El mixteco del oeste de la costa, autodenominado como tu’un savi, es una variante del mixteco, que a su vez es parte de la familia lingüística del Oto-mangue.

TIÑU CHA IYO CUENDA ÑUHUN ÑUCOHYO

Cha cuu cha ndicha 5 febrero cuiya 1917
Chehe cuu tuhun cha sandihi sama ta quee chi DOF 27-05- 2015

Titulo xihna cuii

Capitulo 1

Cha cuiti cha iyo chi ñivi cha cua coo vaha ñi ta ñahni cha yuhvi ñi

Artiiculo 18. Ndicha cuii cuenda cuati cha savaha ñi tahan chi cha cua cutuni ñi ta sa cua ndoo nuna ndico ñi. Tu cuhva can cua cuu chi siin siin cuhva cua ndehe tiñu cuhva cha cua cutuni ñi ta ña cua satahan tiñu chi.

Cuhva cha cua tachi tuni tiñu chi ñivi cua cuu chi cuhva cha cahan ley cha cua cuinu cha cuiti cha iyo chi ñivi cuenda cha cua satiñu ñivi a cua sanahan ca tiñu chi ñi cuenda tiñu cha ndacu ñi, a cha cua sacuaha ñi, a cuhvi ñi chi cuenda cha cuu deporte, ta cuhva can cua cuu nduvi nuun a cua coo inuun ñivi cha cha ni ndoo cuii tichi vecaa, ta cua nducu tiñu cuhva cha na ña cua savaha ca ñivi can ta ñi cuati cha suhu ñi a ndaa inca cha ña vaha, ta cua savaha tiñu cuenda cuhva cha cuaha chinu tiñu, ta-can cua ndehe ley ñaan cha cua cuu savaha chi. Siin nu cua cuindi ñi ñahan cha cua cutini ñi, ñavi un indi ra rai cua cuindi ñi.

Ra Ndacañahan niniin cahnu Ñucohyo chi iin iin Ñuhun iyo tichi chi, chi Ñuun Ñucohyo cua cuu tisovaha chi tiñu cuenda ñivi cha chacoo cha cutuni ñi cuenda cuati savaha ñi tichi iin ñuhun can, ta cua ndahva cuati ñivi can tichi nu indi ñi ican cha iyo iin iin cuenda ñuhun can.

Ra cumi tiñu iyo iin iin ñuhun cha ndaca ñahan ñuhun Ñucohyo maan ra ta ra cua cati cuhva cua coo chi, maan ra ta ra cua ndehe nu tahan chi cha cua savaha tiñu chi a cua quee vaha chi, cua natahan ra ta ra ta cua savaha ra ta ra ndihi chi, ti cua cuati tiñu chi cha cua tachi tuni tiñu chi ñivi cha ndacu cuati ta savaha ñi iin cha ña tahan chi cha cuenda ley, cha tachi tuni chi ñivi cha iyo uchi uvi cuiya ta nda chahun uni, cuhva can chaha ley nu nuna ta cua coto yo cuhva cha ndihi ñivi cuhva cha cati ley, cuhva cha cati tiñu cha iyo ndatu cuhva cha iyo iin iin ñivi cuhva cuahan cuahnu ñi nacoto ñivi chi ñi. Ndihi ñivi cha iyo uchi uvi cuiya ta savaha ñi cuati ta chito ñi cuhva cha cati ley, cua cati tuhun tiñu chihin ñi ta cua tindee tiñu chi ñi.

Cuhva cha iyo tiñu chi ra Cumi tiñu maan ra natahvi chi chi ndihi sicuela, vetiñu nu cutuni ñivi ta chi ndihi ra cumi tiñu cha tahan chi cha cua savaha ra ta ra ta cua ndehe ra a vaha a ña vaha ndacu ñivi tivaa. Tahan chi cha cua savaha tiñu cuhva cha iyo tiñu, cua cumi ñi ta cua savaha ñi cuhva cha tahan chi ndaa cha savaha ñi, cua ndehe ñi ta cumi ndihi cuhva cha iyo maan ñivi tivaa can cua savaha ñi.

Ndihi cuhva cha satiñu cha vaha, iyo chi cha cua ndehe tahan ñi cuhva cha iyo tiñu ya, ndihi chaha iyo chi cha cua coto ñi nda quechaha chi. Ndihi cuhva cha cua nanducu ñi cuhva cha iyo ñivi tivaa can cuhva can cua ndehe tiñu cuhva cha cua cunu tiñu ta cuhva cha cati ley, ta cuhva cha iyo ra cuu cumi tiñu ti cua nducu ra cuhva cha cua cucahnu ini ra ta ndaa ndihi ca cha cua cuni casi. Ndihi cuhva cha iyo ñivi can cua coto yo tacan cua cuu nduvi ca ñi chi ndihi ca ñivi ta chi ñivi ñi, tacan cua cuu ca cuahnu ñi ta ndihi cha cua savaha ñi. Cha cua cundasi ñi cuu chi ndicha cuii cha ña cuu quee ñi ta cua savaha ñi cha ña vaha ta cua cuu chi tiempu cuhva cha cua cuhun tiñu ñi, ndicha cuii chi ñivi tivaa ni cua savaha tiñu cha iyo uchi cumi cuiya ni cua savaha tiñu cuhva can, cuhva cha iyo ñi cua sacuaha tiñu a cuati cahnu cuu chi.

Ñivi cha cha iyo cha cua cutuni tichi ñuhun Ñucohyo ta iyo ñi inga ñuhun cutuni ñi, cuu cua quichi ñi ñuhun ñi ta ican cua cutuni ñi cuhva cha iyo tiñu cuhva cha cati artiiculo, ta ñivi iinga ñuhun cha cha iyo cha cua cutuni ñi cuenda cuati cha savaha ñi cua cuu chi cuhva iyo ley ñuhun Ñucohyo a cuhva cha iyo ley ñuhun ñi, a cuu cua cuhun ndico ñi ñuhun ñi nu iyo vehe ñi, soco cua tasoho ñi cuhva cha cati tiñu chi.

Ñivi cha cha iyo cha cua cutuni cuhva cha cahan ley cua cuu compurgar cha cuenda cuati ñi iin nu cuu chi centro penintenciario cha iyo yatin nu iyo ñi cuhva cha cua cuu nduvi nuun ndico ñi chi ñivi ñuun ñi ta cuhva can cua natahan ndico ñi chi ñivi, ña cua cuu cuhva ya tu cha cuati cahnu ca cuu chi cha tiso vaha ñivi cuhva cha cua savaha ñi cuati chi inca ñivi chacan iyo siin ra toho cha cua ndehe chacan.

Cha cua tiso vaha tiñu cuenda cuati ya cha cahnu ndacu tuvi ñivi ndavaha ni iyo chi cha cua cuhun ndihi tiñu ya iin nu cuu chi cha cua sacuaha vaha tiñu cuenda cuati ya. Ta cua cuu casi ra toho xaan can ta ra cha ña cua cuu ca cua coto ra cha quihin cuati can cuenda tiñu can ta cha quee cuati ñi cuhva cha cuu ñi ñivi cha tiso vaha ñi cuhva cha cua savaha ñi cuati ta cua cutuni ñi -sentenciados por delincuencia organizada con terceros-, soco ña cua cuu cuhva cha cahan vaha xaan ñivi cuenda ñi, ta cua tachi tiñu cha cua tiso cuenda chi ndihi ñivi cha indi tichi cuati ya. Ta cua cuu tahan cua tiso cuenda chi ñivi cha cua ndaca chi tu cuhva cha cati ley cuu chi.