GUI’CHI’RO’ BIA’RA RIAPA’ XQUENDA CA BINNI NABEZÁ NDAANI’ GUIDXI RO’ ZAGUITA (MEXICU)
Gui’ chi’ ro’ bia’ ni gucua’ lugui’ chi’ ro’ xti’ Guidxi ro’ lu5 xi beu febrero iza 1917
Ra bidxaa diidxa’ ne gucua’ lu DOF 27-05-2015
Diidxa’ lá Nirudo’
Diidxa’ lá’ I
Ca guenda ni napa binni guidxi ne ni Rapa laa
Ndaga 29. Pa gueeda chu’ binni de xti’ guidxi ro’ xti’ gringu ndaani’ guidxi ro’ zaguita (mexicu) ne gueda gucheela niidi’ ndaani’ guidxi ri’, guti’ o ucaalu ca binni ni nabeeza ndaani’ guidxi ri la?, xaique guidxi ro’ zaguita (mexicu) ne xtiidxa’ ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi ca la?, zanda guinica’ gabica’ binni guiazaca’, guidxiluca’, ca binni ni seda guxhata ñee xquidxi ca’; zanda guni cani huaxa bia’ dxi si nexhe ucaalu cabe ca binni ri’, ne cadi ná cabe guiaana ne cabe tuuxa binni. Ra gusaanadxi cabe de guidxii lu cabe la?, ca xaique ni ruza’ diidxa’ bia’ ca la?, zanda guinica’ de que cadi gudxilu ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi cani cayaca ri’, ne pa cadi cayuni ca xaique ni ruzaa diidxa’ bia’ ca dxiiña’ la?, zanda ucuidxi cabe laaca guya’ ca’ xi zanda gunica’.
Lu ca diidxa’ ni gueda guiree ndú la?, qué zandadi’ guixa’ o guireechu xiixa diidxa’ ni rapa xquenda ca binni ni rusutui cabe lú, ne rusuguenda cabe guihuini binni naca tu naca, ra riapa’ xquenda nabani binni, ni runi, ra riapa’ ca binni lidxi, lá’, xi guidxi laa; ra riapa’ xquenda ca xcuidi, ra guiapa’ xquenda ca politicu; ra guini’ binni xi gacala’dxi’; xi na xquenda biaani’; guyubi xi yu’du’ che’; ra guinhuini gaca ni xneza n era guidxela xiixa diidxa’ cubi ni gacane laaca’; ra guiriti’ ica yaga ne guni ni qué racala’dxi’; ra gunitiulu’ cabe binni ne guninacabe laa; ne ca xiixa ru’ diidxa’ bia’ rapa ca guenda xti’ binni guidxi.
Pa’ gacala’dxi’ cabe guchulucabe lu xiixa guenda xti’ binni guidxi la?, napa cabe xi guini’ xiñee chi gacani ne casi nabaqui’ gui’chi’ ro’ bia’ r inga gacani ne napa xi gacani bia’ca’ lu guenda naxoo ni chindaqui cabe que huaxa ra gaca ndi’ la? napa cabe xi gu’ya’ cabe gacani casi na ca diidxa’ ri’ xneza, nacha’hui’, gusihuini cabe xii cani, ne guini’ cabe xi naca cani ne que chi gucaanacabe tuuxa tisi naca tu naca.
Ora gacala’dxi’ cabe guchulucabe xiixa guenda ni rapa binni guidxi, pa bizaa dxi o pa zaca guni’ ca xaique ni ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi gacani, ¿guirá’ diidxa’ ni nuu ora gueda gacani la? maca zaxacacani oraqueca. Ca xaique ni ruzhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi ni rucaa diidxa’ bia’ que la? qué zandadi’ guini’be xiixa pa gacala’dxi’be guibigueta xiixa diidxa’ ti xcaadxi xaique ruzuhuaa lu xtiidxa’ binni guidxi que má’ guni’ gacani zaque.
Ca diidxa’ bia’ ni gueda ndee ndu ca xaique ni ruzuhua lu xtiidxa’ binni guidxi ne rucaa diidxa’ bia’ que la? napa xi gu’ya’ ca xaique diidxa’ do’ bia’ que xi cani huaxa naguenda napa cabe xi guni cabe ni nagueenda’ ne xi na guini’ gui’chi’ ro’ bia’ pa zacani o pa co’.