaa cha cua cuu tichi Ñuhun can tu cha iyo iin chi cu coso vaha nda nuu ra cuu Senado, nda quivi, ndaa tiñu cuu cha cua ndehe ra soco ituhun ni maa constitucion cua cati yoso cua cuu chi, tu chi cha xaan cacani tahan ñi. Tu cha tacan cuu chi maa ra iyo cuenda Senado cua tiso vaha tiñu can, ta cua tayahvi ra cuhva cha cati constitucioon cha iyo cuenda niniin cahnu Ñuhun Ñucohyo ta cha iyo cuenda ñuhun can.

Ley sanahan cuhva cha cua savaha ra tiñu ya ta ndihi cha cha yaha.

VII. Cua canihin tiñu chi iin ra cua ndehe ta coto ra ña cha cutuni ñivi cuenda politico nda cha cumani ra ta ra a nda cha ña vaha savaha ra cuenda tiñu ñuun cua coso vaha ndico cha ndusaca cuenda tiñu ñuun cha cua cuinu ta cua coso vaha un cua coo tiñu can, cuhva cha cahan artiiculo 110 tichi constitucioon ya.

VIII. Cua nanducu tiñu chi ra cua cuu Secretariu cha cuenda Corte de J. Nacion, tichi uni ñivi cha cua cua cuiso tiñu cha tiso maa ra Cumi tiñu Ñuhun Ñucohyo can, cua ndehe tiñu a vaha a ña vaha tutu ndatu a tutu cha cua quee ndico ñi, cuhva can cua savaha tiñu chi ñivi cua satiñu;

IX. Cua tiso tiñu ta cua nduchaa ra cuu Xini tichi ñuun Ñucohyo cuhva cha cahan ta sanahan Cosntitucioon;

X. Cua cuhva tiñu ndatu tiempu cha chinu ley ta cha cuu uvi cuhva uni voto cha cua savaha tiñu cua tava vaha chi, cuhva cha ndoo inuun tiñu cuenda ndihi cha cua savaha tiñu cuenda Ñuhun Ñucohyo;

XI. Cha cua quee vaha tiñu cuenda cha cuu Estrategia Nacional de Seguridad Publica quivi cha cua cati ley cha cha iyo chi cha cua coo vaha chi. Tu cha ña cua sacuinu ñvii cha iyo cuenda Senado tiñu can quivi cha ni cati tiñu chi ñi, cua tava ni tiñu chi maan tiñu can;

XII. Cha cua tiso tiñu chi ñivi cha cua cuu cuenda cha cua ndehe ñi cha na cua taxin ñivi ta na ña cuyuhvi xaan ñi cuhva cha cha cati Artiiculo 6º cha ndaa tichi Constitucion ya, ta cua cuu chi ndihi cuhva cha cati nuun ley ya; chi

XIII. Cha cua tihi ca tiñu ñivi nu cuu chi Fiscal General de la Republica, cha cua tiso tiñu chi ñivi cha cua satiñu ican cuenda ñuun, a cha cua sama tiñu chi ñi, tacan ni chi ñivi cha cuu xini cha cuu Ejecutivo Federal, ta cua cuu chi cuhva cha cati Artiiculo 102 nu cuu chi Apartado A cha ndaa tichi Constitucion ya, chi

XIV. Ndihi cha cua cuhva a cha cua cati cha cuu Contitucion.