El mixteco del oeste de la costa, autodenominado como tu’un savi, es una variante del mixteco, que a su vez es parte de la familia lingüística del Oto-mangue.

TIÑU CHA IYO CUENDA ÑUHUN ÑUCOHYO

Cha cuu cha ndicha 5 febrero cuiya 1917
Chehe cuu tuhun cha sandihi sama ta quee chi DOF 27-05- 2015

Tiitulo Uni

Capiitulo IV

Cuhva cha iyo ra tachi tuni ta ra

Artiiculo 100. Nu nducuiti ra tachi tuni cuenda judicatura ñuhun Ñucohyo ya cua coo chi tichi ndaha Vehe cuenda cha tachi tuni chi ñivi ñuhu Ñucohyo ta cua tindee tiñu chi ñi chi cha cua ndehe tiñu ndatiñu cha iyo chi ñi ta cuhva cha cua ndehe ñi tiñu ta cuhva cua tisovaha ñi tiñu.

Ucha ñivi cua cuu ñi cha cua cuu ñi Xini ta iin ñi cua cuu Xini cha cuenda Vehe tiñu nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni tichi ñuhun Ñucohyo ta uni ñivi cha cua cati tuhun cua nachi tiñu chi ñi ta cha ndihi ñivi vehe nu tachi tuni tiñu iyo ta iyo chi cha masi una voto cua coo chi ñi ta cua cha cua cuhva ra cuu Xini cuenda iin Circuito chi ra tachi tuni iin chiyo ta uvi tahan ñivi cha cua cuu cati tuhun cha cua nacachi ra iyo cuenda Senado ta iin ra cha cua nacachi ra cuu Xini chi ñuhun Ñucohyo.

Ndihi ñivi cha cua cuu ñivi cha cua cati tuhun vaha iyo chi cha cua coo ndihi cha chica artiiculo 95 cha ndaa un constitucioon ya ta cuu ñi iin ñivi cha nacoto ndihi ñivi cha cuu ñi iin ñivi nditi ta ndehe vaha iin tiñu ta cuu iin ñivi cha ña sandahyu ñahan ta taa yahvi xaan ñivi chi ñi chi tiñu cha ndacu ñi ta ñivi cha cua nachi Vehe tiñu nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni iyo chi cha cua ndihi ñi cuenda cha cuiti cha iyo chi ñi.

Ta cua satiñu chi ta cha ndihi ñi iyo a cuhva cha cua tava tiñu tiñu chi ñi.Ta cha ndihi ñi cua tiso vaha ñi tiñu cuhva cha cua nachi chi ta cua cuhva ñi cuhva cha tahan chi iin ñivi ta cuhva cha cua tava vaha ñi iin tiñu ta cuhva cha cua satuñu ñi chi ra cuu xini chi ra tachi tuni ta ra ta ndihi ca tiñu cha cahan ley.

Ndicha cuii ra cuu Xini chi cuenda ñivi cha cati tuhun cua cuu nducu ndico ra tiñu cha ndiso tiñu ra, soco ndihi ca ra cati tuhun tahan uhun cuiya cua cuisotiñu ra ta ra ta cua nacachi tiñu chihin ra ta ra siin siin tiempu ta ña cua cuu ca ndoo ndico tucu ra ta ra cha inca cuiya.

Ñivi cha cua coso cha cua cuu ñi ñivi cha cua catituhun, ñavi tiñu nuun ñivi cha cua tiso chi ñi cua ndoo ñi ta cua satiñu vaha ñi ta ituhun maa ñi cua ndehe tiñu cuhva iin cha cuiti. Tichi tiempu cha cua cuisotiñu ñi cua cuu ndaa a nunn tiñu chihin ñi cuhva cha cahan Tiitulo cumi nu constitucioon.

Ley cua yoso cuhva cua satiñu tuñu ta ndaa cha cuu cha cua nduchaa cuhva cha cua satiñu ñi, tacan cuhva cha cua cuhun ca cha cuu cha cuiti cha iyo chi ñivi iti nuun, ta cua cuhun chi iin cha cuiti ndicha chi cha vaha chi cuhva cha chito vaha ñi ta ituhun maa ñi cua tisovaha tiñu.

Cuhva cha cua nduvinuun cuhva cha ca cahan ley, nu nducui ñivi cha ndisotiñu cua cuu ñi ñivi cha cua coto vaha tisovaha tiñu. Vehe nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni tichi ñuhun Ñucohyo cua cuu ndaca chi un nduvi nuun ñivi cha ndisotiñu can cha na cua cuhva ñi cuenda tiñu cha cua nduvi nuun ñi ta cuhva can cua satiñu vaha ca ñi cuenda cundaca ñahan vaha ñi. Ndihi ñivi cha iyo vehe un tachi tuni tiñu cua cuu tahan ndehe ñi ta cua cuu casi ndaa cha cua tava ñivi cha nducui cha ndisotiñu tu cha iyo masi una ñivi cha cua savaha votar cuenda chi. Ley cua cati yoso cuhva ta ndaa cha cua savaha ñi.

Tiñu cha cua ndehe ñivi cha tachi tuni iin ndaha ni cua ndehe ñi ñaan cha cua savaha ñi ta yoni cua cuu casi, ta chacn yoni cua tachi tuni ta ña cua tindee tiñu, soco tu cha cua nachi ñi ñivi a cha tahan chi cha cua cuhva ñi chi ñivi a cha cua nduvi nuun ñi a cuhva cha cua sama ñi chi ñi cuu xini cha cuu cumi tiñu chi ñi tachi tuni ta ndehe nu cuu vehe iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni tichi ñuhun Ñucohyo cha cua ndehe ñi a cuhva cha cahan ley cha tindee chi ndihi ñivi cuu chi.

Vehe nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni tichi ñuhun Ñucohyo maan ñi cua savaha ñi cuenda yoso xuhun cua cuni ñuhun ñi ta un nducuiti ndihi ñivi cha cuu xini cha tachi tunu cua ndehe yoso xuhun cua cuni ñuhun cha cuu cuenda vehe cha iyo cha sacuinu cha cuiti cha iyo chi ñivi, ta ñahni cha ña vaha cua quee chi cha cuenda parrafo ucha artiiculo 99 cha ndaa un constitucioon ya. Cha cua ndehe ñi yoso xuhun cua cuni ñuhun tiñu ra cuu Xini cuenda vehe nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni cua ndehe chi ta xuhun cha cua quee. Cha cua ndehe vaha tiñu cuenda ndihi tiñu ta xuhun cha iyo nu cuu chi vehe nu iyo ra cuu xini chi ndihi ra tachi tuni tichi ñuhun Ñucohyo maa ra cuu Xini iyo chi cha cua ndehe chi.