GUI’CHI’RO’ BIA’RA RIAPA’ XQUENDA CA BINNI NABEZÁ NDAANI’ GUIDXI RO’ ZAGUITA (MEXICU)
Gui’ chi’ ro’ bia’ ni gucua’ lugui’ chi’ ro’ xti’ Guidxi ro’ lu5 xi beu febrero iza 1917
Ra bidxaa diidxa’ ne gucua’ lu DOF 27-05-2015
Diidxa’ lá Nirudo’
Diidxa’ lá’ I
Ca guenda ni napa binni guidxi ne ni Rapa laa
Ndaga 19. Que zanda di guinaze ca dxu’ tuuxa binni ne gapa cabe laa lu na cabe jma de chonna gubidxa, ne que guini’ cabe paraa bichee ngue, ne laca que guini’ cabe paraa, padxi ne pora nga guca ni, ne laca naquiiñe guchiiña cabe xcaadxi gui’chi’ ni guluiná de que ne laabe bi’ni’ be xiixa ni ná diidxa’ ro’ bia’ naca ti donda’.
Pa tuuxa binni cagui’ba donuda ique ne que guidxiña ra cabidxi cabe laa que la? ca xaique rudxiiba’ donda que la? zanababe xaique diidxa’ bia’ guinaaze’ buque ti ganda che chi chiguini’ ni caquiñe ganncaabe que ti zaca zanda guiapa ca guenda nazaca xti’ binni ni gucaná que, ne laca pa maca gulidxi cabe laabe che ne ma guyebe que na be gudxiñarube la? xaique diidxa’ bia’ que laca napa xi guchiña laabe huaxa ma ne dxu nga guchiña laabe ne jmá pa laapebe bi’ni’be donda que. Pa gueda guihuini chupa chonna binna da’gu’ca’ ne rizáca’ riba’naca’, rizáca’ rutica’, rilá xoo ca’, rutagunáca’ binni ne guinabaca’ bidxichi ti gundaaca, gutooca’ binnni, pa rizáca’ gutooca’ guiiba’ ni ruti binni ne xcaadxiru’ donda ni ca lu ca diidxa’ bia’ ne zandaca guniná lu xquenda nabani ca binni ni nabeza ndaani’ guidxi ro’ zaguita (mexicu) ri’ o xiixa ru’ ni gueda guniná lu ca guenda nabani xti’ binni guidxi la?, xaique diidxa’ bia’ la? zabee ti gui’chi’ ni guini’ che dxu’ guinaaze’ ca binni ni cayuni ca guena que iquiñe ri’.
Diidxa’ ro’ bia’ nga guini’ para si nga zanda ucueza xaique diidxa’ bia’ guilaa tuuxa ni yegú yoo.
Bia’ dxi na ni ucaná ca nga guiegu yoo ni bi’ni’ guenda naxoo que, ne chinanda ni casi na diidxa’ ro’ bia’. Ne diidxa’ ro’ bia’ nga gusaabaná laabe pa guirooba’ ru guenda naxoo que. Pa xaique liidxi guiiba’ ra yegu yoo ni bigaa que, que icaa ca gui’chi’ ni guini’ za guiegu yoo be la?, zulidxi be xaique diidxa’ bia’ ca xiñee cadi cuseenda ca gui’chi’ ni ná za guiegu yoo buqué, ne pa que icaa be ca gui’chi’ ca’ lu chona xigaaba la?, zundaabe ni yegu yoo que.
Guirá’ xtuuba donda’ napa xi de chinanda ni casi ná ca guenda naxoo ni culiu ná ca donda’ ni guca que. Ne pa, ra cuyuubi cabe xtuba donda’ ni guca que bidxela cabe xtobi la?, que zanda di cu’ cabe ni lu ni maca canayuni cabe que napa cabe xi guyuubi cabe xtuuba donda nacubi ni bidexela cabe que, ti que cadi guidale xtonda ni caguiba’ ique be que.
Pa nuu tuuxa gulaana binni ne gunaaba’ bidxichi la?, ne de gadxe guidxi laa, ne xti’ xaique diidxa’ bia’ gusenda ca laabe chebe xquidxi be la?, ma zarugu lu ca guenda ruyuubi donda’ ni cayaca guidxi ri’, ti ma siebe xquidxi be, ne ma raque quiixe be xtonda be.
Pa guinaaze ca dxu’ tuuxa ne guni nacabe la ra igaa, o pa ma nuu ndaani’ liidxi guiiba’ ne guni na cabe laa ne guirá’ ca guenda riziiñe xti’ ca neca cadi naaze ti gui’chi’ ni guini’ xi chi guni ca la?, zusaba na diidxa’ ro’ bia’ laaca ne xtiidxa’ ca xaique.