U ALMEJEN NOJ A’ALMAJT’AANIL U MÚUCH’ PÉETLU’UMILO’OB MÉXICO
Noj a’almajt’aan ts’áaba’an ojéeltbil tu Jala’ach Tsaalajil Nojlu’um tu 5 k’iinil u winalil febreero tu ja’abil 1917
U ts’ook jelbesajil ts’a’aba’an k’ajóoltbil DOF 27-05-2015
U Yáax Jo’Olts’Íibil
Ka’apéets’el
Tu Yóok’olal Mexicoilo’ob
U 32 Jatsts’íibil. Le a’almajt’aano’obo’ yaan u belbest’antiko’ob le páajtalilo’ob ku ts’áajik u a’almajilo’ob Nojlu’um ti’ le mexicoilo’ob yaan uláak’ nojlu’umilil ti’obo’ yéetel yaan u jets’iko’ob belbest’aano’ob uti’al ma’ u yantal talamilo’ob tu yóok’olal u yantal ka’ap’éel nojlu’umilil ti’ juntúul máak.
Tumen jets’a’an ti’ le Noj a’almajt’aana’, u meyajta’al kuucho’ob yéetel meyajo’ob, tu’ux k’a’ana’an sijnáal Mexico máake’, ku ts’a’abal chéen ti’ le bey ku k’áata’ala’ yéetel ma’ táan u k’amiko’ob uláak’ nojlu’umilil. Le je’ela’ yaan xan u meenta’al ti’ le ba’axo’ob ku jets’iko’ob uláak’ u a’almajt’aanilo’ob u Nojmola’ayil Nojlu’umo’.
Tu k’iinilo’ob jets’ óolale’, mix juntúul táanxel nojlu’umil je’el u béeytal u meyaj ti’ K’atune’, mix ti’ jpolisil wáaj ti’ u kanáanil kaaj. K’a’ana’an sijnáal México máak, uti’al u béeytal u meyaj ich K’atun tu k’iinilo’ob jets’ óolal yéetel ti’ K’áak’náab K’atun wa ti’ Ik’nal K’atunil, wáaj uti’al u yantal ti’ je’emáakalmáak kuuchilo’ob wáaj túuxtmeyajilo’ob ti’ le je’elo’oba’.
Láayli’ k’a’ana’an sijnáal Mexicoe’, capitanes, pilotos, patrones, maquinistas, mecánicos yéetel, xan, tuláakal le ku meyajtiko’ob je’en máakalmáak u nojchéemilo’ob wáaj péepemk’áak’o’ob ku kanáantikuba’ob yéetel u lakamil wáaj u chíikulil paaklan koonol ti’ Méxicoe’. Bey xan k’a’ana’an le je’ela’ uti’al u meyajta’al u kuuchil u capitánil de puerto yéetel tuláakal u meyajilo’ob ti’ practicaje yéetel u comandanteil aeródromo.
Le Mexicoilo’obo’ yaan u táanilta’alo’ob tu keetelil ti’ le táanxel nojlu’umilo’obo’, uti’al je’emáakalmáak ts’áat’aanilo’ob yéetel uti’al tuláakal le meyajo’ob, kuucho’ob wáaj túuxtmeyajilo’ob ti’ jala’achil tu’ux ma’ k’a’ana’an wa lu’umkab Mexicoil máaki’.