SJUNIL MUK’UL MANTALIL TA SPAMAL SLUM SK’INAL MEJIKO
Muk’ ul Mantalil la yich’ pukel ta a’ yel ta Diario Oficial de la Federacion ta jo’ eb yu’ un ferbrero ta ya’ wilal 1917
Slajib Mantalil jun pukbil ta a’ yel ta DOF27-05-2015
Yoxebal sjol sbiil
Xcha’tenel
Stulanil Stsobil jtsob jteklum sok stalel te awalil
Yox xajt’al
Te swentail snail yu’un muk’ul tsoblej
Chanlajuneb xchanwinik mantal. Jaikme stulantes yu’un yawil jchajpmantariletik:
I. Ya ak’ot ta nael stojol te tulan j-elek ta spisil Tsobil-tsobjtejklum ya yal te lebil ajwalil ja me jich ta pasel ta yawil tsaojibal yu’un yip muk’jchukawal ta Stsobil-stobjtejklum;
II. Xk’uxinel sok stsajtayel bit’il ak’bil ta swenta slejkubtesel spasel ta lek ya’tel ta swenta Auditoria Superior de la Federación jich bit’il albil sk’oplal ta mantalil jun;
III. Yame xcha’ tsak ya’tel yu’un muk’ul ajwalil ta Méjiko te mach’a ya xjil ta Secretario yu’un Hacienda, yan me sk’oplal teme ay komon lejbil ya xtal jich bit’il ay sk’op ya’ayejul xchebal fracción ta banti swaklajuneb xchanwinik artikulo li’ta banti mu’k’ul mantalil sok ja’ jich bit’il yantik ya’ayejal ta swenta Hacienda.
IV. Xchajpanel jujun ja’wil te tak’in ya yich’ lajinel ta spamal sk’inal Mejiko, yame yich’ nopel ayantayel, teme ma’uke yame yich’ ch’a chapasel bit’il chajpanbil ya’yejal te ya yak’ te muk’ul j-a’tel jtunele k’alal teme la yich’ ch’unele yame yich’ cha’chajpanel te smantalile bit’il ya yich’ lajinel te tak’ine ja’ yu’un yame stak ya yich’ ch’unel ta swenta yak’el koltayel ta swenta bitik ya yich’ pasel jich bit’il chajpanbil sk’oplal ta mantalil june; te slajinel te tak’ine yame yich’ ilel bit’il ya yich’lajinel ta juju kaj te tak’ine, ja’me ya yich’ ch’unel te bit’il komon chajpanbile.
Te spamantalil ta Stsobil-tsobjtejklum yame yak’ k’axel ta yawil tsobojibal te jachemix yu’un yotesel soknix te stojol slok’esel sme’ a’telil ta Stobil-tsobjtejklum janax me xjala waxakeb k’al ta yu’il oxwinkil, yame sk’an yak’ sba ta ilel te ts’ibijom ta yawil chajpmulil te ay ta sbaik yilel stukelik. Te yawil stsobojibal chajpmantariletik yame sk’an sk’ases te tojolil ta slok’esel te ta stsobil tsobjtejklum ja naxme ya xjalaj jolajuneb yu’un yuilal mux.
Te k’alal ya xjach ya’tel bit’il ak’bil sk’aal albil ta oxeb yo´winik artikulo, te mu’k’ul ajwalile ya me yak’ k’axel ta muk’ul nail tsobobail sjunil smantalul te baytik ya x-ochtel tak’inetik sok xchajpanel jayeb tak’in ya yich’ lajinel ta spamal slum sk’inal Mejiko te mame stak’ xk’ax jo’lajuneb yu’un noviembre.
Ma me stak te ay yan ch’aktoba ta muken, k’ejel a te maba ich’bilik ta muk’e, jich bit’il stalel, ja’nix jich bit’il ta stojol; te mach’atik ya yak’be ya’tel te jts’ibojometik yu’un jich chapal yu’un muk’ul ajwalil ta Stobil-tsobjtejklum.
Ja’nax me ya staak’ najtutesel sk’alelal te jachbil mantaril yu’un yotsesel sok stojol sok te sme’ at’elil, te k’alal ya x-och ta sk’anel yu’un Jpasmantar tik’nax pajbil ta spasel lek ta yawil tsobojibal mak joyob abatinel, ya sk’an yak’ sba ta nael stojol ta spisil k’al te jts’ibuwanej yu’un yawil-jchapmulil ya me yak’ ta nael stojol te binti swentail te ya stsakbet yo’tan yu’un;
V. Xcholel mak ma’yuk yawil ta ilelbel ta joyob sok j-abatineletik ta komon tuntesel ta me ay tabil smul te bit’il yaloj bulucheb swakwinik ta tsojbmantar ja’i li ta Muk’ul mantaril.
Snael stojol te ya’tel te bit’ik ya spas te abatinel yu’un komon tuntesel te bit’il yaloj lajuneb swakwinik ta tsobmantar jai li ta muk’ulmantaril sok xchiknatesel jich bit’il tsobol leel ta mulil ta spasel k’op a’ye’ te ja’ ay ta swenta xchiknatesel.
VI. Yilel te yajtalul te komon tuntesel yu’un ya’wilal k’axemix sok nix te binti ya sk’an yak’ ta ilel sk’anel tak’in, ya xchapik ta me lek ay te bit’il albil yu’un stojol sok yilel ta me ya xch’unik ta snopel te bit’ik chajpanlabil.
Ta yilel bit’il ya yich’ lajinel komon tak’inetik, ja’me ay ta swenta spasel te Cámara de Diputados te ay ta swenta te Auditoría Superior de la Federación. Teme ja’chuk ay maba wajal yajtalil jich bit’il ya x-ochtel mak ya yich’ lajinel te tak’ine, mak ay maba chapal jujchajp yatelul mak ay maba ts’akal mak ay maba chikan jamal sk’oplal baytik ya xk’ot lajuke, ja’me ya xchapanbey ta tojel smulilel bit’il ay sk’oplal ta smantalil jun. Teme ja’chuk la yich’ ilel te chapbil ta lek sk’oplal ya’telul te tak’ine, te a’tel tuunele ya me yalbey sk’oplal te pastajuk ta lek ya’tel jich bit’il ay sk’oplal ta mantalil.
Te komon tak’in chapal ya yich’ lajinele ya me sk’an xk’ot ta stojol te Cámara de Diputados, ta lajuneb xcha’winik yu’un abril ta yantel slikijb ja’wil. Ja’nax me ya stak’ xmuk’ej sk’aalel ta ak’el jich bit’il albil sk’oplal ta xchanebal fracción li’ ta slajibal párrafo ta banti artikulo to; te snajtil sk’aalele mame stak’ xjelaw lajuneb xcha’winik joch k’aal, ja’me jich ya yich’bey sk’aalel te Auditoría Superior de la Federación yu’un me ya xcholbey sk’oplalul ta komon te muk’ul ajwalile te bit’il la yich’ lajinel te komon tak’ine.
Te Cámara ya me slajin ta xcholel te komon tak’in la yich’ lajinel ta bulucheb xcha’winik yu’un octubre ta slijkibaltel yan ja’wil. Ja’ chikan binti ya xlok’ ta nopel sk’oplalul sok bit’il la xchol ta a’ayel ta komon te mu’k’ul ajwalile bit’il la yich’ ich’el ta wenta yu’un te Fiscalización Superior, jich bit’il aybil sk’oplal ta balun lajuneb xchanwinik artikulo li’ta muk’ul mantalil jun, yame yich’ tsakel ta wenta bitik tajbil ta ilel, tsajtaybil sok yantik bitik yakobey sk’oplal te Auditoria Superior de la Federación, te yame xcha’ yich’ beintesel jich bit’il aybil sk’oplal li’ta banti articulo.
Te Cámara de Diputados ya me tsajtabey bit’il lok’ ta pasel ya’tel te Auditoria Superior de la Federación sok teme ay ma jichuke ya me xju’ yich’ k’anbeyel ta xcha’ cholel sk’oplalul bit’il lok’ ta pasel ya’telul ta slajinel tak’ine.
VII. Ya me yich’ ch’uunel sjunil bitik ya yich’tilay pasel te jayeb k’aal aybil ta mantalil. Yan teme ja’ maba la yal jayeb k’aal te Camara de Diputadoe, te sjunil bitik ya yich’ pasele jich me k’oem te ch’uunbil ak’ote.
VIII. Chikan teme k’axem ta olil la yak’ sbotasionik te jaytulik mach’atik ayik ta snail muk’ul tsobleje, yame snajkanik a’teletik te mach’a ya yich’ ta wenta snail chajpajibaletik te ja’me ya xjil te mach’a ya sna’ ilbil ta mantalil ta yich’el ta wenta te tak’in ya xlaj ta tuuntesele, sok
IX. Yantik bitik albil sk’oplal li’ ta mantalil jun.